tag:blogger.com,1999:blog-71268939345623775402024-03-13T13:07:46.534+05:30आनंद की यादेंइन यादों में आये सभी पात्रों के नाम काल्पनिक हैं।देवेन्द्र पाण्डेयhttp://www.blogger.com/profile/07466843806711544757noreply@blogger.comBlogger41125tag:blogger.com,1999:blog-7126893934562377540.post-31271590551971499422018-08-07T17:27:00.001+05:302018-08-07T17:35:57.852+05:30चुगलखोर<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div style="text-align: justify;">
गंगा किनारे घर और घर में राम मंदिर। गंगा स्नान करना, गंगाजल लाना, भगवान जी को नहलाना, श्रृंगार के बाद घंटा बजाकर आरती करना किशोरावस्था में आंनद की दिनचर्या में शामिल था।</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
वह अंसारी था। जैसे दूसरे मित्र आंनद के घर आते वह भी आता। उसे पता था कि मूर्ति पूजा नहीं करनी चाहिए और आंनद को भी पता था कि मुसलमान अछूत होते हैं! फिर भी दोनों समाज द्वारा मिले ज्ञान को बेवकूफी मानते। </div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
उस दिन अंसारी सुबह ही घर अा गया। आंनद आरती कर रहा था। वह आंनद के स्वर में स्वर मिला कर घंटा बजाने लगा! दोनो ने मिलकर कुछ देर तक सुंदर कांड का पाठ भी किया। </div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
आंनद की मां ने पूछा..यह कौन है?</div>
<div style="text-align: justify;">
इससे पहले की अंसारी जवाब देता आंनद ने झट से कहा.. श्रीवास्तव, श्रीवास्तव है मां! आंनद की ओर देख अंसारी चुप लगा गया। मां ने आदेश दिया..'अपने दोस्त को लेकर पीढ़े पर बैठो। खाना खाकर ही कहीं जाना है।' </div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
फिर यह अक्सर होने लगा। अंसारी, आंनद के घर खाने पीने लगा। वह तो बुरा हो सेठ जी का जिसने आंनद की मां से चुगली कर दी...मां! वह श्रीवास्तव नहीं, मुसलमान है! </div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
चुगलखोर चुगली न करता तो न मां का धर्म भ्रष्ट होता, न आंनद की पिटाई होती और न अंसारी का घर आना ही बन्द होता। </div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
</div>
देवेन्द्र पाण्डेयhttp://www.blogger.com/profile/07466843806711544757noreply@blogger.com4tag:blogger.com,1999:blog-7126893934562377540.post-79431476422144254932016-10-10T19:04:00.000+05:302016-10-10T19:44:21.004+05:30पत्नीं मनोरमाम देहि<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div style="text-align: justify;">
आनंद की जिद थी कि वह भी 'श्री दुर्गा शप्तशती' का पाठ करेगा. वह सभी अध्याय नहीं पढ़ता बस वही पाठ करता जिसमें दुर्गा जी की स्तुति होती. कवच के बाद अर्गलास्त्रोतम का पाठ आता. रूपं देहि जयं देहि यशो देहि द्विषो जहि ....'पत्नीं मनोरमाम देहि' जब आता तो बड़े धीरे से बोलता कि कोई सुन न ले! भैया चिढ़ाते जोर से पाठ करो...! सब गलत-सलत बोलता है. पिताजी डाँटते-गलत पाठ करने पर पाप लगता है. </div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
धीरे-धीरे यह बात समझ में आई कि हमेशा जोर से पढ़ना चाहिए, सुनने वाला विद्वान होगा तो सुधार कर देगा, कम जानकर हुआ तो पढने वाले वाले को ही विद्वान समझेगा. दोनों ही दशा में लाभ जोर से पढ़ने पर ही मिलता है. लेकिन 'पत्नीं मनोरमाम देहि' ना बाबा ना यह तो नहीं होगा उससे. एक किशोर के लिये यह कहना लज्जा की बात थी लेकिन देखा जाय तो इस उम्र में किया जाने वाला यह सर्वोत्तम श्लोक है...</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
पत्नीं मनोरमाम देहि मनोवृत्तानुसारिणिम</div>
<div style="text-align: justify;">
तारिणीम दुर्गसंसार-सागरस्य कुलोभ्द्वाम </div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
हे भगवति! हमारी इच्छा के अनुकूल चलने वाली सुन्दर पत्नी मुझे प्रदान करो, जो उत्तम कुल में उत्पन्न हुई हो तथा संसार रूपी सागर से पार करने वाली हो.</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
अब यहीं आनंद चूक कर गया! जो पाठ जोर-जोर से मन लगाकर करना चाहिए, उसी को अनमयस्क भाव से लजाकर, शरमाकर गोल कर जाता !!! जब कि पिताजी ने कहा था-गलत पाठ करने पर पाप लगता है! :) पाठ करते वक्त इस अंश को तो हमारी उम्र के बुड्ढों को गोल करना चाहिए लेकिन वे तो लगे हैं जोर-शोर से..!!! </div>
</div>
देवेन्द्र पाण्डेयhttp://www.blogger.com/profile/07466843806711544757noreply@blogger.com6tag:blogger.com,1999:blog-7126893934562377540.post-24950208492019999492014-01-11T08:01:00.000+05:302014-01-13T04:26:23.219+05:30(2) गोला कबूतर गोलू हो गया...! (समापन किश्त)<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
पिछले किश्त से आगे... यादें-39</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="background-color: white; color: #666666; font-family: Mangal, serif; font-size: 12pt;"><span lang="HI" style="font-size: 14pt;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: 16px; line-height: 22px;"><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 12pt;"><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span lang="HI" style="font-family: Mangal; font-size: 12pt;"><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px;"><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/08/1.html" style="color: #888888; text-decoration: none;">यादें-1</a></span><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px;">,</span><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px;"><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/08/2.html" style="color: #888888; text-decoration: none;">यादें-2</a></span><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px;"><a href="http://draft.blogger.com/goog_630040793" style="color: #888888; text-decoration: none;">,</a></span><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px;"><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/08/3.html" style="color: #888888; text-decoration: none;">यादें-3</a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/08/4.html" style="color: #888888; text-decoration: none;">यादें-4</a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/5.html" style="color: #888888; text-decoration: none;">यादें-5</a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/6.html" style="color: #888888; text-decoration: none;">यादें-6</a>,<a href="http://draft.blogger.com/goog_966345731" style="color: #888888; text-decoration: none;">यादें-7</a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/" style="color: #888888; text-decoration: none;">यादें-8</a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/9.html" style="color: #888888; text-decoration: none;">यादें-9</a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/10.html" style="color: #888888; text-decoration: none;">यादें-10</a>,<a href="http://draft.blogger.com/goog_1615585629" style="color: #888888; text-decoration: none;">यादें-11</a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/12.html" style="color: #888888; text-decoration: none;">यादें-12</a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/13.html" style="color: #888888; text-decoration: none;">यादें-13</a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/10/14.html" style="color: #888888; text-decoration: none;">यादें-14</a>, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/10/15.html" style="color: #888888; text-decoration: none;">यादें-15</a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/10/16.html" style="color: #888888; text-decoration: none;"> यादें-16</a>, <a href="http://draft.blogger.com/goog_725665774" style="color: #888888; text-decoration: none;">दें-17,</a></span></span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif;"><a href="http://draft.blogger.com/goog_725665774" style="color: #888888; text-decoration: none;">यादें</a><strong>-</strong>18,यादें-19,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/11/20.html" style="color: #888888; text-decoration: none;">यादें-20</a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/11/21.html" style="color: #888888; text-decoration: none;">यादें-21</a>,य<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/11/22.html" style="color: #888888; text-decoration: none;">दें-22</a>, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/11/23.html" style="color: #888888; text-decoration: none;">यादें-23</a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/11/24.html" style="color: #888888; text-decoration: none;">यादें-24</a></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span><span lang="HI" style="background-color: white; color: #666666; font-family: 'Trebuchet MS', Trebuchet, Verdana, sans-serif; font-size: 12pt; text-align: left;"><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 12pt;"><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"><span class="Apple-style-span" style="font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/12/25.html" style="color: #888888; text-decoration: none;">यादें-25</a> <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/12/26.html" style="color: #888888; text-decoration: none;">यादें-26</a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/12/27.html" style="color: #888888; text-decoration: none;">यादें-27</a>, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2011/01/28.html" style="color: #888888; text-decoration: none;">यादें-28</a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/" style="color: #888888; text-decoration: none;">यादें-29</a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/" style="color: #888888; text-decoration: none;">भाग-30</a>, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2011/05/31.html" style="color: #888888; text-decoration: none;">यादें-31</a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2011/06/32.html" style="color: #888888; text-decoration: none;">यादें-32</a>, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2011/06/33.html" style="color: #888888; text-decoration: none;">यादें-33</a>, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.in/2011/10/34.html" style="color: #888888; text-decoration: none;">यादें-34</a>, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.in/2012/06/35.html" style="color: #888888; text-decoration: none;">यादें-35</a>, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.in/2012/08/36.html" style="color: #888888; text-decoration: none;">यादें-36</a>, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.in/2014/01/37.html" style="color: #888888; text-decoration: none;">यदें-37</a>, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.in/2014/01/blog-post.html?showComment=1388927939893#c521407863790113075">यादें-38</a> से जारी.. </span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgJ1Vr3vywHouc1ytJP8Sxo22Y-UeN8smV6WLQmJNgtahAq_WUviq4XmLLca80YbHVMm27NWh4K1i3aJ4pfmd9Gj0vQ25ydP0DvkLq6GANT7ONaZn_veqESsklLwubR50Ju4nyL8yraQXA/s1600/100_2614.JPG" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgJ1Vr3vywHouc1ytJP8Sxo22Y-UeN8smV6WLQmJNgtahAq_WUviq4XmLLca80YbHVMm27NWh4K1i3aJ4pfmd9Gj0vQ25ydP0DvkLq6GANT7ONaZn_veqESsklLwubR50Ju4nyL8yraQXA/s400/100_2614.JPG" height="300" width="400" /></a><span style="font-size: large;">धीरे-धीरे गोलू आनंद के घर का स्थाई सदस्य हो गया। कोई उसे किसी नाम से पुकारता कोई किसी नाम से। भैया के कमरे की टांड़ उसका स्थाई निवास हो गया था। वह वहीं बैठा गुटर गूँ-गुटर गूँ की आवाज के साथ अपनी गरदन फुलाता-पिचकाता रहता। जब उसके दाने खत्म हो जाते वह उड़कर भैया की खोपड़ी में बैठ जाता। भैया समझ जाते इसके दाने खतम हो गये हैं। वह खूब मौज-मस्ती भी लेता था। धीरे-धीरे उसने तीन मंजिले घर में पूरी तरह कब्जा जमा लिया था। मनमर्जी जहाँ चाहता वहीं चला जाता। कभी पिताजी के बैठके में जाकर उनके पैर चूमने लगता, कभी माँ की रसोई में घुस जाता। कभी नीचे मंदिर में जाकर रामजी के सर पर बैठ जाता कभी चोंच में कुछ दबाकर वापस अपनी टांड़ पर बैठ जाता। घर के सभी सदस्य उसके आंच में झुलस जाने, पंखे से कट जाने के डर से हाय! हाय! करते मगर न कभी वह आग से झुलसा न कभी पंखे से टकराया। </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;">एक दिन शाम के समय जब वह छत के ऊपर आकाश में गोल-गोल उड़ रहा था, उसे एक बाज़ ने दौड़ा दिया। वह बाज़ से बचने के लिए दूर आकाश में गोल-गोल भाग रहा था। आनंद के सामने जीवन-मृत्यु का कठिन संघर्ष चल रहा था। वह और उसके भाई साहब किंकर्तव्यविमूढ़ हो संघर्ष देख रहे थे। जैसे-जैसे कबूतर नज़रों से दूर होता जाता वैसे-वैसे आनंद और उसके भाई साहब का दिल बैठता जाता जैसे ही वह दृष्टिगोचर होता, वे खुशी से चीखने लगते। आनंद के देखते ही देखते कबूतर बाज़ के डर से दूर बहुत दूर उड़ता चला गया। बाज़ उसे तब तक दौड़ाता रहा जब तक वह आँखों से ओझल नहीं हो गया। उसे नहीं आना था वह नहीं आया। रात भर पूरा घर जागता रहा। पिताजी ने ढांढस बंधाया-घबराओ नहीं आ जायेगा। दूसरे दिन सुबह से उसकी तलाश शुरू हुई। गली-गली, मोहल्ले-मोहल्ले, गंगा के इस पार-उस पार, घाट-घाट, रेत-रेत आनंद और उसके भाई कबूतर को दिनभर तलाशते रहे। उसे नहीं मिलना था, वह नहीं मिला। कुछ दिनों तक पूरा घर उदास रहा। आनंद उसे इसलिए भी नहीं भूल पा रहा था कि उस जाति के सभी कबूतर एक जैसे दिखते हैं और घर के सामने बहुत से गोला कबूतर रहते थे। जिसे देखो वही अपना लगता। उसके सामने कुछ देर बैठकर हवा में उड़ जाने वाला हर कबूतर उसे मुँह चिढ़ाता-सा लगता। हर दर्द की इंतिहां होती है। हर ज़ख्म वक्त के साथ भर जाते हैं। धीरे-धीरे पूरे घर ने उसके आने की आशा छोड़ दी। </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;">जाड़े का महीना। छुट्टी का दिन। घर के सभी सदस्य छत पर धूप ले रहे थे। आनंद के कुछ भाई पतंग उड़ाने में मशगूल। पिताजी अमरूद काट-काटकर सभी को खिला रहे थे। रह रहकर पंतग उड़ाने दूसरे की छत पर गये आनंद के भाइयों को आवाज भी लगा रहे थे। आनंद भूल चुका था कबूतर वाली बात। अमरूद खाते-खाते उसकी नज़र सामने के घर की छत पर पड़ी। एक जंगली कबूतर दिखा। दूसरे कबूतरों की तरह लेकिन कुछ उनसे कुछ अलग, कुछ अपना-सा..अपने गोलू- सा। काफी देर से आनंद की ओर ही देख रहा था। आनंद के भैया भी उधर ही देख रहे थे। अचानक-से चीख पड़े-वो रहा अपना गोलू! आनंद के मुख से निकला-हाँ हाँ यह गोलू ही है। घर के सभी सदस्य इसे मजाक समझकर हँसने लगे। भाई साहब भी मुस्कुरा दिये। आनंद भी खिसियानी हंसी हंसने लगा। लेकिन निगाहों ने होठों की मुस्कुराहटों से बगावत करने की ठान ली थी। बार-बार उधर ही उठ जातीं जैसे पक्का यकीन हो - यही है हमारी आँखों का तारा, यही है अपना गोलू। हमारे आश्चर्य का बांध टूट गया जब एक ही झटके में उड़कर आये उस शैतान ने आनंद के भाई साहब के कदमों को बिलकुल उसी अंदाज में ठूंगने लगा जैसा अपना गोलू चूमता था। कंधे पर चढ़ गया। उड़कर आनंद के पास आ गया। देखते ही देखते बारी-बारी से सभी के पैरों में, हाथों में या सिर पर ठूँग-ठूँग कर अपना गुस्सा उतारने लगा। जैसे वह पागल हो गया हो समझ में ही नहीं आ रहा था कि वह सभी के कदमों को चूमकर अपनी अनुपस्थिति के लिए माफी मांग रहा है या ठूंगकर बेरूखी के लिए सज़ा दे रहा है! </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;">उस दिन आनंद के घर में जो खुशी का माहौल था उसका वर्णन करना मुश्किल है। जैसे सेना में गया घर का कोई सदस्य जिंदा वापस आ गया हो जिसे सभी ने मरा मानकर भुला दिया था ! सभी उसे अपने हाथों में लेकर भरपूर प्यार कर लेना चाहते थे। कोई कहता-“कितना दुबला हो गया है!’ कोई कोई कहता-‘बाज ने इसको घायल कर दिया था तभी यह इतने दिनो तक नहीं आ पाया। देखो! अभी भी ज़ख्मों के निशान मौजूद हैं!” वह चीज प्यारी होती है जो खो के मिलती है लेकिन मरा मान लिया गया घर का सदस्य जिंदा वापिस आ जाय तो फिर कहना ही क्या! सदस्य भी ऐसा जो हर दिल अजीज़ था। </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;">गोलू का आना घर को खुशियों से भर देने के लिए काफी था। वह हमारे परिवार का सदस्य तो पहले भी था लेकिन अब घर में कहीं भी जाने के लिए और स्वतंत्र हो चुका था। आनंद की माँ पहले तो कीचन में आने पर उसे डांट कर भगा देतीं थीं मगर अब उन्होने भी बिगड़ना बंद कर दिया था। सभी उसकी तरफ़ से पूरी तरह निश्चिंत हो चुके थे कि जो बाज़ के मुँह से सकुशल वापस आ सकता है उसकी क्या फ़िकर करना। वह खुद ही अपने को बचा सकता है। उसकी यही स्वतंत्रता, घर की यही निश्चिंतता उसके लिए प्राण घातक हो जायेगी इसकी कल्पना भी किसी ने नहीं किया था। </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;">होनी को कौन टाल सकता है एक शाम जब घर के सदस्य खाना खा रहे थे। ऊपर से आनंद के भैय्या दौड़ते हुए आये और लगभग रोते हुए चीखकर बोले--गोलू को बिल्ली ले गई! इन पाँच शब्दों के वाक्य ने सभी को हिला कर रख दिया। निवाले जहाँ के तहाँ अटक गये। दो पल के लिए सभी की सांस रूक-सी गई। जब होश आया तो सभी दौड़ पड़े ऊपर.. छत वाले कमरे में जहाँ वह रहता था। आनंद का दौड़ना किसी काम न आया। भाई साहब बस इतना ही बता सके...बिल्ली इधर से गई थी! काफी देर तक हम थके, निढाल उस क्रूर बिल्ली की कल्पना करते रह गये कि कैसे उसने गोलू को पकड़ा होगा और कैसे उसकी गरदन...उफ्फ! इसके आगे की कल्पना भी हमारे लिए असह्य थी। खाना धरा का धरा रह गया। किसी की भी खाने की इच्छा नहीं रही। पूरी रात तरह-तरह की बातें होती रहीं.. जब पकड़ा तब तुम कहाँ थे? अरे! ध्यान रखना था… बड़ी गलती हो गई, कम से कम रात में उसे दड़बे में रखना चाहिए था। दुःखी तो सभी थे लेकिन भैय्या को अपार कष्ट था। वह उन्ही से साथ रहता था। भैय्या कहते-'जब वह छोटा था, पूरी रात मेरी हथेली पर सोया रहता था और मैं अपना हाथ नहीं हटाता था!' पूरी रात अफसोस मनाते-मनाते कट गई लेकिन सूरज तो सूरज है..निकलता अपने समय पर ही है। ठहर ही नहीं सकता, चाहे कोई मर जाय।
</span><br />
<span style="font-size: large;"><br /></span></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="font-size: large;">................</span></div>
</div>
देवेन्द्र पाण्डेयhttp://www.blogger.com/profile/07466843806711544757noreply@blogger.com18tag:blogger.com,1999:blog-7126893934562377540.post-17149957405407122022014-01-05T13:06:00.000+05:302014-01-13T04:26:01.368+05:30(1) गोला कबूतर 'गोलू' हो गया!<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div style="text-align: justify;">
यादें-38 </div>
<div style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="background-color: white; color: #666666; font-family: Mangal, serif; font-size: 12pt;"><span lang="HI" style="font-size: 14pt;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: 16px; line-height: 22px;"><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 12pt;"><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span lang="HI" style="font-family: Mangal; font-size: 12pt;"><br /></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="background-color: white; color: #666666; font-family: Mangal, serif; font-size: 12pt;"><span lang="HI" style="font-size: 14pt;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: 16px; line-height: 22px;"><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 12pt;"><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span lang="HI" style="font-family: Mangal; font-size: 12pt;"><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px;"><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/08/1.html" style="color: #888888; text-decoration: none;">यादें-1</a></span><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px;">,</span><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px;"><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/08/2.html" style="color: #888888; text-decoration: none;">यादें-2</a></span><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px;"><a href="http://draft.blogger.com/goog_630040793" style="color: #888888; text-decoration: none;">,</a></span><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px;"><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/08/3.html" style="color: #888888; text-decoration: none;">यादें-3</a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/08/4.html" style="color: #888888; text-decoration: none;">यादें-4</a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/5.html" style="color: #888888; text-decoration: none;">यादें-5</a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/6.html" style="color: #888888; text-decoration: none;">यादें-6</a>,<a href="http://draft.blogger.com/goog_966345731" style="color: #888888; text-decoration: none;">यादें-7</a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/" style="color: #888888; text-decoration: none;">यादें-8</a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/9.html" style="color: #888888; text-decoration: none;">यादें-9</a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/10.html" style="color: #888888; text-decoration: none;">यादें-10</a>,<a href="http://draft.blogger.com/goog_1615585629" style="color: #888888; text-decoration: none;">यादें-11</a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/12.html" style="color: #888888; text-decoration: none;">यादें-12</a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/13.html" style="color: #888888; text-decoration: none;">यादें-13</a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/10/14.html" style="color: #888888; text-decoration: none;">यादें-14</a>, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/10/15.html" style="color: #888888; text-decoration: none;">यादें-15</a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/10/16.html" style="color: #888888; text-decoration: none;"> यादें-16</a>, <a href="http://draft.blogger.com/goog_725665774" style="color: #888888; text-decoration: none;">दें-17,</a></span></span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif;"><a href="http://draft.blogger.com/goog_725665774" style="color: #888888; text-decoration: none;">यादें</a><strong>-</strong>18,यादें-19,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/11/20.html" style="color: #888888; text-decoration: none;">यादें-20</a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/11/21.html" style="color: #888888; text-decoration: none;">यादें-21</a>,य<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/11/22.html" style="color: #888888; text-decoration: none;">दें-22</a>, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/11/23.html" style="color: #888888; text-decoration: none;">यादें-23</a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/11/24.html" style="color: #888888; text-decoration: none;">यादें-24</a></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span><span lang="HI" style="background-color: white; color: #666666; font-family: 'Trebuchet MS', Trebuchet, Verdana, sans-serif; font-size: 12pt; text-align: left;"><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 12pt;"><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"><span class="Apple-style-span" style="font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/12/25.html" style="color: #888888; text-decoration: none;">यादें-25</a> <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/12/26.html" style="color: #888888; text-decoration: none;">यादें-26</a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/12/27.html" style="color: #888888; text-decoration: none;">यादें-27</a>, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2011/01/28.html" style="color: #888888; text-decoration: none;">यादें-28</a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/" style="color: #888888; text-decoration: none;">यादें-29</a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/" style="color: #888888; text-decoration: none;">भाग-30</a>, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2011/05/31.html" style="color: #888888; text-decoration: none;">यादें-31</a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2011/06/32.html" style="color: #888888; text-decoration: none;">यादें-32</a>, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2011/06/33.html" style="color: #888888; text-decoration: none;">यादें-33</a>, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.in/2011/10/34.html" style="color: #888888; text-decoration: none;">यादें-34</a>, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.in/2012/06/35.html" style="color: #888888; text-decoration: none;">यादें-35</a>, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.in/2012/08/36.html" style="color: #888888; text-decoration: none;">यादें-36</a>, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.in/2014/01/37.html">यदें-37</a> से जारी.. </span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span><br />
<span lang="HI" style="background-color: white; color: #666666; font-family: 'Trebuchet MS', Trebuchet, Verdana, sans-serif; font-size: 12pt; text-align: left;"><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 12pt;"><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"><span class="Apple-style-span" style="font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><br /></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span>
<br />
<span lang="HI" style="background-color: white; color: #666666; font-family: 'Trebuchet MS', Trebuchet, Verdana, sans-serif; font-size: 12pt; text-align: left;"><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 12pt;"><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"><span class="Apple-style-span" style="font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><br /></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;">खुशकिस्मत हैं वे परिंदे जो खूबसूरत नहीं है, खुशकिस्मत हैं वे जिनकी बोली मीठी नहीं है। वरना जिन परिंदों की बोली मीठी है, जिनके पर सुनहरे हैं उन पर तो आदमियों की नज़र लग जाती है! पिंजड़े में कैद हो जाते हैं!!! अच्छे होने में, सुंदर होने में खतरा बहुत है। </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;">हम अपने घर आये अतिथि के सामने तोते से कहते हैं-‘राम-राम’ कहो बेटू, ‘राम-राम’ और जब तोते के मुख से ‘राम-राम’ निकलता है तो गर्व से सीना चौड़ा कर लेते हैं! यह नहीं जान पाते कि तोता कहना चाहता है-कैसे निर्दयी हो तुम! तुमने मुझे मेरी मैना से दूर कर दिया..राम! राम! हम प्रेम के ककहरे नहीं जानते मगर तोते से कहते हैं-गोपी कृष्ण कहो बेटू, गोपी कृष्ण! हम काले कबूतरों को हिकारत की नज़रों से देखते हैं, सुफेद कबूतरों को शौक से पालते हैं और गर्व से कहते भी हैं- मंडेला रंग भेद मिटा गये! </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;">प्रेमी यदि शक्तिशाली हो तो अपने प्रिय को पालतू बनाना चाहता है। हमारा प्रेम ऐसा क्यों है कि हम जिसे प्यार करते हैं, जिसे अपने दिल में बसाना चाहते हैं, अपनाना चाहते हैं, पाना चाहते हैं और पाने के तुरंत बाद पिंजरे में कैद कर लेना चाहते हैं! पहरे बिठाते हैं..देखो! उड़ने न पाये!!! सोनवां कs पिंजरा मे बंद भइलू हाय राम! चियरी कs जियरा उदाsssस। हमे अपने प्रेम पर भरोसा क्यों नहीं है? प्रेम तो ऐसा होना चाहिए कि चिड़िया कहे-मुझे कैद कर लो! मेरो मन अनत कहाँ सुख पायो! जइसे उड़ी जहाज को पंछी, पुनि जहाज पर आयो..मेरो मन अनत कहाँ सुख पायो...! </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;">तुम परिंदों को कैद करने के खिलाफ हो। अच्छी बात है। तुम एक पायदान ऊपर उठ चुके हो। तुम्हें परिंदों से प्यार है। तुम उनके लिए दाना बिखेरते हो, वे उड़-उड़ कर आने लगते हैं। तुम खुश होते हो कि तुम्हारी एक आवाज पर परिंदे आ जाते हैं मगर तुम अभी भी भ्रम में जी रहे हो..! परिंदे भूखे हैं। वे तुम्हारे प्यार से आकर्षित होकर तुम्हारी एक आवाज पर नहीं अपनी भूख से मजबूर होकर तुम्हारी आहट पाकर आये हैं। जब तुम्हारे दाने खतम हो जांय। जब उनकी भूख मिट जाये तब फिर एक बार आवाज लगा कर देखना! तुम कहोगे आओ..वे उड़-उड़ कर जाने लगेंगे। तुम्हे सोचोगे मैने तो ‘आओ’ कहा था, इन्होने ‘जाओ’ कैसे सुन लिया! प्यार तो तब होगा जब तृप्त होने के बाद पंछी तुम्हारे पैरों को चूमने लगें। तुम्हारे कंधे पर बैठ कर ‘गुटर गूँ’ करें। प्यार तो वह है कि जब तुम गाओ तब वे चहचहाने लगें। </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;">वह एक जंगली कबूतर का फूटा हुआ अंडा था। गली मे पड़ा था। यहाँ बनारस में इस जाति के कबूतर को गोला कबूतर कहते हैं। इसे कोई पालता नहीं है। भ्रम है लोगों में कि ये पलते नहीं हैं। भाग जाते हैं। भैया की नजर पड़ी तो वे छत से चीख पड़े-“आनंद! जाओ, उस कबूतर के बच्चे को ले आओ। अरे! वहीsss जो अंडे से झांक रहा है। अंधे हो क्या! दिखा…?” </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiM5MBDbDauufpX6qf3MLIgmFLD3q4Zl3GtWucvMxwIo0mqmiCHFqF6nmM-i0Wr9k2oecYYMz1L2C2B1XSITdxeGXHV9Z2SLw6efYlqVOb1nGkGmbqFNpcxhtMlWq4qqUUSB2_09iUy7Ug/s1600/100_4442+(Copy).JPG" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><span style="font-size: large;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiM5MBDbDauufpX6qf3MLIgmFLD3q4Zl3GtWucvMxwIo0mqmiCHFqF6nmM-i0Wr9k2oecYYMz1L2C2B1XSITdxeGXHV9Z2SLw6efYlqVOb1nGkGmbqFNpcxhtMlWq4qqUUSB2_09iUy7Ug/s400/100_4442+(Copy).JPG" height="300" width="400" /></span></a><span style="font-size: large;">आनंद ने देखा एक कुत्ता गली में पड़े टूटे अंडे को सूंघ रहा है। आनंद के भैया फिर चीखे- “जाते हो कि नहीं..कुत्ता बच्चे को खा जायेगा!” लगभगी सभी सीढियाँ एक साथ पार करते हुए वह बेतहाशा नीचे उतरा। जैसे कोई खूबसूरत पतंग गली में गिर पड़ी हो और मोहल्ले के कई लड़के उसे लूटने के लिए आने ही वाले हों। शायद ही कोई पतंग आनंद को इतना आकर्षित कर पाई हो जितनी उस बच्चे की जान बचाने की ललक। अगले ही पल वह कबूतर के बच्चे के पास पहुँच गया जो अभी-अभी अंडे से बाहर आया था लेकिन तुरंत उठा नहीं पाया। जब हाथ बढ़ाता बच्चा थोड़ा-सा बिदक जाता और एक अजीब-सी सिहरन दौड़ जाती पूरे जिस्म में। काफी मशक्कत के बाद वह कबूतर के बच्चे को लेकर घर आ पाया। तब तक भाई साहब भी आ गये। उन्होने उसे प्यार से संभाल लिया। </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;">माँ ने देखा तो डांटने लगीं…”ये किस कबूतर का बच्चा उठा लाये हो? जिंदा नहीं बचेगा। जाओ! इसे वापिस घोंसले में रख आओ। इसकी माँ इसके लिए परेशान हो रही होंगी।“ हमने माँ को समझाया कि हम किसी घोंसले से उठाकर नहीं लाये हैं। यह गली में पड़ा था और एक कुत्ता इसे खाने ही वाला था। हम यह भी नहीं जानते कि यह कहाँ से गली में गिरा है। माँ तो माँ है नहीं मानी- देखो! ऊपर सामने वाले घर में कबूतरों ने दिवाल के मुक्कों में कितने घोंसले बना रखे हैं! यह अवश्य उन्हीं में से गिरा होगा जाओ रख आओ।“
घर के दक्षिण की तरफ सामने एक बड़ा-सा मकान था। जहाँ बाहरी दीवार पर कई मुक्के बने थे। वहीं असंख्य गोला कबूतर रहते थे। लेकिन समस्या यह थी कि वहाँ चढ़कर बच्चे को रखा ही नहीं जा सकता था। कोई सीढ़ी वहाँ तक नहीं पहुँच पाती। वह काफी उँचाई पर था। हारकर माँ को मानना पड़ा और भैया जुट गये कबूतर को जिलाने में। माँ ने एक छोटी-सी कटोरी में दूध दिया। आनंद दौड़कर रूई ले आया। भैया रूई के फ़ाहे में चुभो-चुभोकर बच्चे को दूध पिलाने लगे। एकाध दिन बाद चावल के दाने को दांत से कूचकर खिलाने लगे। धीरे-धीरे बच्चा स्वस्थ होने लगा। उसके पंख अब दिखाई देने लगे। जो भी देखता तो यही कहता-‘यह गोला कबूतर है, पलेगा नहीं। पंख लगते ही उड़कर भाग जायेगा।‘ पिताजी की शर्त थी कि इसे पिंजड़े में नहीं रखोगे। जैसे ही पंख लगे, उड़ना सीख जाये तो जहाँ जाना चाहे जाने दोगे। आनंद के भैया ने अपने कमरे में उसके लिए शानदार घोंसला बना दिया था। गोला जाति का होने के कारण सभी उसे प्यार से ‘गोलू’ कहने लगे।
धीरे-धीरे गोलू बड़ा होने लगा। उसके शरीर को पंखों ने ढंक लिया। अब वह भैया के कमरे में टांड़ पर रहने लगा। उड़कर नीचे-ऊपर करने लगा। बिल्ली के डर से भैया अपना कमरा हमेशा बंद रखते थे। </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;">एक दिन पिताजी डांटने लगे-“मैने कहा था कि जब यह बड़ा हो जाय तो इसे छोड़ दोगे! तुम लोगों ने अभी तक इसे घर में ही कैद कर रखा है? छोड़ो इसे ! जाने दो अपने माता-पिता के पास, साथियों के पास। देखो! वे कबूतर अपने साथियों के साथ कितने खुश रहते हैं! तुम लोगों ने इसकी जान बचाई, अच्छा काम किया अब और अच्छा काम करो कि इसे इसके साथियों के पास ले जाकर छोड़ दो। ”
आनंद जानता था कि पिताजी पंछियों को कैद करने के सख्त खिलाफ़ थे। उसे अच्छी तरह याद था। एक बार वे काली जी के मंदिर में दर्शन करने गये थे। वहाँ कई निरीह जानवर बली देने के लिए लाये जाते हैं। लोग मुर्गा, कबूतर खरीदते हैं और काली जी के प्रतिमा के पास ले जाकर बली चढ़ाते हैं। पिताजी ने भी बहेलिये से एक कबूतर खरीद लिया। आनंद ने सोचा पिताजी ये क्या कर रहे हैं! क्या ये भी बलि चढ़ायेंगे!!! लेकिन अगले ही पल पिताजी ने कबूतर को हवा में उड़ा दिया था। पिताजी का पंछी प्रेम वह जानता था। वैसे भी पिताजी के आदेश के बाद तर्क करना घर में किसी के वश में नहीं था। सभी बेहद मायूस हो गये। उनकी महीनो की मेहनत जाया जा रही थी। पिताजी गोलू को उड़ाने को कह रहे थे।! बच्चों ने माँ की शरण ली मगर माँ ने हस्तक्षेप करने से साफ़ इनकार कर दिया। उल्टे कहने लगीं-“ठीक ही तो कह रहे हैं। तुम लोगो ने उसे पाल पोसकर बड़ा किया अब उसे अपने मित्रों के साथ घूमने दो। तुम्हें कोई घर में कैद करके रखे तो तुम्हें कैसा लगेगा?” </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;">जिन्हें माँ शरण नहीं देती उन बच्च्चों की सारी उम्मीदें खत्म हो जाती हैं। आँखों के आगे अंधेरा छा जाता है। माँ से भी निराश होकर एक दिन आनंद के भैया ने तय किया कि अब कबूतर को उड़ा ही दिया जाय। कबूतर की विदाई के लिए आनंद के भैया ने रविवार का दिन चुना। पिताजी भी घर में थे। भैया कबूतर को छत पर ले गये। दक्षिण दिशा की ओर मुँह किया जिधर से वह आया था और एक नजर सबकी ओर देखा फिर उसे हवा में उड़ा दिया! कबूतर हवा में उड़ने लगा। मगर यह क्या! वह अपनी बिरादरी के पास वहाँ नहीं गया जहाँ सबने सोच रखा था। उसने आसमान का एक चक्कर लगाया और फिर वापस आकर भैया के कंधे पर बैठ गया! आनंद खुशी के मारे पागल हुए जा रहा था। भैया ने उसे प्यार से चूमा और फिर हवा में उड़ा दिया। उसने फिर हवा में एक चक्कर लगाया और फिर आकर छत की मुंडेर पर बैठ गया। यह सिलसिला कई बार चला। माँ ने देखा, पिताजी ने देखा घर के सभी सदस्यों ने बारी-बारी से उसे उड़ाने का प्रयास किया मगर वह जंगली कबूतर आनंद के घर को ही अपना घर, आनंद के परिवार को ही अपना साथी समझ रहा था। </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;">यह वही गोला कबूतर था जिसके रंग को देखकर लोग कहते थे कि यह नहीं टिकेगा। जिसकी नस्ल से लोग अंदाज लगाते थे कि यह वफ़ादार नहीं होगा। मुझे लगता है यही वह विश्वास है जिसने रंगभेद नीति के खिलाफ़ विजय हासिल की। यही वह विश्वास है जिसके सहारे नेल्सन मंडेला विश्व में सही साबित हुए। </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<b><span style="font-size: large;"><br /></span></b></div>
<div style="text-align: justify;">
<b><span style="font-size: large;">क्रमशः गोलू की कहानी अगले अंक में समाप्त हो जायेगी।</span></b></div>
</div>
देवेन्द्र पाण्डेयhttp://www.blogger.com/profile/07466843806711544757noreply@blogger.com22tag:blogger.com,1999:blog-7126893934562377540.post-12836806152766934602014-01-03T21:21:00.001+05:302014-01-05T18:53:58.904+05:30यादें-37-मुझे बिल्ली की तरह चीखना चाहिए था..!<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="background-color: white; color: #666666; font-family: Mangal, serif; font-size: 12pt;"><span lang="HI" style="font-size: 14pt;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: 16px; line-height: 22px;"><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 12pt;"><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span lang="HI" style="font-family: Mangal; font-size: 12pt;"><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px;"><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/08/1.html" style="color: #888888; text-decoration: none;">यादें-1</a></span><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px;">,</span><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px;"><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/08/2.html" style="color: #888888; text-decoration: none;">यादें-2</a></span><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px;"><a href="http://draft.blogger.com/goog_630040793" style="color: #888888; text-decoration: none;">,</a></span><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px;"><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/08/3.html" style="color: #888888; text-decoration: none;">यादें-3</a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/08/4.html" style="color: #888888; text-decoration: none;">यादें-4</a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/5.html" style="color: #888888; text-decoration: none;">यादें-5</a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/6.html" style="color: #888888; text-decoration: none;">यादें-6</a>,<a href="http://draft.blogger.com/goog_966345731" style="color: #888888; text-decoration: none;">यादें-7</a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/" style="color: #888888; text-decoration: none;">यादें-8</a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/9.html" style="color: #888888; text-decoration: none;">यादें-9</a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/10.html" style="color: #888888; text-decoration: none;">यादें-10</a>,<a href="http://draft.blogger.com/goog_1615585629" style="color: #888888; text-decoration: none;">यादें-11</a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/12.html" style="color: #888888; text-decoration: none;">यादें-12</a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/13.html" style="color: #888888; text-decoration: none;">यादें-13</a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/10/14.html" style="color: #888888; text-decoration: none;">यादें-14</a>, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/10/15.html" style="color: #888888; text-decoration: none;">यादें-15</a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/10/16.html" style="color: #888888; text-decoration: none;"> यादें-16</a>, <a href="http://draft.blogger.com/goog_725665774" style="color: #888888; text-decoration: none;">दें-17,</a></span></span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif;"><a href="http://draft.blogger.com/goog_725665774" style="color: #888888; text-decoration: none;">यादें</a><strong>-</strong>18,यादें-19,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/11/20.html" style="color: #888888; text-decoration: none;">यादें-20</a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/11/21.html" style="color: #888888; text-decoration: none;">यादें-21</a>,य<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/11/22.html" style="color: #888888; text-decoration: none;">दें-22</a>, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/11/23.html" style="color: #888888; text-decoration: none;">यादें-23</a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/11/24.html" style="color: #888888; text-decoration: none;">यादें-24</a></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span><span lang="HI" style="background-color: white; color: #666666; font-family: 'Trebuchet MS', Trebuchet, Verdana, sans-serif; font-size: 12pt; text-align: left;"><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 12pt;"><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"><span class="Apple-style-span" style="font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/12/25.html" style="color: #888888; text-decoration: none;">यादें-25</a> <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/12/26.html" style="color: #888888; text-decoration: none;">यादें-26</a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/12/27.html" style="color: #888888; text-decoration: none;">यादें-27</a>, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2011/01/28.html" style="color: #888888; text-decoration: none;">यादें-28</a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/" style="color: #888888; text-decoration: none;">यादें-29</a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/" style="color: #888888; text-decoration: none;">भाग-30</a>, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2011/05/31.html" style="color: #888888; text-decoration: none;">यादें-31</a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2011/06/32.html" style="color: #888888; text-decoration: none;">यादें-32</a>, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2011/06/33.html" style="color: #888888; text-decoration: none;">यादें-33</a>, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.in/2011/10/34.html" style="color: #888888; text-decoration: none;">यादें-34</a>, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.in/2012/06/35.html" style="color: #888888; text-decoration: none;">यादें-35</a>, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.in/2012/08/36.html">यादें-36</a> </span><strong><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">से जारी.....</span></strong></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span><span style="background-color: white; color: #666666; font-family: 'Trebuchet MS', Trebuchet, Verdana, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"> </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="background-color: white; color: #666666; font-family: 'Trebuchet MS', Trebuchet, Verdana, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="background-color: white; color: #666666; font-family: 'Trebuchet MS', Trebuchet, Verdana, sans-serif; line-height: 18px;"><span style="font-size: large;"><b><br /></b></span></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="background-color: white; color: #666666; font-family: 'Trebuchet MS', Trebuchet, Verdana, sans-serif; line-height: 18px;"><span style="font-size: large;"><b>बटाटे वाली बाई</b></span></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
'बटाटे वाली बाई' आनंद के घर के सामने वाले घर में किराए पर अकेले रहती थीं। उनकी उम्र होगी यही कोई पचास के आसपास। प्रायः गेरूए वस्त्र ही पहनती थीं। देखने में खूबसूरत नहीं थीं पर उनका मुस्कुराता चेहरा सभी बच्चों का मन मोह लेता था। बच्चों की गेंद कभी उनके कमरे से बाहर बनी छोटी-सी चहारदिवारी के भीतर चली जाती तो वे उसे प्यार से लौटा देती थीं। गेंद लौटाते वक्त उनकी आँखों में प्यार छलकता था। वे किसी से अधिक नहीं बोलती थीं। बस अपने काम से काम रखती थीं। हाँ, उन्होने एक जंगली बिल्ली पाल रखी थी। ठीक-ठीक नहीं बता सकता कि बिल्ली उन्होने पाल रखी थी या उनकी ममता का फायदा उठाकर बिल्ली स्वयम् पल गई थी लेकिन कभी कभार उनको बिल्ली से ही बातें करते सुना जा सकता था। किसी दूसरे व्यक्ति से वह सिर्फ काम भर की बातें ही किया करती थीं। कहाँ से आई थीं ? वहाँ क्यों रह रही थीं ? कुछ नहीं पता। बस इतना याद है कि वे मराठी बोलती थीं जिससे लोग उन्हें महाराष्ट्रियन कहते थे। </div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
वह एक सुरंगनुमा बंद कमरा था जिसका मुँह गली की ओर खुलता था। उसी से कमरे में प्रवेश करतीं और उसी से बाहर निकलतीं। दूसरा कोई रास्ता न था। आनंद को बाई से कोई लेना देना न था। उसे तो मतलब था बस उनके बनाये बटाटे से। शाम तीन-चार बजे बेसन में लपेटकर जब वो कमरे में आलू की टिक्की छानतीं तो उसकी खुशबू से पूरा मोहल्ला बेचैन हो जाता। लोग धीरे-धीरे जमा होने लगते। धनियाँ की चटनी और गरम-गरम बटाटे मोहल्ले के छोरों को दोने में लेकर जाते देख आनंद का मन ललचने लगता। वह अपने किचेन वाली खिड़की से छुपकर बाई के बटाटे देखता रहता। उसकी ललचाई नजरों को देख कभी-कभी उसकी माँ का दिल पसीज जाता और वे मौका देखकर (आनंद अकेले हो, दूसरे भाई-बहन घर में न हों।) किसी डिब्बे में छुपाकर रखे पैसों से एक चवन्नी चुपके-से आनंद को दे देतीं। चवन्नी को खुशी से दाहिने हाथ की मुठ्ठी में बांधे आनंद अपने घर की सीढ़ियाँ ऐसे उतरता जैसे अब गिरा तब गिरा। माँ को चीखना पड़ता-आराम से जाओ बटाटे कहीं भागे नहीं जा रहे! लालची कहीं के.. </div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
मध्यमवर्गीय गृहणियों की गुल्लक इतनी बड़ी नहीं होती कि एक बार में सभी बच्चों का मन रख सकें। लाख मन होते हुए भी वे अपने किसी एक पुत्र के लिए अपने खजाने का मुँह नहीं खोल पातीं। जब वे किसी के लिए कुछ करती हैं तो दूसरे बच्चे दौड़ते हुए चले आते हैं..माँ! मेरे लिए? दुनियाँ की कोई माँ अपने बच्चों में भेद नहीं करती लेकिन अपनी ममता से लाचार हो, बगैर आगा-पीछा सोचे जो बच्चा सामने पड़ा उसकी जरूरत को देखते हुए अपनी झोली खाली करने से भी नहीं हिचकतीं। माँ के मुँह से ‘बटाटे कहीं भागे नहीं जा रहे’… सुनकर, एकाध भाई-बहन और लिपट जाते...और देखते ही देखते माँ की गुल्लक खाली हो जाती। बच्चे बटाटे लाते। माँ को घेरकर खड़े हो जाते। खाते-खाते बच्चों को एहसास होता.. सभी के लिए माँ ने पैसे दिये लेकिन अपने लिए तो दिये ही नहीं! सभी अपने-अपने दोनों से माँ को खिलाने का प्रयास करते। माँ कहतीं- नहीं, मेरा पेट भरा हुआ है। तुम लोग खा लो, मेरा मन नहीं है। लेकिन बच्चे नहीं मानते कुछ न कुछ माँ को खिलाकर ही दम लेते हैं। बच्चों की खुशी के आगे गुल्लक खाली होने का गम माँ पूरी तरह से भूल जातीं। </div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
वह जाड़े की अंधेरी रात थी। आनंद गहरी नींद में सो रहा था। बाहर बारिश हो रही थी। बारिश के साथ रह-रहकर बिजली भी कड़के लगती। बिजली की कड़क सुनकर आनंद की नींद खुल गई। उसे बहुत तेज़ पिशाब लगी थी। किचेन के बगल में नाली थी। पिशाब करते हुए उसे महसूस हुआ कि बाहर तेज़ बारिश हो रही है। तभी ‘म्याऊँ’-‘म्याऊँ’ की आवाज सुनाई दी..फिर एक दबी-दबी –सी एक चीख! फिर सब कुछ सन्नाटे में गुम। उसे लगा यह आवाज़ बाई के कमरे से आ रही है। वह दौड़कर किचेन में गया और खिड़की से बाई के कमरे की ओर देखने लगा। बिजली की चमक के साथ उसने बिल्ली को कमरे से निकलकर गली में भागते देखा। कमरे में हल्की रौशनी दिख रही थी। शायद लालटेन या ढिबरी की होगी। बाहर भयंकर अँधेरा था। वह सशंकित हो बाई के कमरे की तरफ देखने लगा। उसका मन अनिष्ट की आशंका से कांप रहा था। तभी माँ उसके पीछे आ गईं..यहां क्या कर रहे हो ? तुम्हें रात में भी बाई के बटाटे नज़र आ रहे हैं! वह माँ को चीख के बारे में बताना चाहता था लेकिन माँ कुछ सुनने को तैयार ही नहीं थीं। माँ उसे लेकर बिस्तर में आ गईँ। पास ही पिताजी सो रहे थे। पिताजी के रहते कुछ बोलने की हिम्मत वह कभी नहीं जुटा पाया। बिस्तर पर उसे नींद नहीं आ रही थी। कान बाई के कमरे की ओर ही लगे थे। सोचते-सोचते कब नींद आ गई उसे कुछ नहीं पता। </div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
सुबह हो चुकी थी। गली से कोई उसे बुला रहा था-आनंद! आनंद! आँखे मलते हुए वह बरामदे में खड़ा हुआ। गली में मुन्ना खड़ा था-आज सोए रहोगे क्या! आनंद ने देखा-बाहर बहुत भीड़ है। उसने पूछा- ‘क्या बात है ? इत्ती भीड़ी क्यों है ?’ मुन्ना ने इशारे से उसे नीचे बुलाया। वह दौड़कर गली में आया। मुन्ना ने बाई के कमरे की ओर इशारा किया-वहाँ पुलिस खड़ी थी। मुन्ना ने कान में धीरे से कहा-रात में किसी ने बाई की हत्या कर दी! सुनते ही आनंद थच्च से चबूतरे पर बैठ गया। गली में कीचड़ था लेकिन उसकी आँखों में लगा कीचड़ पूरी तरह साफ़ हो चुका था। उसने धीरे से कहा - मुझे बिल्ली की तरह चीखना चाहिए था! ……………………………………………………………………………………………..
</div>
</div>
देवेन्द्र पाण्डेयhttp://www.blogger.com/profile/07466843806711544757noreply@blogger.com13tag:blogger.com,1999:blog-7126893934562377540.post-85470790260981066862012-08-10T08:10:00.001+05:302023-09-06T12:22:36.971+05:30यादें-36 (जन्माष्टमी)<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<br />
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span lang="HI" style="background-color: white; color: #666666; font-size: 14pt;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: 16px; line-height: 22px;"><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 12pt;"><span lang="HI" style="background-color: white; font-size: 12pt;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" face="Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif" style="font-size: 13px; line-height: 18px;"><span lang="HI" style="font-family: Mangal; font-size: 12pt;"><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px;"><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/08/1.html" style="color: #888888; text-decoration: none;">यादें-1</a></span><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px;">,</span><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px;"><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/08/2.html" style="color: #888888; text-decoration: none;">यादें-2</a></span><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px;"><a href="http://draft.blogger.com/goog_630040793" style="color: #888888; text-decoration: none;">,</a></span><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px;"><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/08/3.html" style="color: #888888; text-decoration: none;">यादें-3</a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/08/4.html" style="color: #888888; text-decoration: none;">यादें-4</a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/5.html" style="color: #888888; text-decoration: none;">यादें-5</a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/6.html" style="color: #888888; text-decoration: none;">यादें-6</a>,<a href="http://draft.blogger.com/goog_966345731" style="color: #888888; text-decoration: none;">यादें-7</a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/" style="color: #888888; text-decoration: none;">यादें-8</a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/9.html" style="color: #888888; text-decoration: none;">यादें-9</a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/10.html" style="color: #888888; text-decoration: none;">यादें-10</a>,<a href="http://draft.blogger.com/goog_1615585629" style="color: #888888; text-decoration: none;">यादें-11</a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/12.html" style="color: #888888; text-decoration: none;">यादें-12</a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/13.html" style="color: #888888; text-decoration: none;">यादें-13</a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/10/14.html" style="color: #888888; text-decoration: none;">यादें-14</a>, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/10/15.html" style="color: #888888; text-decoration: none;">यादें-15</a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/10/16.html" style="color: #888888; text-decoration: none;"> यादें-16</a>, <a href="http://draft.blogger.com/goog_725665774" style="color: #888888; text-decoration: none;">दें-17,</a></span></span></span><span class="Apple-style-span" face="Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif" style="font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif;"><a href="http://draft.blogger.com/goog_725665774" style="color: #888888; text-decoration: none;">यादें</a><strong>-</strong>18,यादें-19,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/11/20.html" style="color: #888888; text-decoration: none;">यादें-20</a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/11/21.html" style="color: #888888; text-decoration: none;">यादें-21</a>,य<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/11/22.html" style="color: #888888; text-decoration: none;">दें-22</a>, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/11/23.html" style="color: #888888; text-decoration: none;">यादें-23</a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/11/24.html" style="color: #888888; text-decoration: none;">यादें-24</a></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span><span lang="HI" style="background-color: white; color: #666666; font-size: 12pt; text-align: left;"><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 12pt;"><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"><span class="Apple-style-span" face="Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif" style="font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif;"><span style="background-color: white;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/12/25.html" style="color: #888888; text-decoration: none;">यादें-25</a> <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/12/26.html" style="color: #888888; text-decoration: none;">यादें-26</a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/12/27.html" style="color: #888888; text-decoration: none;">यादें-27</a>, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2011/01/28.html" style="color: #888888; text-decoration: none;">यादें-28</a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/" style="color: #888888; text-decoration: none;">यादें-29</a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/" style="color: #888888; text-decoration: none;">भाग-30</a>, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2011/05/31.html" style="color: #888888; text-decoration: none;">यादें-31</a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2011/06/32.html" style="color: #888888; text-decoration: none;">यादें-32</a>, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2011/06/33.html" style="color: #888888; text-decoration: none;">यादें-33</a>, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.in/2011/10/34.html" style="color: #888888; text-decoration: none;">यादें-34</a>, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.in/2012/06/35.html">यादें-35</a> </span></span><strong><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">से जारी.....</span></span></strong></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span>
<br />
<span lang="HI" style="background-color: white; color: #666666; font-size: 12pt; text-align: left;"><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 12pt;"><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"><span class="Apple-style-span" face="Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif" style="font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif;"><strong><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><br /></span></span></strong></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg79eys9Z6VNOrP9Mx1JJutUMcoMLhIGIx8UTQvIwQzplBVtPk6JWNljYYZSDnYf6WcP80kWUyKaMKVMpCJXuJSqRQpI9U6hIVRtoH8W6K6VZ-Q8VJKAzYEE7Ghm48dUle5-UEvLTL4LWs/s1600/100_2431.JPG" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="240" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg79eys9Z6VNOrP9Mx1JJutUMcoMLhIGIx8UTQvIwQzplBVtPk6JWNljYYZSDnYf6WcP80kWUyKaMKVMpCJXuJSqRQpI9U6hIVRtoH8W6K6VZ-Q8VJKAzYEE7Ghm48dUle5-UEvLTL4LWs/s320/100_2431.JPG" width="320" /></a></div>
<span lang="HI" style="background-color: white; color: #666666; font-size: 12pt; text-align: left;"><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 12pt;"><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"><span class="Apple-style-span" face="Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif" style="font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif;"><strong><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><br /></span></span></strong></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><br /></span></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">कल श्री कृष्ण जन्माष्टमी है। आनंद श्रीकांत के उत्साह से उत्साहित है। वह
पुराने लोहे के बक्से से अपने खिलौने निकाल रहा है। चीनी मिट्टी के बने खिलौने,
कच्ची मिट्टी के बने खिलौने, प्लॉस्टिक के खिलौने, छोटी-छोटी कारें, ट्रैफिक पुलिस
और भी बहुत से खिलौने</span><span style="font-size: 12pt;">!</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> उसने जब भगवान शंकर की मूर्ति निकाली तो
आनंद खुशी से चीख पड़ा</span><span style="font-size: 12pt;">…</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> </span><span style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">इन जटाओं से फुहारा निकलता है न</span><span style="font-size: 12pt;">? </span></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">हां, लेकिन मुझे नहीं आता।</span></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">मेरे भैया तो निकाल देते हैं</span><span style="font-size: 12pt;">!</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> तुमने देखा नहीं था मेरे घर में पिछले साल</span><span style="font-size: 12pt;">?</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> भैया कह रहे थे शिव जी की जटा से गंगा जी निकल रही हैं</span><span style="font-size: 12pt;">!</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> </span><span style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">देखा था लेकिन मुझे नहीं आता।</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> तुम्हें आता है</span><span style="font-size: 12pt;">?</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> वे पहाड़ कैसे बनाते हैं</span><span style="font-size: 12pt;"> !</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> जिसे </span><span style="font-size: 12pt;">‘</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">कैलाश पर्वत</span><span style="font-size: 12pt;">’</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> की शक्ल देकर </span><span style="font-size: 12pt;">‘</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">शिव जी</span><span style="font-size: 12pt;">’</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> को
रखते हैं</span><span style="font-size: 12pt;">?</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> </span><span style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">झाँवाँ लाते हैं। </span><span style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">यह कहाँ मिलता है</span><span style="font-size: 12pt;">?</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> </span><span style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">मैं जानता हूँ । वे राजघाट रेलवे स्टेशन से बोरे में भरकर लाते हैं। अरे,
जो पत्थर का कोयला या ईंट जल जाती है उसी को तो झाँवाँ कहते कहते हैं। जहाँ ईँट का
भट्टा हो वहाँ भी मिलता है । </span><span style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">तुम्हारे पास तो बड़े भइया हैं, मैं तो अकेला हूँ। मेरे भी भैया होते तो
तुम्हारे घर से अच्छी जन्माष्टमी सजाता। देखो</span><span style="font-size: 12pt;">!</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> मेरे पास कितने सुंदर खिलौने हैं</span><span style="font-size: 12pt;">! </span></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">अकेले क्यों हो</span><span style="font-size: 12pt;">?</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> ताई नहीं हैं</span><span style="font-size: 12pt;">?</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> और मैं भी तो हूँ </span><span style="font-size: 12pt;">!</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">चलो इस बार हम तुम
दोनो मिलकर जन्माष्टमी सजायेंगे। </span><span style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">तुम अपने घर नहीं सजाओगे</span><span style="font-size: 12pt;">?</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> </span><span style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">अपने घर</span><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"> </span><span style="font-size: 12pt;">?</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> उंह</span><span style="font-size: 12pt;">!</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> भैया मुझे सजाने ही नहीं देते।</span><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">वे और उनके गंदे वाले दोस्त</span><span style="font-size: 12pt;">!</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> मुझे तो सिर्फ ये लाओ</span><span style="font-size: 12pt;">,</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> वो लाओ</span><span style="font-size: 12pt;">,</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> काम ही बताते रहते हैं। सड़क बनाना हो तो
गंगाजी से बालू मैं लेकर आऊं, बगीचा बनाने के लिए रंगीन बुरादे चलनी से छान-छान कर
मैं साफ करूँ, जब सजाने की बारी आये तो मुझे डांटकर भगा देते हैं। </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">कहते हैं, </span><span style="font-size: 12pt;">“</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">तुम खराब कर दोगे।</span><span style="font-size: 12pt;">“</span></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 12pt;"><br /></span></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 12pt;">यह बात है</span><span style="font-size: 12pt;">!</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 12pt;"> तब तो बड़ा मजा आयेगा हम तुम दोनो मिलकर इस
बार जन्माष्टमी मनाते हैं।</span></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">हाँ, हाँ, ठीक है। लेकिन यह तो सोचो कहाँ सजायेंगे</span><span style="font-size: 12pt;">?<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">नीचे</span><span style="font-size: 12pt;">,</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> राम मंदिर में इतनी अच्छी जगह तो है ही।<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">हाँ, हाँ ठीक रहेगा। वह जगह तो हमेशा साफ-सुथरी रहती है।</span><span style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">ताई को बता दें</span><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"> </span><span style="font-size: 12pt;">? </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">(खुशी से दौड़कर बड़ी बहन को बुलाते हुए) ताई</span><span style="font-size: 12pt;">-</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">ताई, इस बार आनंद भी हमारे साथ खिलौने सजायेगा।</span><span style="font-family: Wingdings; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-char-type: symbol; mso-hansi-font-family: Tahoma; mso-symbol-font-family: Wingdings;">J</span><span style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: 12pt;">(</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">श्री कांत से 5 वर्ष बड़ी दीदी भी इस खबर को
सुनकर प्रसन्न हो गई।</span><span style="font-size: 12pt;">)</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> </span><span style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">ठीक है लेकिन तुम लोग आपस में झगड़ना मत। आनंद के भैया उसे बुलाकर ले गये
तो </span><span style="font-size: 12pt;">?<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">उन्हें बतायेंगे ही नहीं। वो आयेंगे तो कह देना आनंद यहाँ नहीं है।</span><span style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">ठीक है, यह सही रहेगा।</span><span style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">चलो हम लोग रेलवे स्टेशन से झाँवाँ बीन कर लाते हैं। </span><span style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">सुनते ही दीदी डर गईं। उतनी दूर जाओगे</span><span style="font-size: 12pt;">!</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> </span><span style="font-size: 12pt;">‘</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">आई</span><span style="font-size: 12pt;">’</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> को पता चल गया तो बहुत मारेंगी ।</span><span style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">पता चलेगा तब न</span><span style="font-size: 12pt;">?</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> और जब पहाड़ सजेगा</span><span style="font-size: 12pt;">,</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> शंकर भगवान की मूर्ति से गंगा जी</span><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">निकलेंगी तब देखकर
कितनी खुश होंगी</span><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"> </span><span style="font-size: 12pt;">!<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">हाँ, हाँ, खूब मजा आयेगा।</span></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">ताई</span><span style="font-size: 12pt;">!</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> तुम बिलकुल चिंता मत करो। हम लोग एक घंटे
में आते हैं। तब तक तुम सभी खिलौनों की साफ-सफाई कर दो और एक लिस्ट बना कर रखना कि
क्या-क्या लाना है।</span><span style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">ठीक है।</span><span style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">ताई की सहमति से खुश श्रीकांत और आनंद दोनो एक बड़ा सा बोरा लेकर निकल
पड़े झाँवे की तलाश में। रास्ते में आनंद ने अपने घर से भैया की साइकिल भी पार कर
दी। कभी आनंद साइकिल चलाता कभी श्रीकांत। रेलवे स्टेशन दोनो के घर से कम से कम
चार-पांच किलोमीटर की दूरी पर था। दोनो मित्र प्लेटफॉर्म से आगे जहाँ पटरियाँ शुरू
होती हैं, एक-एक कर रेलवे इंजन से गिरने वाले जले हुए पत्थर के कोयले को खूब ठोंक
बजाकर देखते और अपने झोले में ऐसे सहेजते मानो कोई जौहरी हीरे के टुकड़े सहेज़ रहा
हो। समय का खयाल न रहा। होश तब आया जब झोला झाँवे से भारी हो चुका था।</span><span style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">चलो, इतना बहुत है। इससे अधिक हम ले भी नहीं जा सकते।</span></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">हाँ, हाँ चलो। शाम होने को आई और हम अभी पहाड़ ही बटोर रहे हैं।</span></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">जैसे तैसे साइकिल के कैरियर में बोरी लाद-फाँद कर दोनो घर पहुँचे तो थककर
चूर हो चुके थे। पहुँचते ही ताई ने झिड़की लगाई...</span><span style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">आनंद</span><span style="font-size: 12pt;">!</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> तुम्हारे भैया दो बार आकर पूछ चुके हैं।
बड़ी देर लगा दी तुम दोनो ने</span><span style="font-size: 12pt;">?</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><br /></span></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">उन्हें ढूँढने दो। देर तो हो ही गई लेकिन हमें अभी बहुत से काम करने हैं। </span><span style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj1I5Ugx_hP9IyoAES7SV7ZUlYqFdqMlmW2_GtqonhagfEIpO-YCFP9l7dtbP4OB9VBvQGlkHzcU0pm0Lq3KLmgvxOmlxfKP2PmgJDRfX3rf_ZJoghRyAyeGyzVyrQLW_U44zh8jxm86MU/s1600/100_2438.JPG" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" height="240" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj1I5Ugx_hP9IyoAES7SV7ZUlYqFdqMlmW2_GtqonhagfEIpO-YCFP9l7dtbP4OB9VBvQGlkHzcU0pm0Lq3KLmgvxOmlxfKP2PmgJDRfX3rf_ZJoghRyAyeGyzVyrQLW_U44zh8jxm86MU/s320/100_2438.JPG" width="320" /></a></div>
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">खिलौने तो मैने सभी सफा कर दिये लेकिन बहुत कम हैं। आई कह रही थीं अशोक के
पत्ते भी लाने हैं। कंदब या कंरौदे की टहनियाँ, केले के छोटे-छोटे खंभे और
फूल-मालाएं भी लानी हैं बाजार से। ये बीस रूपये दिये हैं आई ने। मैं तुम दोनो को
अपने पास से भी बीस रूपये देती हूँ। कुछ खिलौने लेते आना। ट्रैफिक पुलिस की मुंडी
टूटी हुई है। घोड़े वाला ट्रैफिक पुलिस, इक्के और कुछ प्लॉस्टिक की कुर्सियाँ भी
लेते आना। मेरी सुंदर गुड़िया कहाँ बैठेगी</span><span style="font-size: 12pt;">?<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">ये सब तो कल सुबह ले आयेंगे। पहले आज झाँवे से एक कोने में पहाड़ बना दें
और उस पर भोले बाबा को रखकर रामू काका को पकड़ लायें। वे किसी बिजली मिस्त्री से
कहकर मूर्ति से फुहारे निकालने का इंतजाम कर देंगे। झालर भी सजा देंगे।</span><span style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">श्रीकांत चहका..हाँ यह ठीक रहेगा। चलो...</span><span style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">तीनो ने मिलकर देखते ही देखते सुंदर पहाड़ सजा दिये। कहीँ-कहीँ गुफाएं भी
बना दीं जिसमें मिट्टी के शेर भी बिठा दिये। रामू काका ने फुहारे निकलने और पानी
गिरने के लिए छोटा सा तालाब भी बना दिया। ताई ने रंगोली सजा दी। तब तक अंधेरा हो
चुका था। आनंद ने कहा...</span><span style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">अब रात हो चुकी है। पिताजी के आने का समय हो चुका है। कल सुबह-सुबह गंगा
जी से बालू ले आयेंगे सड़क बनाने के लिए। बगीचे के लिए बुरादे भी लाने हैं। मैं
चलता हूँ।</span><span style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">श्रीकांत चहका..सुबह बहुत से काम करने हैं। जल्दी आ जाना।</span><span style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: Mangal, serif; font-size: 12pt;">आनंद जब घर अपने घर पहुँचा तो उसके भैया और उनके दोस्त वही सब कर रहे थे
जो उसने श्रीकांत के घर किया था। उन्होंने सुंदर एक्वेरियम भी सजाई थी जिसमें
रंगीन मछलियाँ तैर रही थीं। आनंद को देखते ही भैया का पारा सातवें आसमान पर जा
पहुँचा...</span></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">अभी आ रहे हो</span><span style="font-size: 12pt;">?</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> कहाँ थे दिनभर</span><span style="font-size: 12pt;">?</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> कल तुम्हें यहाँ झांकने भी नहीं दुंगा। यहाँ इतना सारा काम बिखरा पड़ा है
और ये जनाब किसी शतरंज की अड़ी में बैठे शतरंज खेल रहे होंगे। <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.in/2012/06/35.html">रामनाथ हार गइलन,घोड़ा भागल टी री री री...</a></span><span style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">आनंद ने कोई जवाब नहीं दिया। दौड़कर ऊपर भाग गया और मन ही मन हंसता रहा।
तब तक पिताजी आ गये। पिताजी के सामने आनंद को पीटने की हिम्मत किसी भाइयों की नहीं
थी। सबसे छोटा होने के कारण उसे बड़े भाइयों की पिटाई और बाबूजी का प्यार दोनो
भरपूर मिलता था। खाना खा कर जब वह बिस्तर में गया तो नींद उससे कोसों दूर थी। नींद
आई तो कान्हाँ के सपने उसे दूसरी ही रंगीन दुनियाँ में ले गये। जहाँ गोपाल जी थे
और थी बड़ों के मुंह सुनी उनकी अनगिन शरारतें...</span><span style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">सुबह जब पलकें खुलीं तो नीचे गली में श्रीकांत को चीखते हुए पाया। आनंद को
बरामदे में देखते ही श्रीकांत चीखा... </span><span style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">अभी सोकर उठे हो </span><span style="font-size: 12pt;">!<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">तुम चलो मैं अभी नहा धो कर आता हूँ</span><span style="font-size: 12pt;">….<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">ठीक है। जल्दी आना......</span><span style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">बनारस की गलियों में घर-घर जन्माष्टमी सजाई जाती थी। ये वो दिन थे जब
बड़ों का उत्साह और छोटों की दीवानगी देखते ही बनती थी। ऐसा लगता था जैसे समय कहीं
ठहर सा गया है। किसी को कोई दूसरा काम है ही नहीं। सभी को बस एक ही फिक्र
है...जन्माष्टमी कैसे सजाई जाय</span><span style="font-size: 12pt;">!</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> बच्चे अभी भी सजाते हैं लेकिव पहले वाली
फुरसत अब किसी के पास नहीं।</span><span style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">दोनो बाल-मित्र गंगा जी से बालू ले आये। चौखंभा स्थित विशाल गोपाल मंदिर
के द्वार के आस पास लगने वाली दुकाऩों से माला-फूल, गोपाल जी के सुंदर वस्त्र, मोतियों
की माला, केले के छोटे-छोटे खंभे, अशोक के पत्ते और ठठेरी बाजार से थोड़े बहुत
खिलौने खरीद लिये जो वे खरीद सकते थे। उस दिन एक और घटना घटी। अनायास आनंद कि
निगाह भीड़-भाड़ वाली गली में जमीन पर गिरे रूपयों पर पड़ी। उसने लपक कर उसे उठा
लिया और आगे ले जाकर श्रींकात के सामने मुठ्ठी खोल दी...</span><span style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">इतने रूपये कहाँ से मिले</span><span style="font-size: 12pt;">?<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">गली में गिरे थे</span><span style="font-size: 12pt;">…<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">कित्ते हैं</span><span style="font-size: 12pt;">?<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">गिनकर देखते हैं। पूरे 85 रूपये हैं। इतने रूपयों में बहुत से खिलौने आ
जायेंगे।</span></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">हाँ, लेकिन आई को पता चल गया तो</span><span style="font-size: 12pt;">?<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">आई को कैसे पता चलेगा</span><span style="font-size: 12pt;">?<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">ताई बता देगी</span><span style="font-size: 12pt;">!<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">ताई को कैसे पता चलेगा</span><span style="font-size: 12pt;">?<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">पागल हो</span><span style="font-size: 12pt;">!</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> वो खिलौने देखते ही समझ जायेंगी कि इत्ते
ढेर सारे खिलौने बीस रूपये में नहीं मिल सकते</span><span style="font-size: 12pt;">..<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">कह देना कि आनंद अपने पिताजी से मांगकर लाया था। </span><span style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">हाँ</span><span lang="HI" style="font-size: 12pt;">,</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> यह ठीक रहेगा। लेकिन यह झूठ तुम्ही बोलना</span><span style="font-size: 12pt;">!</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> </span><span style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">हाँ</span><span lang="HI" style="font-size: 12pt;">,</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> हाँ, बोल देंगे</span><span style="font-size: 12pt;">!</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> कोई चोरी थोड़े न की है। समझ लेंगे भगवान ने हमारे लिए भेजे हैं।</span></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">दोनो खिलौने की दुकान के सामने खड़े हो गये। श्रीकांत खिलौने मोलाने लगा।
आनंद कभी ललचाई निगाहों से खिलौनो को देखता, कभी कंपकपाई उंगलियों से</span><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">मुठ्ठी ढीली करता-बंद करता। अचानक से बोल पड़ा...</span><span style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">श्रीकांत</span><span style="font-size: 12pt;">!</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> गोपाल जी ने पूछा तो </span></b><span style="font-size: 12pt;"><b>?</b><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">गोपाल जी ने</span><span style="font-size: 12pt;">?<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">हां</span><span style="font-size: 12pt;">,</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> हां</span><span style="font-size: 12pt;">,</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> गोपाल जी ने...गोपाल जी ने पूछा कि तुमने
दूसरे के पैसों से जन्माष्टमी क्यों मनाई तो</span><span style="font-size: 12pt;">
?</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> तुमने आई से झूठ
क्यों बोला तो...</span><span style="font-size: 12pt;">?<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">तुम ठीक कह रहे हो लेकिन आखिर हम इन पैसों का करें क्या</span><span style="font-size: 12pt;">?</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> जहाँ से उठाया वहीं फिर से गिरा दें</span><span style="font-size: 12pt;">
!<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">नहीं</span><span style="font-size: 12pt;">sss </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">चलो</span><span style="font-size: 12pt;">.</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> वहीं चलते हैं...शायद कोई आदमी अपने गिरे
पैसे ढूँढता हुआ वहाँ आये तो उसे दे देंगे।</span><span style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">चलो</span><span style="font-size: 12pt;">!<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">दोनो बड़ी देर तक ऐसे व्यक्ति की प्रतीक्षा करते रहे जो पैसे ढूँढता दिख
जाये लेकिन उन्हें कोई ना मिला।</span></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">अब क्या करें</span><span style="font-size: 12pt;">?<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">ये पैसे तो अब हम घर नहीं ले जा सकते। ऐसा करते हैं इसे इसी दुकानदार को
दे देते हैं। कह देंगे कि कोई आदमी अपने पैसे ढूँढता हुआ यहाँ आये तो उसे दे देना।
हमें यहीं गिरे मिले थे।</span><span style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhtGOqJYELsJNPrJlG5cD60HfmUdc6-SfFEqKNoL0E_0yOQhArsIn66ttNs4AFAC7gnAk648O4m4tWl5Xqu4wVeZ3aaHnV2DFOJEEBfDOvs7A6JjxMdezfR6YrwMUhM8bWhfjEmxxMNA1A/s1600/100_2406.JPG" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhtGOqJYELsJNPrJlG5cD60HfmUdc6-SfFEqKNoL0E_0yOQhArsIn66ttNs4AFAC7gnAk648O4m4tWl5Xqu4wVeZ3aaHnV2DFOJEEBfDOvs7A6JjxMdezfR6YrwMUhM8bWhfjEmxxMNA1A/s320/100_2406.JPG" width="240" /></a><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">ठीक है। यही ठीक रहेगा।</span><span style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">लेकिन इस दुकानदार ने उसे नहीं दिये और खुद ही रख लिये तो</span><span style="font-size: 12pt;"> ?<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">तो </span><span style="font-size: 12pt;">‘</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">गोपाल जी</span><span style="font-size: 12pt;">’</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> उससे पूछें</span><span style="font-size: 12pt;">,</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> हमसे तो</span><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">बड़े पूछने चले आये थे</span><span style="font-size: 12pt;"> !</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> हम सबका ठेका लिये हैं क्या</span><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"> ? :) </span></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
</div>
<div class="MsoAcetate">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">दोनो ने पैसे दुकानदार को थमाये। अपनी झोली उठाई और घर की ओर जल्दी-जल्दी
कदम बढ़ाने लगे। जन्माष्टमी की सुंदर झांकी उनके नयनों में सजी थी जहाँ गोपाल
जी की मुस्की देखते ही बनती थी... </span><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"> </span><br />
<span style="font-family: Wingdings; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-char-type: symbol; mso-hansi-font-family: Tahoma; mso-symbol-font-family: Wingdings;"><br /></span></div>
<br />
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: Mangal, serif;"><b>जारी....</b></span></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<br /></div>
</div>देवेन्द्र पाण्डेयhttp://www.blogger.com/profile/07466843806711544757noreply@blogger.com22tag:blogger.com,1999:blog-7126893934562377540.post-20863313866601194662012-06-09T08:25:00.001+05:302012-06-09T20:58:12.869+05:30यादें-35 (घोड़ा भागल टी री री री .......!)<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<br />
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 14pt;"><span class="Apple-style-span" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 16px; line-height: 22px; text-align: left;"><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 12pt;"><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 12pt;"><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 12pt;"><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 12pt;"><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 12pt;"><span lang="HI" style="background-color: white; font-family: Mangal, serif; font-size: 12pt;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif;"><span lang="HI" style="font-family: Mangal; font-size: 12pt;"><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px;"><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/08/1.html" style="text-decoration: none;">यादें-1</a></span><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px;">,</span><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px;"><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/08/2.html" style="text-decoration: none;">यादें-2</a></span><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px;"><a href="http://draft.blogger.com/goog_630040793" style="text-decoration: none;">,</a></span><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px;"><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/08/3.html" style="text-decoration: none;">यादें-3</a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/08/4.html" style="text-decoration: none;">यादें-4</a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/5.html" style="text-decoration: none;">यादें-5</a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/6.html" style="text-decoration: none;">यादें-6</a>,<a href="http://draft.blogger.com/goog_966345731" style="text-decoration: none;">यादें-7</a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/" style="text-decoration: none;">यादें-8</a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/9.html" style="text-decoration: none;">यादें-9</a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/10.html" style="text-decoration: none;">यादें-10</a>,<a href="http://draft.blogger.com/goog_1615585629" style="text-decoration: none;">यादें-11</a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/12.html" style="text-decoration: none;">यादें-12</a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/13.html" style="text-decoration: none;">यादें-13</a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/10/14.html" style="text-decoration: none;">यादें-14</a>, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/10/15.html" style="text-decoration: none;">यादें-15</a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/10/16.html" style="text-decoration: none;"> यादें-16</a>, <a href="http://draft.blogger.com/goog_725665774" style="text-decoration: none;">दें-17,</a></span></span></span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif;"><a href="http://draft.blogger.com/goog_725665774" style="text-decoration: none;">यादें</a><strong>-</strong>18,यादें-19,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/11/20.html" style="text-decoration: none;">यादें-20</a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/11/21.html" style="text-decoration: none;">यादें-21</a>,य<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/11/22.html" style="text-decoration: none;">दें-22</a>, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/11/23.html" style="text-decoration: none;">यादें-23</a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/11/24.html" style="text-decoration: none;">यादें-24</a></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 12pt; text-align: left;"><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 12pt;"><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 12pt;"><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 12pt;"><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 12pt;"><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 12pt;"><span class="Apple-style-span" style="font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif;"><span style="background-color: white;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/12/25.html" style="text-decoration: none;">यादें-25</a> <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/12/26.html" style="text-decoration: none;">यादें-26</a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/12/27.html" style="text-decoration: none;">यादें-27</a>, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2011/01/28.html" style="text-decoration: none;">यादें-28</a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/" style="text-decoration: none;">यादें-29</a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/" style="text-decoration: none;">भाग-30</a>, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2011/05/31.html" style="text-decoration: none;">यादें-31</a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2011/06/32.html" style="text-decoration: none;">यादें-32</a>, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2011/06/33.html">यादें-33</a>, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.in/2011/10/34.html">यादें-34</a> </span></span><strong><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">से जारी.....</span></span></strong></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span>
</div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 14pt;"><br /></span></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="http://www.cartoonstock.com/lowres/csl3012l.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="320" src="http://www.cartoonstock.com/lowres/csl3012l.jpg" width="277" /></a></div>
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 14pt;"><br /></span></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">रामनाथ हार गइलन, घोड़ा भागल टी री री री....</span>!<span style="color: #7f6000;"> </span><span style="font-family: Wingdings;"><span style="color: #990000;">J</span></span><o:p></o:p></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">ब्रह्माघाट और उसके आसपास के मोहल्लों में यह बात जंगल में आग की तरह फैल
गई! मोहल्ले के फुरसतिया, पान घुलाकर चबूतरे पर बैठे, एक दूजे से कल हुई शतरंज की बाजी की चर्चा
चटखारे ले ले कर, कर रहे थे। </span><o:p></o:p></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">काली क</span>S<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> लवंडा अइसन हरउलस रामनाथ के कि ओकर कुल
हेकड़ी मिट्टी में मिल गइल</span>!<o:p></o:p></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">रामनाथ क</span>S<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> का हाल हौ</span>?<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> दिखाई नाहीं देत हौ</span>!<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><o:p></o:p></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">हाल का होई</span>?<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> दुकान बंद कर कत्तो गांजा पीयत होई।</span><span style="color: #990000; font-family: Wingdings;">J</span></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">हा हा हा...मजा आ गयल। अब ऊ कई दिन न दिखाई देई।</span><span style="color: #990000; font-family: Wingdings;">J</span></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">बनारस की तंग गलियाँ, गलियों में मुह्ल्ला ब्रह्माघाट, मुहल्ले की
तिमुहानी में रामनाथ की दुकान, दुकान के सामने चबूतरा, चबूतरे पर शतरंज की अड़ी और
अड़ी के बेताज़ बादशाह रामनाथ। आसपास के कई मोहल्लों में उनके खेल की धाक थी। एक
आँख के रामनाथ, जाति से यादव, पेशे से मजदूर, शौक से शतरंज के खिलाड़ी, भाग्य से
हीन, लक्ष्मी से दरिद्र, नाम मात्र के दुकानदार थे। दुबले-पतले, इकहरे- लम्बे, पेट-पीठ एकाकार, बड़ी-बड़ी गढ्ढेदार आखें, छोटी-छोटी चंगेजी दाढ़ी वाले रामनाथ को कोई शरारत से भी कनवाँ कहकर नहीं बुलाता था। उनकी दुकान, कबाड़ी के दुकान से
बदतर थी। दुकान के टूटे-फूटे कनस्टर में बच्चों को बहकाने के लिए दो पैसे के सामानो
के अतिरिक्त और कुछ भी न था। ऐसी दुकान, जिसमें न तो सामान था न ग्राहक। यही कारण था
कि नशा पत्ती(गांजा), दूध-मलाई और मित्र कल्लू नाऊ की सुंदर पत्नी पर भाव जमाने के लिए वे बेहिचक कुली गिरी कर लिया करते थे। रोटी तो उसका भाई खिला ही देता था। न बीबी न बच्चा।</span></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">आसपास के घरों में जब किसी को शहर से बाहर जाना होता, बस या ट्रेन पकड़नी
होती, अपना सामान उठाने के लिए उसी को बुला भेजता। गलियाँ इतनी तंग हैं कि आज भी
वहाँ रिक्शा या कोई और वाहन नहीं जा सकता। कोई बीमार पड़ गया तो उसे, या तो गोदी
में या फिर खटोले में लादकर ही अस्पताल पहुँचाया जा सकता है। शतरंज खेल रहे रामनाथ
को जब कोई आवाज देता तो यह भी जरूरी नहीं था कि वह शतरंज खेलना छोड़..<b>"अब्बे आवत हई।,"</b> कहकर तुरंत उसके पीछे दौड़ पड़े</span>!<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> जाने वाले को, पहले ही रामनाथ से संपर्क कर
समय बुक करवाना पड़ता था। वरना यह भी संभव था कि शाम को दो रूपये का गांजा और एक
पाव मलाई के पुरवे का जुगाड़ हो गया हो और वह बुलाने वाले पर झपट पड़े</span>, <b>“</b><b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">तोहरे बाप क</span>S<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> नौकर हई</span>!<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> जौन तुरंते तोहरे
बुलावे पे पीछे-पीछे चल देई</span>?<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> जा अभहिन फुर्सत नाहीं हौ</span>!<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> देखत ना हउवा बाजी चउचक लड़ल हौ।</span>”</b><span style="color: #990000; font-family: Wingdings;">J</span> <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">समय बुक रहने पर भी वह शतरंज खेलना बंद कर बुलाने वाले आदमी के दरवाजे पर
समय से पहुँच कर खड़ा नहीं हो जाता था बल्कि अपनी मस्ती में शतरंज खेलता रहता था।
हाँ, जब ट्रेन पकड़ने वाले के घर का कोई बालक दो चार बार आकर लौट जाता और उसका बाप
आ कर उसके कपार पर क्रोध की मुद्रा में खड़ा हो चीखने लगता, </span><b>“<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">नाहीँ जाएके रहल त</span>S<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> पहिले बता देता</span>,<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> ट्रेन छूटे क</span>S<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> समय हो गयल</span>,<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> अऊर तोहार खेल खतमे
नाहीं होत हौ</span></b><b>?”</b> <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">तब जाकर वह </span><b>“<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">अब्बे आवत हई</span>!”</b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> कहते हुए</span>,<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> मोहरे समेट कर प्लास्टिक के टेढ़े-मेढ़े
पुराने गंदे से डिब्बे में जल्दी-जल्दी भरने लगता।</span><span lang="HI"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">जिसे ट्रेन पकड़नी होती वह रामनाथ को तब तक घूरता रहता जब तक कि वह मैली
गंजी और लगभग धुल चुके लाल रंग का, पुराना, गंदा-सा अंगोछा कमर में कसते हुए, लगभग दौड़ने की मु्द्रा में, उसके घर की तरफ नहीं चल देता।</span><span style="color: #990000; font-family: Wingdings;">J</span></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">अपनी खेल प्रतिभा से पूरे मोहल्ले में धाक जमाने वाले रामनाथ की हालत तब
पतली होने लगी जब उसी के साथ खेलते 14-15 वर्ष के बालक ने उसे कड़ी टक्कर देनी शुरू की</span>! <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">लुण्डी गुरू, सियाराम, भैय्यो और उस दुकान पर
खेलने आने वाले दुसरे खिलाड़ी अब रामनाथ का उसका मजाक उड़ान लगे।</span></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">चला आनंद आ गइलन</span>!<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> हो जाय एक बाजी</span><span lang="HI"> </span>!<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><o:p></o:p></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">हाँ, हाँ</span>,<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> हो जाय</span>!<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><o:p></o:p></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">रामनाथ चिढ़कर चीखता...</span><b><span lang="HI">"</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">इहाँ रण्डी क</span>S<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> नाच होत हौ</span>?<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> जउन आ गइला कपारे पर</span>!<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> हमे खेले के होई त</span>S<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> खेलबे करब</span>!<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> शतरंज शांति से खेले वाला खेल हौ। तू लोग
बीच-बीच में टिपिर-टिपिर बोल-बोल के ई काली क</span>S<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> लौण्डा के चाल बतइबा</span>,<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> हमार माथा खराब करबा</span>,<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> अउर जब हम हार जाब त</span>S<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> हिजड़न मतिन ताली पीटे लगब</span>S!<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> ई</span>…<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> कउनो बात भइल</span></b><b>?”</b><o:p></o:p></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<b>“<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">नाहीं भाई</span>!<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> हम लोग न बोलल जाई।</span>”</b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> लुण्डी रामनाथ को मनाना शुरू किया।</span><o:p></o:p></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<b>“<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">हाँ,हाँ, केहू न बोली। जे बोली बड़ी मार
मराई। अरे सारे</span>! <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">चुप रहे</span><span lang="HI"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">रे।</span>”</b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> भइयो ने सबको हड़काया।</span><o:p></o:p></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<b>“<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">हम चाय</span>-<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">पान भिजवावत हई</span>!”</b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> सियाराम चहका।</span><o:p></o:p></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">दरअसल आनंद की प्रतिभा से उसकी रूह भीतर ही भीतर काँप चुकी थी कि यह लड़का
मुझे हरा सकता है। कहीं मैं हार गया तो जो धाक मोहल्ले में जमी है, धूल में मिल
जायेगी। लेकिन उस दिन सबकी मान मनौव्वल का असर यह हुआ कि वह खेलने को तैयार हो
गया।</span><o:p></o:p></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">बाजी इतनी रोचक जमी कि किसी से रहा नहीं गया। आधे इधर तो आधे उधर होकर
चाल बताने लगे। आनंद जितना शांत होकर चाल चलता, रामनाथ उतना ही हर चाल पर चिढ़ने
लगता। रामनाथ की बाजी धीरे-धीरे कमजोर पड़ने लगी। हार सन्निकट देखकर वह और भी
धीरे-धीरे चाल चलने लगा। तभी नेने जी के घर से कोई लड़का आया, </span><b>“<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">का हो रामनाथ</span>!<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> भैरवनाथ तक चलबा </span>?<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> बाबूजी के ईलाहाबाद जायेके हौ। ढेर क</span>S<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> बोझ हो गयल हौ। हमसे अकेल्ले न उठी। चलता
तनि रिक्शा तक पहुँचा देता। लेकिन तू त खेले में मस्त हउआ</span>!<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> बाबूजी कहले रहलन लेकिन हमहीं भुला गइली, तोहें पहिले नाहीँ बतउली।</span>”</b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> नेने जी के घर का बुलावा रामनाथ की फँसी बाजी के लिए बेहतरीन चाल बनकर
आया।</span><span style="color: #990000; font-family: Wingdings;">J</span></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<b>“<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">नाहीँ हो</span>, <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">अब्बे चलत हई</span>!<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> तोहरे बाबूजी बोलावें अउर हम न चली</span>?<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> अइसन कैसे हो सक</span>S<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">ला।</span>”</b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> कहते हुए सब मोहरे झटके से उठाकर फटा-फट
डिब्बे में ठूँसना शुरू कर दिया</span>!<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> सभी दर्शक दहाड़ने लगे</span>, <b>"</b><b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">अरे रे</span>! <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">ई का </span>?
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">खेल त</span>S<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> पूरा करके गइले होता</span></b><b>?</b><o:p></o:p></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<b>“<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">त</span>S<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> संझा क</span>S<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> खर्चा तोहरे घरे से आई</span>?<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> पहिले</span><span lang="HI"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">रोजी फिर रोजा। पेट भरल रही त</span>S<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> शतरंज त</span>S<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> खेले के हइये हौ। वैसे भी ई बाजी में कुछ न होत। चौ-मोहरी (शतरंज
के देशी रूप में चार मोहरे शेष रहने पर बाजी ड्रा हुई मान ली जाती थी।) हो जात।</span>“</b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> कहते-कहते रामनाथ ने सभी मोहरे पलक झपकते रख दिये, भटाक-फटाक पल्लों की आवाज
के साथ दुकान बंद की, एक अंगोछा छेदियल बनियाइन के ऊपर बायें काँधे पर डाला और नौ
दो ग्यारह हो गया। सभी अवाक</span>!<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> ठगे से, उसे जाते देखते रह गये। </span><span style="color: #990000; font-family: Wingdings;">J</span></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<b>“<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">उनकर हार एकदम पक्का रहल</span>!<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> तबे भाग गइलन। देखला नाहीं</span>, <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">एक घंटा से</span><span lang="HI"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">केतना धीरे-धीरे चलत रहलन </span>?<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> खेलले होतेन त दुई चार चाल में उनकर मात होइये
जात।</span>”</b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> तब तक </span>‘<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">लुण्डी गुरू</span>’<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> भाग कर</span>,<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> घर से अपना शतरंज ले आये और वैसी ही बाजी सजा कर हर संभावित चालों को
दिखा-दिखा कर, यह सिद्ध कर दिये कि खेल होता तो रामनाथ हार जाते। फिर क्या था</span>!<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> सभी ने हउरा(शोर) मचाना शुरू कर दिया</span>, "<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">रामनाथ हार गइलन</span>!”</b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> यह खबर मोहल्ले में उस दिन के लिए </span><b>‘</b><b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">ढाका पर भारतीय सेना
का कब्जा</span></b><b>’</b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> से बड़ी खबर थी। गली के लड़के जिन्हें
शतरंज खेलने का जरा भी शऊर नहीं था, यह बात अच्छे से जान गये कि रामनाथ हार गये।
फिर क्या था </span>!<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> लगे घूम-घूम कर गली-गली चीखने...<b>रामनाथ
हार गइलन, घोड़ा भागल टी री री री... <span style="color: #1f497d;">रामनाथ हार गइलन, घोड़ा भागल टी री री री...</span> <span style="color: #943634;">रामनाथ हार गइलन,
घोड़ा भागल टी री री री...</span><span style="color: #984806;"> </span></b></span><span style="color: #984806; font-family: Wingdings;"><b>J</b></span><span style="color: #984806;"> </span><o:p></o:p><br />
<span style="color: #984806; font-family: Wingdings;"><b><br /></b></span><br />
<span style="font-family: Wingdings;">जारी.....</span></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<span style="color: #984806; font-family: Wingdings;"><b><br /></b></span></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<span style="color: #984806; font-family: Wingdings;"><b>.....................</b></span><br />
<span style="font-family: Wingdings;"><b>नोटः चित्र गूगल बाबा से साभार। </b></span></div>
</div>देवेन्द्र पाण्डेयhttp://www.blogger.com/profile/07466843806711544757noreply@blogger.com23tag:blogger.com,1999:blog-7126893934562377540.post-9216796743080830242011-10-10T13:54:00.000+05:302011-10-10T15:58:37.350+05:30यादें-34 ( हाई स्कूल का रिजल्ट )<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<span class="Apple-style-span" style="background-color: white;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><br /></span></span><br />
<span class="Apple-style-span" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 16px; line-height: 22px;"><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 12pt;"><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 12pt;"><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 12pt;"><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 12pt;"><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 12pt;"><span lang="HI" style="background-color: white; font-family: Mangal, serif; font-size: 12pt;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span lang="HI" style="font-family: Mangal; font-size: 12pt;"><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/08/1.html" style="text-decoration: none;">यादें-1</a></span><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px; line-height: 18px;">,</span><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/08/2.html" style="text-decoration: none;">यादें-2</a></span><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><a href="http://draft.blogger.com/goog_630040793" style="text-decoration: none;">,</a></span><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/08/3.html" style="text-decoration: none;">यादें-3</a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/08/4.html" style="text-decoration: none;">यादें-4</a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/5.html" style="text-decoration: none;">यादें-5</a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/6.html" style="text-decoration: none;">यादें-6</a>,<a href="http://draft.blogger.com/goog_966345731" style="text-decoration: none;">यादें-7</a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/" style="text-decoration: none;">यादें-8</a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/9.html" style="text-decoration: none;">यादें-9</a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/10.html" style="text-decoration: none;">यादें-10</a>,<a href="http://draft.blogger.com/goog_1615585629" style="text-decoration: none;">यादें-11</a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/12.html" style="text-decoration: none;">यादें-12</a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/13.html" style="text-decoration: none;">यादें-13</a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/10/14.html" style="text-decoration: none;">यादें-14</a>, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/10/15.html" style="text-decoration: none;">यादें-15</a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/10/16.html" style="text-decoration: none;"> यादें-16</a>, <a href="http://draft.blogger.com/goog_725665774" style="text-decoration: none;">दें-17,</a></span></span></span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><a href="http://draft.blogger.com/goog_725665774" style="text-decoration: none;">यादें</a><strong>-</strong>18,यादें-19,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/11/20.html" style="text-decoration: none;">यादें-20</a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/11/21.html" style="text-decoration: none;">यादें-21</a>,य<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/11/22.html" style="text-decoration: none;">दें-22</a>, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/11/23.html" style="text-decoration: none;">यादें-23</a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/11/24.html" style="text-decoration: none;">यादें-24</a></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 12pt;"><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 12pt;"><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 12pt;"><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 12pt;"><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 12pt;"><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 12pt;"><span class="Apple-style-span" style="font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span style="background-color: white;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/12/25.html" style="text-decoration: none;">यादें-25</a> <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/12/26.html" style="text-decoration: none;">यादें-26</a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/12/27.html" style="text-decoration: none;">यादें-27</a>, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2011/01/28.html" style="text-decoration: none;">यादें-28</a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/" style="text-decoration: none;">यादें-29</a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/" style="text-decoration: none;">भाग-30</a>, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2011/05/31.html" style="text-decoration: none;">यादें-31</a>,<span style="text-decoration: none;"><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2011/06/32.html" style="text-decoration: none;">यादें-32</a>, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2011/06/33.html">यादें-33</a></span> </span></span><strong><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">से जारी.....</span></span><span style="background-color: blue; color: #222222;"></span></strong></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span><br />
<span class="Apple-style-span" style="background-color: #fb5e53; color: #666666; font-family: Mangal, serif; font-size: 16px; line-height: 22px;"><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 12pt;"><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 12pt;"><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 12pt;"><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 12pt;"><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 12pt;"><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 12pt;"><span class="Apple-style-span" style="color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><strong><br /></strong></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span><br />
<br />
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">उन दिनो उत्तर प्रदेश में यू पी बोर्ड की हाईस्कूल और इण्टरमीडिएट परीक्षा
का परिणाम एक बड़ी खबर हुआ करती थी। दूसरे बोर्ड इतने प्रचलित नहीं थे। गली-मोहल्लों
<span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">के मध्यम वर्गीय परीवारों में तो लोग दिल
थाम कर रिजल्ट की प्रतीक्षा किया करते, भले ही घर का कोई बच्चा परीक्षा नहीं दिया हो।
रिश्तेदारों, अड़ोसी-पड़ोसी के बच्चों पर भी खास निगाह रहती। परीक्षा परिणाम भी आज
की तरह विषय वार, अंक सहित, नेट पर देखने की सुविधा नहीं थी। नेट क्या, उन दिनों
फोन या टीवी का भी प्रायः नामोनिशान नहीं था। आज यू0पी0 बोर्ड परीक्षा 1976 का हाईस्कूल
का रिजल्ट निकलने वाला था। जिनके घरों के बच्चे हाई स्कूल की परीक्षा दिये थे वे तो जानने के लिए उत्सुक थे ही, पूरा मोहल्ला रिजल्ट की प्रतीक्षा कर रहा था। घर
से बाहर निकलते ही चाय पान की दुकान पर बैठे लोग पूछ बैठते..<b>का हो</b></span></span><b><span lang="HI"> </span>?<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> आज रिजल्ट निकसे वाला हौ न</span>..?<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> देखा</span>,<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> जंगली क</span>s<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> का होला</span><span lang="HI"> </span>!<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> पास नाहीं भयल त</span>s<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> ओकर बपवा जहर खा लेई</span><span lang="HI"> </span></b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"><b>।</b> दूसरा कहता...<b>काहे ऐसन कहत हउवा...</b></span><b>? <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">भगवान करे पास हो जाये</span>! <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">ओकर सांस त</span>s<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> बेटवा के रिजल्ट में
अटकल हौ। ओकर सपना हौ कि जंगली इंजिनियर बने। देखा मुन्नवां क</span>s<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> का होला। बेचारा बड़ी कष्ट उठाके पढ़ले हौ। </span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">मोहल्ले वाले दो ही बातें जानते थे...पास या फेल। प्रथम का स्वाद शायद तब
तक उस मोहल्ले में लोगों ने नहीं चखा था। कभी कोई प्रथम श्रेणी में पास हुआ भी होगा
तो लोगों को इसका ज्ञान नहीं था। दोपहर बीतते-बीतते अखबार वाला..हाईस्कूल..हाईस्कूल..हाईस्कलू का रिजल्ट
चीखते हुए मोहल्ले से गुजरा तो मोहल्ले वाले जंगली और मुन्ना का रिजल्ट जानने के
लिए बेताब हो उठे। परिणाम मोहल्ले के लोगों के लिए धमाकेदार था। जंगली प्रथम तो
मुन्ना द्वितीय श्रेणी में पास हुआ था। <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/10/17.html">जंगली के पापा</a> की खुशी का ठिकाना न था। वे
अखबार लेकर पूरे मोहल्ले में घूम-घूम कर अपने बेटे की तारीफों के पुल बांधते फिर
रहे थे। उनका बेटा क्या था अलादीन का चिराग था। जो छू ले वही हो जाय, जो मांगो वही
ला दे। वे सबसे गर्व से कहते...हे देखो, मेरा बेटा प्रथम श्रेणी में पास हुआ है।
तुम देखना मैं उसे इंजिनीयर बनाउंगा..हे देखो, अब कोई माई का लाल रोक नहीं सकता।
हे देखो...क्या गज़ब का नम्बर पाया है </span>!<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> चबूतरे पर बैठे, पान घुलाये, मुँह फुलाये,
बड़ी सी तोंद वाला सरदार जो बहुत देर से उनकी बातें सुन रहा था, अचानक से उठा और
गली में किनारे पिच्च से पान थूक कर बोला..<b>.का कहत हउआ...</b></span><b>! <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">अभहिन तोहें नम्बर कैसे मालूम चल गयल</span><span lang="HI"> </span>?<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> तोहरे लइका क</span>s<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> फोटू छपल हौ का अखबारे में...</span>? <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">टॉप करे वाले 20 लइकन क</span>s<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> सूची देहले हौ..</span>! <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">एहमें त</span>s<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> जंगली क</span>s<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> कत्तो नाम नाहीं हौ</span><span lang="HI"> </span>!!<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> कौनो पेसल अखबार खरीदले हउवा का कि जेहमें
नम्बरो छपल हौ..</span>? <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">नाहीं तू सबके बुड़बक समझला का..</span>?</b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> जंगली के पापा एक पल के लिए झिझके फिर शुरू हो गये...मार्कशीट नहीं मिला
तो क्या..हे देखो, मैं जानता हूँ सब पेपर में डिक्टिंशन होगा मेरे बेटे का। तुम सब
जलते हो मेरे बेटे से..हे देखो, पहले तो तुम लोग यह भी नहीं मानते थे कि मेरा बेटा
फस्ट आयेगा..हे देखो, आया कि नहीं आया</span><span lang="HI">
</span>?<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> हे देखो</span>,<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> ओसेहीं नम्बर भी देख लेना। अखबार में फोटू
भी छपेगा..</span>! <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">हे देखो, बहुत अच्छे नम्बर से पास हुआ है
मेरा बेटा। मुन्ना भी उसके संग रहकर सेकेंड डिवीजन से पास हो गया। हे देखो, संगति
का असर होता है। हे देखो...उसका भी कल्याण हो गया। सरदार के साथ-साथ सभी खड़े लोग
उनका पुत्र प्रेम भौचक हो आँखें फाड़े</span><span lang="HI">
</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">देखते रह गये। सरदार
बोले...<b>कोई तोहरे बेटवा से नाहीँ जलत। सबके तोहरे बेटवा पे गर्व हौ। तोहार बेटवा
मोहल्ला क</b></span><b>s<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> नांव ऊँचा कइले हौ..मगर तू जब ढेर हांके
लगला त</span>s<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> सबकर सुलग के कलाबत्तू हो जाला। खाली भांषड़े
झोकबा कि मिठाई-सिठाई भी आई राम भंडार से</span><span lang="HI"> </span>?</b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> मिठाई की क्या बात है...हे देखो, मिठाई पर
से आओ-जाओ...अभी मंगाता हूँ.....हे देखो, मिठाई खिलाने से कौन भागता है...</span>? <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">फस्ट आया है मेरा बेटा। उन्होने सभी को खूब मिठाई खिलाई और देर शाम तक
पूरे मोहल्ले में जंगली के फस्ट आने और उनके पापा के मिठाई खिलाने की चर्चा का
बाजार गर्म रहा। दूसरी ओर मुन्ना द्वितीय श्रेणी पा कर दुःखी था। उसे जंगली के
पापा की गर्वोक्ति बहुत खल रही थी। वह अफसोस करने के सिवा और कर भी क्या सकता था। आनंद
की माँ को इस बात का संतोष था कि इन परिस्थियों में भी मुन्ना का साल बर्बाद नहीं
हुआ और वह द्वितीय श्रेणी में ही सही, पास हो गया।</span><o:p></o:p></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<o:p> </o:p><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">आनंद को</span><span lang="HI"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">कक्षा आठ में भी कक्षोन्नति मिल गई थी। वह
भी नवीं में आ गया था। कुछ तो पढ़ाकू साथियों का संग, कुछ जंगली-मुन्ना की
पढ़ाइयों का असर कि उसे भी लगने लगा था कि पढ़ाई एक ऐसी चिड़िया का नाम है जिसे
पकड़े बिना उड़ा नहीं जा सकता। आनंद के घर में भी पढ़ाई का माहौल था लेकिन उसके सभी
बड़े भाई पढ़ाई के मामले में कुछ विशेष नहीं कर पाये थे। आनंद के पिताजी भी सभी को
पढ़ाते-पढ़ाते इतने बोर हो चुके थे कि उन्होंने आनंद से कभी यह नहीं कहा कि
तुम्हें पढ़ाई के प्रति ज्यादा ध्यान देना चाहिए। एक तरह से वो उम्मीद छोड़ चुके
थे। उन्हें पक्का यकीन हो चला था कि उनका यह बेटा भी अपने बड़े भाइयों की तरह नालायक
है और कुछ खास नहीं कर सकता। मध्यम वर्गीय पिता जिनकी कई संताने होती हैं, वे अपनी
प्रारम्भिक सतांनो पर ही जोर आजमाइश कर इतना टूट चुके होते हैं कि बाद के संतानो
के लिए न उनके तन में शक्ति शेष बची रहती है न मन में। यह सच है कि बच्चे को जिधर
ढाल दो उधर ढल जाता है लेकिन इस ढालने की प्रक्रिया में घर के साथ-साथ, बाहरी
वातावरण का भी बहुत बड़ा हाथ होता है। एक तरफ जंगली के पापा के जैसा दृढ़ प्रतिज्ञ
पिता था तो दूसरी ओर मुन्ना जैसा परिस्थिति जन्य कठोर मना दुखी, अनाथ बालक। एक तरफ
बड़े भाइयों की असफलता तो दूसरी ओर मोहल्ले का वातावरण। एक तरफ पढ़ाई ही सब कुछ है
का हो रहा ज्ञान तो दूसरी ओर मन में हिलोरें मारतीं जासूसी उपन्यासों, कहानियों, क्रिकेट,
शतरंज जैसे खेलों के प्रति गहरे अनुराग के साथ साथ बचपन की अनगिन शरारतों का शोर। आनंद
पर चतुर्दिक मानसिक हमला बदस्तूर जारी था। आनंद की शिक्षा घर के अनुशासन से परे एक
स्वतंत्र वातावरण में हो रही थी, जिस पर परिवार वालों का कोई प्रत्यक्ष प्रभाव नहीं
था। बनना बिगड़ना सब उसी पर निर्भर था।</span></div>
<div class="MsoAcetate" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"><b>( जारी.....)</b></span></div>
</div>देवेन्द्र पाण्डेयhttp://www.blogger.com/profile/07466843806711544757noreply@blogger.com31tag:blogger.com,1999:blog-7126893934562377540.post-15130110625049420012011-06-16T07:46:00.000+05:302011-06-16T07:46:04.135+05:30यादें-33 ( समय की मार और सिसकता बचपन )<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on"><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-ascii-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: EN-US; mso-hansi-font-family: 'Times New Roman';"><span style="mso-spacerun: yes;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt;"><span style="mso-spacerun: yes;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt;"><span style="mso-spacerun: yes;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-spacerun: yes;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 2;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 2;"><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 2;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal', 'serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 2;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal', 'serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 2;"><span class="Apple-style-span" style="color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span lang="HI" style="font-family: Mangal; font-size: 12pt;"><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/08/1.html" style="color: #249fa3; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-1</span></span></a></span><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">,</span></span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/08/2.html" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">यादें-2</span></span></a></span><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><a href="http://draft.blogger.com/goog_630040793" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">,</span></span></a></span><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/08/3.html" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">यादें-3</span></span></a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/08/4.html" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">यादें-4</span></span></a><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">,</span></span><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/5.html" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">यादें-5</span></span></a><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">,</span></span><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/6.html" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">यादें-6</span></span></a><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">,</span></span><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;"><a href="http://draft.blogger.com/goog_966345731" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-7</span></a>,<span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-8</span></span></a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/9.html" style="color: #249fa3; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-9</span></a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/10.html" style="color: #249fa3; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-10</span></a>,<span class="Apple-style-span" style="background-color: white;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><a href="http://draft.blogger.com/goog_1615585629" style="color: #249fa3; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-11</span></a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/12.html" style="color: #249fa3; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-12</span></span></a><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/13.html" style="color: #249fa3; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-13</span></a>,<span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/10/14.html" style="text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-14</span></a>, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/10/15.html"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-15</span></a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/10/16.html"><span style="color: blue;"> यादें-16</span></a></span>,<span style="color: blue;"> </span><span style="color: blue;"><a href="http://draft.blogger.com/goog_725665774"><span style="color: blue;">दें-17, <span style="color: blue;"><span style="color: blue;"></span></span></span></a></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span><span class="Apple-style-span" style="color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span style="color: blue;"><a href="http://draft.blogger.com/goog_725665774"><span style="color: blue;"><span style="color: blue;">यादें</span></span></a></span><span style="color: blue;"><span style="color: blue;"><span style="color: blue;"><strong>-</strong>18</span></span><span style="color: blue;">,<span style="color: blue;">यादें-19,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/11/20.html"><span style="color: blue;">यादें-20</span></a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/11/21.html"><span style="color: blue;">यादें-21</span></a>,य<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/11/22.html"><span style="color: blue;">दें-22</span></a>, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/11/23.html"><span style="color: blue;">यादें-23</span></a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/11/24.html"><span style="color: blue;">यादें-24</span></a></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt;"><span style="mso-spacerun: yes;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-spacerun: yes;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 2;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 2;"><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 2;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal', 'serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 2;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal', 'serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 2;"><span class="Apple-style-span" style="color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span style="color: blue;"><span style="color: blue;"><span style="color: blue;">, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/12/25.html"><span style="color: blue;">यादें-25</span></a><span style="color: blue;"> <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/12/26.html"><span style="color: blue;">यादें-26</span></a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/12/27.html"><span style="color: blue;">यादें-27</span></a>, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2011/01/28.html"><span style="color: blue;">यादें-28</span></a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/"><span style="color: blue;">यादें-29</span></a><span style="color: blue;">,</span><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/"><span style="color: blue;">भाग-30</span></a>, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2011/05/31.html"><span style="color: blue;">यादें-31</span></a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2011/06/32.html"><span style="color: blue;">यादें-32</span></a> </span></span></span></span><strong>से जारी.....</strong></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">समय सदैव एक सा नहीं होता। आदमी जब समझता है कि सब कुछ ठीक चल रहा है, तभी अनायास कुछ ऐसा हो जाता है कि वह अपना सर धुनने लगता है। जब चिड़ियों की चहचहाहट में मधुर संगीत का आनंद ले रहा होता है तभी एक मोर चीखता हुआ गुजर जाता है। जब </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">‘</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">पूनम का चाँद</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">’</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> प्यारा, बहुत प्यारा लग रहा होता है तभी काले बादलों का जत्था आ कर उसे पूरी तरह से ढक लेता है। जब शांत पहाड़ी झील में नौका विहार का आनंद ले रहा होता है तभी तूफान पूरे वातावरण को यकबयक करूण क्रंदन में बदल देता है। शांत जल की नन्हीं-नन्हीं लहरियाँ, ऊँची-ऊँची लहरों में परिवर्तित हो जाती हैं । </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">‘</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">चप्पू</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">’</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> चलाने वाले युवा जोड़ों का मन भयाक्रांत हो जाता है। <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>एक पल पहले जिस चप्पू को वे हौले-हौले, </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">‘</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">चुपुक-चुपुक</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">’</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> की आवाज के साथ मधुर गीत गुनगुनाते हुए, भाव विभोर हो चला रहे थे वही </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">‘</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">चप्पू</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">’</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> दूसरे ही पल जीवन रक्षा के लिए </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">‘</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">छपाक-छपाक</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">’</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> की आवाज के साथ भाजने लगते हैं। छण भर में जीवन के संगीत बदल जाते हैं। हर्ष की बात यह है कि ये अंधेरे, काले बादल, ये तूफान, हमेशा नहीं रहते। काले बादलों से निकलकर चाँद, और भी खूबसूरत दिखाई देने लगता है। तूफान थम जाने के बाद, शांत जल की लहरियों को, चप्पू चला चलाकर थके हाथ, कितनी उपेक्षा से देखते हैं</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"> ! </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">उँह </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">!</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> चले थे हमसे मुकाबला करने </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">! </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">मन मयूर नंगा हो नाचने लगता है..हवा अच्छी लगने लगती है, कोयल गाती सी प्रतीत होती है, पहाड़ हँसते से लगते हैं । सब कुछ पल भर में बदल जाता है। शायद यही जीवन है। शायद यही आनंद है।</span><span style="font-size: 12pt;"></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">मुन्ना के साथ भी नीयति ने क्रूर मजाक किया। उसके बाबा की मृत्यु क्या हुई, पूरे घर में वज्रपात ही हो गया। पिता को व्यापार में भयंकर घाटा लगा। कुछ ही महीनों में सब कुछ चला गया । वे इसका गम सहन नहीं कर सके और शराब के आदी हो गये। मुन्ना की माँ अपने जुड़वाँ, दुधमुहें बच्चों को सीने से लगाए, बरामदे पर खड़े हो आनंद की माँ से अपना दुखड़ा सुनाते-सुनाते हिचकियाँ ले ले कर रोने लगतीं तो वहीं पास खड़े सब सुन रहे आनंद की आँखें भी आसुओं से भर जातीं। मुन्ना के पापा घर खर्च चलाने के लिए फिर अपना पुराना कंपाउडरी वाला पेशा करने लगे। परचून की दुकान चलाना उनके वश का नहीं था। बाबा की मृत्यु के बाद दुकान संभालने वाला कोई नहीं मिला तो दुकान बंद हो गई। कुछ ही दिनों में दुकान का राशन-पानी भी खतम हो गया। थकहार कर मुन्ना की माँ ने उस दुकान को किराए पर उठा दिया। जिसमें शर्मा जी ने अपनी नई दुकान खोल ली।</span><span style="font-size: 12pt;"></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">क्रूर समय ने मुन्ना का बचपन उससे एक झटके में छीन लिया था। कहाँ तो बाबा के दुकान से उड़ाए पैसों से मनाया जाने वाला निस</span><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"> </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">दिन का आनंद और कहाँ रोटी के लाले। कहाँ तो जुबान से निकलते ही पापा का फरमाइश पूरा करने का संकल्प, कहाँ देर रात, शराब के नशे में चूर, घर आते पापा का वहशीयाना अंदाज। बचपन खून के आँसू रोता, हर पल मरता जा रहा था। समय बदल चुका था, पापा बदल चुके थे और बदले हालात में पूरी तरह बदल चुका था मुन्ना।</span><span style="font-size: 12pt;"></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">एक दिन विशाल आनंद के पास दौड़ा-दौड़ा आया</span><strong><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">….</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">सुना तुमने</span><span style="font-family: Tahoma;"><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"> </span><span style="font-size: 12pt;">?</span></span></strong><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> <strong>मुन्ना का घर बिक गया</strong></span><strong><span style="font-family: Tahoma;"><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"> </span><span style="font-size: 12pt;">!</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> </span><span style="font-size: 12pt;"></span></strong></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><strong><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">क्या</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"> !</span></span></strong><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> उसे अपने कानों पर यकीन नहीं हुआ। </span><span style="font-size: 12pt;"></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><strong>हाँ।</strong> विशाल बोला....<strong>उसके पापा ने ढेर सारा कर्ज ले लिया था। कर्ज चुकाने के लिए उसके पापा ने अपना मकान बेच दिया।</strong></span><span style="font-size: 12pt;"></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">यह खबर सुनकर आनंद को गहरा सदमा लगा। उसने अपने ही घर से मुन्ना को आवाज दी। मुन्ना आया और रो-रो कर बताने लगा....घर बेचकर पापा गांव चले गये हैं। हमको भी ले जाना चाहते हैं मगर हमने साफ कह दिया कि मेरी 10वीं की परीक्षा सर पर है। हमको कहीं नहीं जाना। आपको जहां जाना हो अम्मा के साथ चले जाओ। </span><span style="font-size: 12pt;"></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">तुम कहाँ रहोगे</span><span style="font-family: Tahoma;"><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"> </span><span style="font-size: 12pt;">?</span></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">मैने जंगली के पापा से बात कर ली है। हम उसी के घर में रहकर पढ़ाई पूरी करेंगे। मुन्ना की बात सुनकर दोनो दुःखी हो गये। दोनो ने महसूस किया कि मुन्ना अब बहुत बड़ा हो गया है।</span><span style="font-size: 12pt;"></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">कुछ ही दिनो में मुन्ना का घर खाली हो गया। पापा गये, अम्मा गईं, भाई-बहन गये और वह खुद जंगली के</span><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"> </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">घर रहने के लिए चला गया। आनंद का प्लास्टर भी कट चुका था। उसने दोनो पैरों से चलना शुरू कर दिया था। बात आई-गई हो चुकी थी। अब वह स्कूल भी जाने लगा था। आठवीं के छात्र आनंद का मन अभी भी कोर्स की किताबों से ज्यादा कहानी की किताबों में ही लगा रहता। पढ़ाई के नाम पर स्कूल जाना ही बहुत था मगर बहुत दिनो से स्कूल न जाने के कारण मजबूरी में उसे भी दोस्तों की कापियाँ ला कर घर में काम पूरा करना पड़ता। आते-जाते उसकी टक्कर मुन्ना से हो जाती जो अब बहुत कम बोलता था। <strong>003</strong> नामक जासूसी संस्था, अतीत के गर्त में समा चुकी थी। मुन्ना के मुख पर हमेशा छाई रहने वाली हँसी, गहरी उदासी में परिवर्तित हो चुकी थी।</span><span style="font-size: 12pt;"></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">कोई ऐसे ही किसी को आश्रय नहीं देता। दया में भी स्वार्थ छुपा होता है। जहाँ जंगली के पापा ने मुन्ना को रहने के लिए ठिकाना दिया, दो वक्त की रोटी दी, वहीं वे उससे घर का ढेरों काम करवाते। सुबह-सबेरे दोनो हाथों में बाल्टी ले, जब मुन्ना सरकारी नल से पानी भर-भर कर ला रहा होता तो आनंद से निगाहें मिलते ही मारे शर्म के, सर झुका कर बगल से गुजर जाता। उसका मौन, उदास चेहरा, दिन भर आनंद को कचोटता रहता। उसे यह सोचने को मजबूर करता कि क्या वाकई पढ़ाई इतनी जरूरी है</span><span style="font-family: Tahoma;"><span style="font-size: 12pt;">?</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> मुन्ना क्यों नहीं चला जाता अपने गाँव</span><span style="font-family: Tahoma;"><span style="font-size: 12pt;">?</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> क्यों सहता है यह सब</span><span style="font-family: Tahoma;"><span style="font-size: 12pt;">?</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> क्या वह भी बड़ा होकर इंजीनियर बनना चाहता है</span><span style="font-family: Tahoma;"><span style="font-size: 12pt;">?</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> वह अपनी माँ से मुन्ना के दुःख के बारे में बातें करता। आनंद की माँ को भी मुन्ना का कष्ट सहन न होता। आनंद के पिता के डर से वह यह तो नहीं कह सकती थीं कि यहीं आकर रहो मगर प्रायः बुलाकर खाना खिला दिया करतीं।</span><span style="font-size: 12pt;"></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">एक दिन मुन्ना जब आनंद के साथ खाना खा रहा था आनंद ने पूछा......</span><span style="font-size: 12pt;"></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">तुम गाँव क्यों नहीं चले जाते </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">?</span></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">पहले तो मुन्ना ने कोई जवाब नहीं दिया लेकिन बार-बार पूछने पर लगभग चीखते हुए बोला....</span><span style="font-size: 12pt;"></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">कैसा गाँव</span><span style="font-family: Tahoma;"><span style="font-size: 12pt;">?</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> कौन सा गाँव</span><span style="font-family: Tahoma;"><span style="font-size: 12pt;">? </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">मेरा कोई गाँव नहीं है।</span><span style="font-family: Tahoma;"><span style="font-size: 12pt;"> </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">मेरी माँ नाना के घर रहती हैं। मैने पापा को रेलवे प्लेटफॉर्म पर भिखारियों के साथ बैठकर खाना खाते देखा है</span><span style="font-family: Tahoma;"><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"> </span><span style="font-size: 12pt;">!</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> सुना तुमने</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">..?</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> उन्होने अपना सब पैसा जुआ और शराब में उड़ा दिया है</span><span style="font-family: Tahoma;"><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"> </span><span style="font-size: 12pt;">!</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> मैं सबसे झूठ बोलता हूँ कि मेरे पापा गाँव चले गये हैं</span><span style="font-family: Tahoma;"><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"> </span><span style="font-size: 12pt;">!</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> दुबारा मत पूछना। एक बात और तुमसे कहे देता हूँ.....तुम देखना</span><span style="font-family: Tahoma;"><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"> </span><span style="font-size: 12pt;">!</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> मैं खूब पढ़ूँगा। अपनी पढ़ाई पूरी कर ढेर सारा पैसा कमाउँगा। बड़ा सा घर बनाउँगा जिसमें सब होंगे.....पापा, अम्मा, भाई, बहन। इतना कहते-कहते वह फफक-फफक कर रोने लगा। रोते-रोते आधी थाली बीच में ही छोड़कर जल्दी-जल्दी हाथ-मुँह धोने लगा। </span><br />
<br />
<span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">आनंद की माँ ने उसे बहुत समझाया, शाबाशी दी और कहा कि भगवान जरूर तुम्हारी इच्छा पूरी करेंगे। भगवान उसी के साथ होते हैं जो साहस से मुश्किलों का सामना करते हैं। तुम एक बहादूर बेटे हो। तुम्हारे पापा बुरे आदमी नहीं हैं। समय ने उनको यह दिन दिखाया है। तुम मन छोटा मत करो। मन लगा कर पढ़ाई करो। इम्तहान खत्म करो फिर जाकर उनको ले आना। तुम चाहो तो यहीं रह सकते हो। यह तुम्हारा ही घर है। मैं भी तुम्हारी माँ जैसी हूँ। आनंद के पिता जी से बात कर लुंगी। वे कुछ नहीं कहेंगे।</span><span style="font-size: 12pt;"></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">माँ की बातें सुनकर मुन्ना का मन कुछ हल्का हुआ। देर तक सुबकता रहा। हाँ..हूँ करता रहा । कुछ देर बाद आनंद को गहरे सन्नाटे में छोड़कर, वहाँ से उठकर चला गया। बिचारा आनंद क्या जाने कि जिसके सर पर दुखों का पहाड़ टूट पड़े, उसे प्राणों से प्यारे मित्र की सच्ची संवेदना भी ज़हर लगती है। </span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><strong>( जारी.....)</strong></span></div></div>देवेन्द्र पाण्डेयhttp://www.blogger.com/profile/07466843806711544757noreply@blogger.com25tag:blogger.com,1999:blog-7126893934562377540.post-38865296181052729752011-06-12T16:29:00.002+05:302011-06-14T23:34:08.248+05:30यादें-32 ( लंगड़े की शैतानी )<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on"><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-ascii-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: EN-US; mso-hansi-font-family: 'Times New Roman';"><span style="mso-spacerun: yes;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt;"><span style="mso-spacerun: yes;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt;"><span style="mso-spacerun: yes;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-spacerun: yes;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 2;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 2;"><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 2;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal', 'serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 2;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal', 'serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 2;"><span class="Apple-style-span" style="color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span lang="HI" style="font-family: Mangal; font-size: 12pt;"><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/08/1.html" style="color: #249fa3; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-1</span></span></a></span><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">,</span></span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/08/2.html" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">यादें-2</span></span></a></span><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><a href="http://draft.blogger.com/goog_630040793" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">,</span></span></a></span><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/08/3.html" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">यादें-3</span></span></a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/08/4.html" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">यादें-4</span></span></a><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">,</span></span><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/5.html" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">यादें-5</span></span></a><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">,</span></span><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/6.html" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">यादें-6</span></span></a><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">,</span></span><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;"><a href="http://draft.blogger.com/goog_966345731" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-7</span></a>,<span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-8</span></span></a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/9.html" style="color: #249fa3; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-9</span></a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/10.html" style="color: #249fa3; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-10</span></a>,<span class="Apple-style-span" style="background-color: white;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><a href="http://draft.blogger.com/goog_1615585629" style="color: #249fa3; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-11</span></a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/12.html" style="color: #249fa3; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-12</span></span></a><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/13.html" style="color: #249fa3; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-13</span></a>,<span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/10/14.html" style="text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-14</span></a>, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/10/15.html"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-15</span></a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/10/16.html"><span style="color: blue;"> यादें-16</span></a></span>,<span style="color: blue;"> </span><span style="color: blue;"><a href="http://draft.blogger.com/goog_725665774"><span style="color: blue;">दें-17, <span style="color: blue;"><span style="color: blue;"></span></span></span></a></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span><span class="Apple-style-span" style="color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span style="color: blue;"><a href="http://draft.blogger.com/goog_725665774"><span style="color: blue;"><span style="color: blue;">यादें</span></span></a></span><span style="color: blue;"><span style="color: blue;"><span style="color: blue;"><strong>-</strong>18</span></span><span style="color: blue;">,<span style="color: blue;">यादें-19,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/11/20.html"><span style="color: blue;">यादें-20</span></a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/11/21.html"><span style="color: blue;">यादें-21</span></a>,य<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/11/22.html"><span style="color: blue;">दें-22</span></a>, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/11/23.html"><span style="color: blue;">यादें-23</span></a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/11/24.html"><span style="color: blue;">यादें-24</span></a></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt;"><span style="mso-spacerun: yes;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-spacerun: yes;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 2;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 2;"><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 2;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal', 'serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 2;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal', 'serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 2;"><span class="Apple-style-span" style="color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span style="color: blue;"><span style="color: blue;"><span style="color: blue;">, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/12/25.html"><span style="color: blue;">यादें-25</span></a><span style="color: blue;"> <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/12/26.html"><span style="color: blue;">यादें-26</span></a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/12/27.html"><span style="color: blue;">यादें-27</span></a>, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2011/01/28.html"><span style="color: blue;">यादें-28</span></a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/"><span style="color: blue;">यादें-29</span></a><span style="color: blue;">,</span><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/"><span style="color: blue;">भाग-30</span></a>, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2011/05/31.html"><span style="color: blue;">यादें-31</span></a> </span></span></span></span><strong>से जारी.....</strong></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">एक तो दर्द का एहसास ऊपर से पिताजी का गुस्सा। बिस्तर पर लेटे-लेटे आनंद कभी उस चमकीले रिक्शे को कोसता जिसके चक्कर में यह दुर्घटना हुई, कभी अपने पर सशंकित रहता कि अब शायद वह कभी व्यायाम शाला नहीं जा पायेगा ! व्याययाम शाला नहीं जा पायेगा तो बड़ा जासूस कैसे बनेगा</span><span style="font-family: Tahoma;"><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"> </span><span style="font-size: 12pt;">! </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><b>चमकीली दिखने वाली चीज जीवन में अंधकार भी लेकर आ सकती है, यह वह जान चुका था। ठोकर इंसान को सबक सिखाती तो है पर यह क्षणिक ही होता है। लोभ और चित्त की चंचलता उसके सीखे सबक को वैसे ही मिटा देती है जैसे स्मशान से लौटने के तुरंत बाद हम यह भूल जाते हैं कि जीवन नश्वर है। साथ कुछ नहीं जाता। शेष रह जाते हैं तो सिर्फ व्यक्ति के कर्म। </b></span><b><span style="font-size: 12pt;"></span></b></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">कुछ दिनो बाद जब बाहरी जख्म ठीक हुआ, आनंद के दाहिने पैर में प्लॉस्टर लग गया। आनंद के पैर की हड्डी क्या टूटी, उसका जीवन ही बदल गया। कहाँ रोज-रोज की धमाचौकड़ी, कहाँ घर का वीराना। प्रायः कमरे में लेटा वह घूमते सीलिंग फैन को देखा करता । डाक्टर ने पैर सीधा रखने व हिलाने-डुलाने से मना किया था। कुछ दिनो तक तो यह चलता रहा मगर धीरे-धीरे आनंद एक पैर से लंगड़ाता घर की सीढ़ियाँ चढ़ने-उतरने लगा। पिताजी के ऑफिस जाते ही उसके साथी आ धमकते। घर की छत पर अपने मित्रों की मदद से एक सुराख बना दिया था, जिसमें वे कंच्चे खेला करते थे। इधर पिताजी दफ्तर गये उधर उसके साथी आ जाते और सब मिलकर देर तक कंच्चे खेला करते। </span><span style="font-size: 12pt;"></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">शनीवार का दिन था। आनंद अपने मित्रों के साथ कंच्चे खेलने में मशगूल था। शनीवार के दिन दफ्तर में हॉफ डे हुआ करता था। पिताजी दफ्तर से जल्दी घर आ गये। खेल की धुन में आनंद को पता ही नहीं चला कि आज शनीवार है। इसका ज्ञान उसे तब हुआ जब पिताजी क्रोध से तमतमाये, हाथ में छड़ी लिये, साक्षात शनी बन उसके सर पर सवार हो गये। धनुष</span><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"> </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">यज्ञ में जैसे परशुराम को देखकर बड़े-बड़े वीर पलायित हो गये थे, वैसे ही पिताजी को देखते ही आनंद के मित्र जहाँ से रास्ता मिला वहीं से भाग लिये। कोई छत डाक गया, तो कोई सीढ़ी कूद गया। मगर हाय </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">!</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> आनंद कहां जाता</span><span style="font-family: Tahoma;"><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"> </span><span style="font-size: 12pt;">?</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> उस दिन उसकी जो पिटाई हुई कि उसे लगा अब तो सारे शरीर में प्लास्टर बंधवाना पड़ेगा। ज्यादा क्रोध तो पिताजी को छत में सुराख देखकर आया जिसे वे हर वर्ष, बरसात से पहले, अपनी गाढ़ी कमाई से न चूने लायक बनवाते थे। उस दिन की पिटाई के बाद तो आनंद के मित्रों का उसके घर आऩा लगभग बंद ही हो गया। हाँ, बरामदे या छत पर कभी दिख जाय तो घटना को याद कर हंसते हुए पूछते..."<b>का लंगड़ </b></span><span style="font-family: Tahoma;"><b><span style="font-size: 12pt;">!</span></b></span><b><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> ठीक हो </span></b><b><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">? </span></span></b><b><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">अब मत खेलना बेटा।"</span></b><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> उनकी हा..हा..ही...ही ..आनंद के तन बदन में आग लगा देती। <b>बचपन की दोस्ती जितनी संवेदनशील होती है उतना ही इस एहसास से अनभिज्ञ कि हमारे उपहास दूसरों को कितनी पीड़ा दे सकते है</b></span><span style="font-family: Tahoma;"><b><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"> </span></b><b><span style="font-size: 12pt;">! </span></b></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">हाँ, मुन्ना अक्सर उसके घर आया करता जिसके सहारे वह किताबें पढ़ता रहता।</span><span style="font-size: 12pt;"></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">एक दिन उसके बड़े भाई श्रद्धानंद अपने मित्रों के साथ घर आये और कमरे में बैठकर शतरंज खेलने लगे। यह खेल उसे बड़ा ही रोचक लगा। कुछ ही दिन में भैया को खेलते देख-देख कर उसने सभी चालें सीख लीं। </span><span style="font-size: 12pt;"></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">घर में लकड़ी की दो बड़ी-बड़ी आलमारियाँ हुआ करती थीं जो तीसरी मंजिल पर बने एकमात्र बड़े कमरे को दो बराबर भागों में बांटती थीं। श्रद्धा भैया अपना शतरंज उसी लकड़ी की आलमारी में, जिसमें दुनियाँ भर के प्राचीन ग्रंथ लाल कपड़ों से लिपटे सुरक्षित रखे हए थे, ताला बंद कर छुपाकर रखते ताकि उनके शरारती भाई न खेल सकें। <b>मध्यम वर्गीय परिवारों में बड़ा भाई, अपने खेल के सामान या व्यक्तिगत पसंद की छोटी-छोटी चीजों को भी अमूल्य निधि की तरह संभालकर, छोटे भाइयों से छुपाकर रखता है । क्या मजाल की उसकी कीमती चीजें, (चाहे गंगाजी से उठाकर लाया गया सुडौल पत्थर का टुकड़ा ही क्यों न हो) उसके छोटे भाई छू भी लें </b></span><b><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">!</span></span></b></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">आनंद बड़े भाई साहब के विश्वविद्यालय जाने की प्रतीक्षा करता। जब वे चले जाते तो मुन्ना को आवाज देकर बुलाता। मुन्ना के आते ही दोनो मिलकर, आलमारी के ऊपरी हिस्से से जो खुला रहता, हाथ डालकर, नीचे के खाने में रख्खा शतरंज का दफ्ती का बोर्ड और गोटियाँ निकाल लेते। आनंद के भैया कभी कल्पना भी नहीं कर सकते थे कि इसमें हाथ डाला भी जा सकता था। छोटे बच्चे अगर चोरी पर उतर आयें तो सफाई से, अपनी नन्हीं उँगलिय़ों का इस्तेमाल कर, बड़े सामानों में हाथ साफ कर सकते हैं। शुरू-शुरू में आनंद ने मुन्ना को शतरंज के नीयम सीखाये जो उसने बड़े भाई साहब को खेलते देखकर सीखे थे । जल्दी ही मुन्ना को भी शतरंज खेलना आ गया। दोनो जमकर खेलते और खेलने के बाद उसी तरह रख देते जैसे निकालते थे। आनंद के भैया को इसकी खबर कभी न होती यदि खेलते-खलते दोनो में झगड़ा न हुआ होता।</span><span style="font-size: 12pt;"></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">हुआ यूँ कि एक दिन हारने के बाद चिढ़कर मुन्ना ने आनंद के सर पर लकड़ी का वजीर दे मारा। उस समय शतरंज के मोहरों की बनावट ऐसी होती कि राजा और वजीर के सर पर मुकुट जैसी लकड़ी की छोटी सी घुण्डी बनी होती। ऊँट घोड़े की तुलना में थोड़े लम्बे, हाथी क्यारम की गोटियों की तरह चपटे और प्यादे छोटे-छोटे लकड़ी के टुकड़े हुआ करते थे। आनंद ने वजीर से मुन्ना को ऐसे मारा कि सर पर टकराते ही वजीर की घुण्डी टूट गई। वजीर की हालत देख जहां आनंद अपना चोट भूल गया वहीं मुन्ना का गुस्सा भी जाता रहा। अब दोनो घबड़ाये कि चोरी पकड़ी गई। भैया आयेंगे तो बहुत मारेंगे। दोनो इस समस्या पर गंभीरता पूर्वक विचार करने लगे। काफी विचार विमर्श के बाद मुन्ना ने सलाह दी कि क्यों न हम शेष बचे राजा वजीर के सर की घुण्डी भी तोड़ दें जिससे सभी मोहरे एक समान हो जांय। <b>विनाशकाले विपरीत बुद्धि। जब मुसीबत आने को होती है तो सबसे पहले बुद्धि साथ छोड़ जाती है।</b> घबड़ाहट में दोनो ने मिलकर शेष बची घुण्डियाँ भी तोड़ डालीं। मोहरे वैसे ही रख दिये गये।</span><span style="font-size: 12pt;"></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">उस दिन शाम को आनंद के भाई साहब ने जैसे ही अपने दोस्तों के साथ खेलने के लिए मोहरे निकाले उनका दिमाग खराब हो गया। बंद तालों में रखे मोहरों की हालत देख कर उनको बहुत गुस्सा आया। उन्हें समझते देर न लगी कि आनंद की ही शैतानी है। पूछने पर आनंद ने सब कबूल कर लिया। जब भाई साहब ने और उनके दोस्तों ने सुना कि उन्होने सभी मोहरे क्यों तोड़े थे तो देर तक आनंद और मुन्ना की बेबकूफियों पर हंसते रहे। अच्छी बात यह हुई कि हंसी ने भैया के क्रोध का मार्ग अवरूद्ध कर दिया। <b>क्रोध और हँसी दोनो की दोस्ती हो ही नहीं सकती। मासूम गलतियाँ अक्सर पिटने से बच जाया करती हैं। क्रोध हाथ मलता कुछ देर ठगा सा खड़ा रह जाता है फिर कपूर की तरह जलकर भस्म हो जाता है। शेष रह जाती है नेह भरी यादों की कस्तूरी सुगंध, जो जीवन भर हर्षाती रहती है।</b></span><b><span style="font-size: 12pt;"></span></b></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">उस दिन से एक बात और अच्छी यह हुई कि शतरंज बाहर ही रखा जाने लगा। आनंद को भी जब उसके भाई साहब खेल रहे होते बीच-बीच में चाल बताने का मौका मिलने लगा। धीरे-धीरे वह भी भाई साहब और उनके साथियों के साथ एक-दो बाजी खेलने लगा। </span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">भाई साहब को शतरंज का ज्यादा नशा न था। वे बस मित्रों के साथ एक दो बाजी ही खेलते मगर जब से आनंद ने उन्हें हराना शुरू किया उनका और उनके दोस्तों का खेलना </span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">और भी कम होता गया। छोटे भाई से हारना, बड़े भाई जल्दी बर्दास्त नहीं कर पाते इसके विपरीत यह भी सच है कि पिता अपने बच्चों से हार कर प्रसन्नता का अनुभव करते हैं। धीरे-धीरे शतरंज के मोहरे व शतरंज का शौक बड़े भाई साहब से ट्रांसफर होकर पूर्णतया आनंद के हिस्से आ गया।</span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 12pt;"><strong>( जारी....)</strong></span></div></div>देवेन्द्र पाण्डेयhttp://www.blogger.com/profile/07466843806711544757noreply@blogger.com15tag:blogger.com,1999:blog-7126893934562377540.post-12203341914735743612011-05-11T07:31:00.000+05:302011-05-11T07:31:42.333+05:30यादें-31 ( सावधानी हटी, दुर्घटना घटी )<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on"><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-ascii-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: EN-US; mso-hansi-font-family: 'Times New Roman';"><span style="mso-spacerun: yes;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt;"><span style="mso-spacerun: yes;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt;"><span style="mso-spacerun: yes;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-spacerun: yes;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 2;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 2;"><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 2;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal', 'serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 2;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal', 'serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 2;"><span class="Apple-style-span" style="color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span lang="HI" style="font-family: Mangal; font-size: 12pt;"><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/08/1.html" style="color: #249fa3; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-1</span></span></a></span><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">,</span></span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/08/2.html" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">यादें-2</span></span></a></span><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><a href="http://draft.blogger.com/goog_630040793" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">,</span></span></a></span><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/08/3.html" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">यादें-3</span></span></a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/08/4.html" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">यादें-4</span></span></a><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">,</span></span><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/5.html" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">यादें-5</span></span></a><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">,</span></span><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/6.html" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">यादें-6</span></span></a><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">,</span></span><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;"><a href="http://draft.blogger.com/goog_966345731" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-7</span></a>,<span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-8</span></span></a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/9.html" style="color: #249fa3; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-9</span></a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/10.html" style="color: #249fa3; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-10</span></a>,<span class="Apple-style-span" style="background-color: white;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><a href="http://draft.blogger.com/goog_1615585629" style="color: #249fa3; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-11</span></a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/12.html" style="color: #249fa3; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-12</span></span></a><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/13.html" style="color: #249fa3; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-13</span></a>,<span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/10/14.html" style="text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-14</span></a>, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/10/15.html"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-15</span></a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/10/16.html"><span style="color: blue;"> यादें-16</span></a></span>,<span style="color: blue;"> </span><span style="color: blue;"><a href="http://draft.blogger.com/goog_725665774"><span style="color: blue;">दें-17, <span style="color: blue;"><span style="color: blue;"> </span></span></span></a></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span><span class="Apple-style-span" style="color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span style="color: blue;"><a href="http://draft.blogger.com/goog_725665774"><span style="color: blue;"><span style="color: blue;">यादें</span></span></a></span><span style="color: blue;"><span style="color: blue;"><span style="color: blue;"><strong>-</strong>18</span></span><span style="color: blue;">,<span style="color: blue;">यादें-19,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/11/20.html"><span style="color: blue;">यादें-20</span></a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/11/21.html"><span style="color: blue;">यादें-21</span></a>,य<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/11/22.html"><span style="color: blue;">दें-22</span></a>, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/11/23.html"><span style="color: blue;">यादें-23</span></a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/11/24.html"><span style="color: blue;">यादें-24</span></a></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt;"><span style="mso-spacerun: yes;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-spacerun: yes;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 2;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 2;"><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 2;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal', 'serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 2;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal', 'serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 2;"><span class="Apple-style-span" style="color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span style="color: blue;"><span style="color: blue;"><span style="color: blue;">, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/12/25.html"><span style="color: blue;">यादें-25</span></a><span style="color: blue;"> <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/12/26.html"><span style="color: blue;">यादें-26</span></a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/12/27.html"><span style="color: blue;">यादें-27</span></a>, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2011/01/28.html"><span style="color: blue;">यादें-28</span></a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/"><span style="color: blue;">यादें-29</span></a><span style="color: blue;">,</span><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/"><span style="color: blue;">भाग-30</span></a> </span></span></span></span><strong>से जारी.....</strong></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">आनंद अपने दोस्तों के साथ स्कूल से घर लौट रहा था। भैरोनाथ चौराहे से जैसे ही आगे बढ़ा, सामने एक नया रिक्शा दिख गया। रिक्शा इतना चमकीला था कि उसके पीछे खड़े होकर देखो तो लगता कि दर्पण के सम्मुख खड़े हैं</span><span style="font-family: Tahoma;"><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"> </span><span style="font-size: 12pt;">!</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> आनंद अपने स्कूली <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>मित्रों, अरूण और उमेश के साथ रिक्शे के पीछे खड़े होकर, भिन्न-भिन्न मुख मुद्रा बनाकर अपने हाथ-पांव देखने में मगन था। सरकस में रखे <b>हंसी घर</b> के आईनों की तरह यह रिक्शा भी करामाती था</span><span style="font-family: Tahoma;"><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"> </span><span style="font-size: 12pt;">!</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> शरीर पतला, मुख एकदम से चौड़ा तो पैर ठिगना दिखाता था। तीनों आपस में चहकते...वो देखो</span><span style="font-family: Tahoma;"><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"> </span><span style="font-size: 12pt;">!</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> तुम्हारा मुंह कितना चौड़ा है</span><span style="font-family: Tahoma;"><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"> </span><span style="font-size: 12pt;">!</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">....वो देखो</span><span style="font-family: Tahoma;"><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"> </span><span style="font-size: 12pt;">!</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> मेरा पैर कितना मोटा है</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">!</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> ...वो देखो</span><span style="font-family: Tahoma;"><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"> </span><span style="font-size: 12pt;">!</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> मेरा पेट तो है ही नहीं..</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">!</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> हा</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">..</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">हा</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">..</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">ही</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">..</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">ही</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">..</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">में मशगूल बच्चों को पता ही नहीं चला कि कब उनके पीछे से आ रही, गेहूँ के बोरों से लदी बैलगाड़ी</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">,</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> आनंद को अपने चपेटे में लेते हुए आगे बढ़ गई। अरे रे..</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">!</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> देखा हो.</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">s</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">..</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">! </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">लड़का दब गयल रे.</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">s</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">.</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">s</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">.</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">! </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">कहते</span><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"> </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">लोग दौडते इससे पहले ही आनंद के दाहिने पैर को रौंदती बैलगाड़ी आगे बढ़ चुकी थी</span><span style="font-family: Tahoma;"><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"> </span><span style="font-size: 12pt;">!</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> यह संयोग ही था एक दिन पहले आनंद का जन्म दिन था और उसने उपहार में मिला बाटा का नया बूट पहन रख्खा था। मध्यम वर्गीय पिता</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">, </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">जन्म दिन के अवसर पर उपहार स्वरूप, अपने बच्चों की ऐसी ही आवश्यकताएँ पूर्ण कर पाते हैं। जूता न पहना होता तो उसके पैर की चटनी बन जाती। असहनीय पीड़ा से छटपटाते आनंद को लोगों ने किनारे बिठाया। साथियों को इसे घर ले जाने की सलाह दी। अरूण, उमेश के कंधों के सहारे, एक पैर से लंगड़ाता आनंद जब तक चौखम्भा स्थित अरूण के घर तक पहुँचता</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">,</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> उसका एक पैर</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">,</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> रिक्शे में दिखते आइने की तरत फूल कर, सच में हाथी का पांव हो चुका था</span><span style="font-family: Tahoma;"><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"> </span><span style="font-size: 12pt;">!</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> अरूण, आनंद को अपने घर ले गया। उमेश आनंद के घर खबर देने के लिए दौड़ा। जब तक आनंद के बड़े भाई आते और उसे उठाकर डा0 नन्द लाल अग्रवाल के पास तक ले जाते अरूण की माँ प्रेम पूर्वक आनंद के पैर में आयोडेक्स रगड़ती रहीं मानो उसके बेटे को ही चोट लगी हो। यही वह प्रेम है जो नारी को दया की देवी बनाता है। जो कष्ट में पड़े बालक के प्रति भेद नहीं रखती कि यह मेरा बेटा है या मेरे बेटे के साथ खेलने वाला कोई अपरिचित। आनंद इससे पहले भी अरूण के घर गया था मगर आज उसने जब अरूण की माँ के आँखों में अपने लिए आँसू देखे तो उसे लगा कि मेरी ही नहीं, दुनियाँ में सभी की माँ अच्छी होती हैं। <span style="mso-spacerun: yes;"> </span><span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span style="font-size: 12pt;"></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">आनंद के भैया आये और उसे डा0 नंदलाल अग्रवाल के पास ले गये। उन्होने देखते ही घोषित कर दिया कि एड़ी की हड़डी टूट चुकी है, बाहरी जख्म ठीक होने के पश्चात ही प्लास्टर बांधा जा सकता है। तीन महीने का पूर्ण विश्राम आवश्यक है। डा0 ऩन्दलाल अग्रवाल हड़डी के डाक्टर नहीं थे किन्तु आनंद के घर के फेमिली डाक्टर <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>थे। यह अलग बात है कि डा0 को आनंद की फेमली से मात्र उतना ही प्रेम था जितना घोड़े को घास से मगर आनंद के परिवार में उन्हें ही दूसरे भगवान का दर्जा प्राप्त था। आनंद के परिवार के लिए वे पूर्णतया आलराउण्डर थे। किसी का सर फूटे, पैर टूटे, छाती धड़के, पेट खराब हो, दांत उखड़वाना हो, तेज बुखार हो, सभी बड़े से बड़े रोगों के लिए रामबाण डाक्टर-डा0 नंदलाल अग्रवाल। दरअसल आनंद के परिवार में मरीजों के इलाज के भी तीन स्तर हुआ करते थे। बीमारी के स्तर से इलाज का आर्थिक निर्धारण तय था। </span><span style="font-size: 12pt;"></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">(1)साधारण बीमारी -- होमियोपैथी डाक्टर, डा0 भूमिराज शर्मा का मुफ्त इलाज। जो बुलानाला चौराहे के पास बैठते और पिताजी के मित्र होने के कारण पूरे परिवार का इलाज मुफ्त करते। प्रायः मरीज उनकी मुफ्त की मीठी-मीठी गोलियाँ खाकर ही ठीक हो जाता।</span><span style="font-size: 12pt;"></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">(2)दूसरे स्तर की बीमारी– थोड़ी गंभीर बीमारी। जैसे चार दिन मीठी गोली खाकर भी बुखार नहीं उतरा तो 10 पैसे का पुर्जा बनवाकर मच्छोद्दरी अस्पताल या डा0 शालिग्राम बल्लभराम मेहता अस्पताल, रामघाट जाना पड़ता। इन अस्पतालों में, शीशी में कड़वी दवाई का घोल मिलता जिसे मिक्चर कहते हैं। यह मिक्चर इतना कड़ुवा होता कि घर के कई सदस्यों की <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>छोटी मोटी बीमारियाँ तो पिताजी के सिर्फ इतना कहने पर ही ठीक हो जाती थीं कि जाओ मच्छोदरी से या रामघाट से दवाई ले आओ</span><span style="font-family: Tahoma;"><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"> </span><span style="font-size: 12pt;">!</span></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">(3) तीसरा और अंतिम स्तर</span><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"> </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">-</span><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"> </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">यह वह स्तर होता जहाँ 6-7 दिन तक डा0 भूमिराज शर्मा का मुफ्त इलाज, 14-15 दिन तक सरकारी अस्पतालों के कड़ुवे मिक्चर के प्रयोग के बाद बीमार</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">,</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> मरणासन्न अवस्था में भूखे-प्यासे रहकर पहुँच जाता। ये वो डा0 थे जो मरीजों का अन्न एकदम से बंद करा देते</span><span style="font-family: Tahoma;"><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"> </span><span style="font-size: 12pt;">!</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> जैसे किसी को बुखार है तो कड़ुए मिक्चर पीते रहो, टेबलेट्स खाते रहो और जीने के लिए दूध, बार्ली, चाय, बिस्कुट पीते रहो। क्या मजाल कि बुखार उतरने से पहले किसी को कुछ मिल जाय</span><span style="font-family: Tahoma;"><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"> </span><span style="font-size: 12pt;">!</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> यहाँ इलाज करा-करा कर जब मरीज एकदम से लस्त-पस्त हो जाता</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">,</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> 14-15 दिन बीत जाता</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">,</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> तो माँ के झगड़ा करने पर पिताजी गुस्से से हारते हुए, दस रू0 का नोट फेंककर यह आदेश देते कि जाओ दिखाओ डा0 नंदलाल अग्रवाल को</span><span style="font-family: Tahoma;"><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"> </span><span style="font-size: 12pt;">!</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> ये सब मेरा खून पीने के लिये पैदा हुए हैं</span><span style="font-family: Tahoma;"><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"> </span><span style="font-size: 12pt;">!!</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> इतने दिनों तक बीमार रहने से अच्छा</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">,</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> मर क्यों नहीं जाते</span><span style="font-family: Tahoma;"><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"> </span><span style="font-size: 12pt;">!!!</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> ठीक से दवा नहीं खाते होंगे वरना सबके घरों के बच्चे सरकारी दवाई से ठीक हो सकते हैं तो मेरे ही घर के बच्चे क्यों नहीं ठीक हो सकते</span><span style="font-family: Tahoma;"><span style="font-size: 12pt;">?</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">ये समझते हैं कि इनके बाप के पास कोई खजाना गड़ा है</span><span style="font-family: Tahoma;"><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"> </span><span style="font-size: 12pt;">! </span></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">आनंद के पिता <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>का गुस्सा जायज था। ईमानदार निम्न मध्यमवर्गीय परिवार आज भी अपने बच्चों को अच्छी शिक्षा, अच्छे इलाज का खर्च नहीं वहन कर सकता। ईमानदार रहना घुट-घुट कर अपने बच्चों को अनवरत यातना देते रहना है। उसे सरकारी स्कूलों और सरकारी अस्पतालों के भरोसे ही अपने परिवार को हांकना पड़ता है। दुर्भाग्य से या नासमझी से संतान अधिक हैं तो गये काम से। 8-10 में एकाध की अकाल मृत्यु तो सुनिश्चित है।</span><span style="font-size: 12pt;"></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">सचमुच डा0 नंदलाल अग्रवाल के पास जाते ही 2-3 दिन में सब एकदम ठीक हो जाता। आधा रोग तो उनके पास जाते ही ठीक हो जाता जब वे मुस्कुरा कर कहते..<b>जाओ सब खाओ</b></span><span style="font-family: Tahoma;"><b><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"> </span></b><b><span style="font-size: 12pt;">!</span></b></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> मरीज को सहसा यकीन नहीं होता। खुशी भीतर दबा कर फिर पूछता..<b>सब डाक्टर साहब</b></span><span style="font-family: Tahoma;"><b><span style="font-size: 12pt;">?</span></b><span style="font-size: 12pt;"> </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">डा0 अग्रवाल नाक ऊँची कर गर्व से कहते..<b>हाँ, हाँ..सब</b> । ऐसे जैसे सम्राट अकबर गरीबों को खजाना बांट रहे हों</span><span style="font-family: Tahoma;"><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"> </span><span style="font-size: 12pt;">!</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> सब ले जाओ..</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">! </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">सब...</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">! </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">मस्त रहो</span><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"> </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">। प्रायः जाते वक्त मरीज डा0 की दुकान तक गोदी में या साइकिल में बिठाकर ले जाया जाता मगर लौटते वक्त अपने पैरों से चलकर आता। जिसे देखकर पिताजी फिर चीखते...मेरा पैसा खर्च करवा दिये</span><span style="font-family: Tahoma;"><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"> </span><span style="font-size: 12pt;">?</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> मिल गई ठंडक </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">? </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">जाते ही ठीक हो गये </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">! </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">देखो कैसे दौड़े चले आ रहे हैं</span><span style="font-family: Tahoma;"><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"> </span><span style="font-size: 12pt;">!</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> माँ पिताजी को समझातीं। बच्चे बस टुकुर-टुकर पिताजी को कातर निगाहों से देखते रह जाते।</span><span style="font-size: 12pt;"></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">उस दिन शाम को जब पिताजी दफ्तर से घर आये तो सारा हाल जानकर आग बबूला हो गये। खूब गरियाने के बाद बोले</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">, <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>“</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">चलो एक बात अच्छी हुई कि अब इसका गली-गली आवारा लड़कों के साथ घूमना तो कुछ दिनो के लिए बंद रहेगा। दूसरा पैर भी गाड़ी के नीचे डाल आना था</span><span style="font-family: Tahoma;"><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"> </span><span style="font-size: 12pt;">!</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> उसे क्यों नहीं डाला </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">? </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">जरूर आवारगी में पैर तुड़वाया है नालायक ने</span><span style="font-family: Tahoma;"><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"> </span><span style="font-size: 12pt;">!!</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> वरना बैलगाड़ी वाले इतना हो-हल्ला करते हुए चलते हैं</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">,</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> आज तक कोई आया क्या उसके नीचे</span><span style="font-family: Tahoma;"><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"> </span><span style="font-size: 12pt;">?</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> सबसे अच्छा तो यह होता कि अपनी गर्दन डाल आते </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">! </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">बार-बार डाक्टर के पास जाने से छुट्टी तो मिल जाती</span><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"> </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">।</span><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"> </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">सुनो.</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">s</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">.</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">s</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">.</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">! </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">कान</span><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"> </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">खोलकर सुन लो.</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">s</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">.</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">s.. !!</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> प्लास्टर बंधवाने मच्छोद्दरी अस्पताल ले जाना</span><span style="font-family: Tahoma;"><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"> </span><span style="font-size: 12pt;">!</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> पैसा पेड़ पर नहीं उगता</span><span style="font-family: Tahoma;"><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"> </span><span style="font-size: 12pt;">!!</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> सरकार नंदलाल अग्रवाल के फीस का पैसा नहीं देती</span><span style="font-family: Tahoma;"><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"> </span><span style="font-size: 12pt;">!!!</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> आनंद डर कर चुप रहता मगर सोचता कि आखिर पिताजी कभी दुःखी भी होते हैं</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"> ? यह उम्र थी जहाँ बच्चों को नहीं पता होता कि पिता अपने बच्चों पर क्रोध तभी करते हैं जब दुःखी होते हैं। क्रोध करना भी दुखों की अभिव्यक्ति का एक तरीका है।</span></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-spacerun: yes;"><strong>( जारी... )</strong> </span><span style="mso-spacerun: yes;"> </span><span style="mso-spacerun: yes;"> </span><span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span></div></div>देवेन्द्र पाण्डेयhttp://www.blogger.com/profile/07466843806711544757noreply@blogger.com15tag:blogger.com,1999:blog-7126893934562377540.post-77947555763360415882011-05-06T09:45:00.001+05:302011-05-06T15:04:23.630+05:30यादें-30 ( काशी व्यायाम शाला )<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on"><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-ascii-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: EN-US; mso-hansi-font-family: 'Times New Roman';"><span style="mso-spacerun: yes;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt;"><span style="mso-spacerun: yes;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt;"><span style="mso-spacerun: yes;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-spacerun: yes;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 2;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 2;"><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 2;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal', 'serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 2;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal', 'serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 2;"><span class="Apple-style-span" style="color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span lang="HI" style="font-family: Mangal; font-size: 12pt;"><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/08/1.html" style="color: #249fa3; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-1</span></span></a></span><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">,</span></span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/08/2.html" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">यादें-2</span></span></a></span><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><a href="http://draft.blogger.com/goog_630040793" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">,</span></span></a></span><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/08/3.html" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">यादें-3</span></span></a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/08/4.html" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">यादें-4</span></span></a><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">,</span></span><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/5.html" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">यादें-5</span></span></a><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">,</span></span><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/6.html" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">यादें-6</span></span></a><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">,</span></span><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;"><a href="http://draft.blogger.com/goog_966345731" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-7</span></a>,<span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-8</span></span></a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/9.html" style="color: #249fa3; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-9</span></a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/10.html" style="color: #249fa3; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-10</span></a>,<span class="Apple-style-span" style="background-color: white;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><a href="http://draft.blogger.com/goog_1615585629" style="color: #249fa3; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-11</span></a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/12.html" style="color: #249fa3; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-12</span></span></a><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/13.html" style="color: #249fa3; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-13</span></a>,<span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/10/14.html" style="text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-14</span></a>, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/10/15.html"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-15</span></a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/10/16.html"><span style="color: blue;"> यादें-16</span></a></span><span style="color: blue;"> </span>,<span style="color: blue;"> </span><span style="color: blue;"><a href="http://draft.blogger.com/goog_725665774"><span style="color: blue;">यादें-17, <span style="color: blue;"><span style="color: blue;"> </span></span></span></a></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span><span class="Apple-style-span" style="color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span style="color: blue;"><a href="http://draft.blogger.com/goog_725665774"><span style="color: blue;"><span style="color: blue;">यादें</span></span></a></span><span style="color: blue;"><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/10/18.html"><span style="color: blue;"><span style="color: blue;"><strong>-</strong>18<strong> </strong></span></span></a><span style="color: blue;">,<span style="color: blue;"> </span><span style="color: blue;">यादें-19, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/11/20.html"><span style="color: blue;">यादें-20</span></a>, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/11/21.html"><span style="color: blue;">यादें-21</span></a>, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/11/22.html"><span style="color: blue;">यादें-22</span></a>, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/11/23.html"><span style="color: blue;">यादें-23</span></a>, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/11/24.html"><span style="color: blue;">यादें-24</span></a></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt;"><span style="mso-spacerun: yes;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-spacerun: yes;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 2;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 2;"><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 2;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal', 'serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 2;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal', 'serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 2;"><span class="Apple-style-span" style="color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span style="color: blue;"><span style="color: blue;"><span style="color: blue;">, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/12/25.html"><span style="color: blue;">यादें-25</span></a><span style="color: blue;"> <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/12/26.html"><span style="color: blue;">यादें-26</span></a> , <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/12/27.html"><span style="color: blue;">यादें-27</span></a>, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2011/01/28.html"><span style="color: blue;">यादें-28</span></a> , <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/"><span style="color: blue;">यादें-29</span></a> </span></span></span></span><strong>से जारी.....</strong></span></span></span><span class="Apple-style-span" style="color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="font-family: Mangal; font-size: 16px;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue; font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"> </span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">मकर संक्राति की पतंगबाजी का जोश पूरी तरह खत्म हो चुका था। घर बाहर पढ़ाई का माहौल था। बोर्ड परीक्षा के आतंक ने जंगली के साथ-साथ मुन्ना के होश भी उड़ा दिये थे। जासूसी भूल वह अपनी पढ़ाई में लगा था। आंनद अभी आठवीं में था। जानता था कि हर बार की तरह इस बार भी कक्षोन्नति तो मिल ही जायेगी। मुन्ना को उकसाता तो वह टाल देता..</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">”</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">बाबा मारेंगे </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">!</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> अभी जाओ हमें पढ़ना है।</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> दूसरों के परीक्षाफल के आगे उत्तीर्ण लिखा देख कर उसे जरा भी ग्लानी नहीं होती। वह कहता..</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">क्या फर्क पड़ता है आखिर </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">? </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">उत्तीर्ण वाले भी तो हमारे ही साथ पढ़ेंगे</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"> !</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> मैं कोई फेल थोड़े न होने जा रहा हूँ। सुबह-सुबह उठकर संस्कृत के रूप याद करो और अंग्रेजी की स्पेलिंग। इससे बोर काम कोई है दुनियाँ में</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"> ?</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> गणित ठीक है। सवाल हल हो जाय तो मजा आता है लेकिन जिस पढ़ाई में दिमाग का इस्तेमाल ही न हो वह भी कोई पढ़ाई है </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">?</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> एक भाषा से आदमी का काम नहीं चल सकता था जो पचहत्तर भाषाएं बना दीं</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"> ?</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> हिंदी से संस्कृत में अनुवाद, अंग्रेजी से हिन्दी में अनुवाद। ट्रांसलेशन</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"> !</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> धत तेरी की</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"> ! </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">अंग्रेजों के बच्चे क्या हिंदी में ट्रांसलेशन करते हैं</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"> ?</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> वे इसीलिए तेज हैं कि उन्हें ट्रांसलेशन नहीं करना पड़ता। न हिंदी में न संस्कृत में। यह भी कोई पढ़ाई है</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">?</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> इससे अच्छा तो है जासूसी उपन्यास पढ़ना। </span><span style="font-size: 12pt;"></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">आनंद के पिता ने देखा कि लड़का कोर्स की किताबों की अपेक्षा दूसरी-दूसरी किताबों में अधिक रुची ले रहा है तो एक दिन राम चरित मानस पकड़ा दिया</span><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"> </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">। </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">इसे पढ़ो</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"> !</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> बहुत मजा आयेगा। क्या बेकार की पुस्तकों में समय बर्बाद करते हो</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"> ?</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> इससे तो अच्छा है तुम रोज व्यायाम शाला जाया करो। चार दिन बाद पूछेंगे कि इसमें क्या लिखा है</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"> !</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> नहीं बता पाये तो समझ लो खैर नहीं।</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> जहाँ व्यायाम शाला का नाम सुनकर वह खुश हुआ वहीं रामचरित मानस के बोझ से चिंतित। उसके लिए यह भी कोई कठिन काम नहीं था। इस उम्र तक आते-आते बच्चे राम कथा का अधिकांश हिस्सा तो सुन-सुन कर ही जान जाते थे। उसकी चिंता दूसरी थी। वह खुश रहता था कि उसके पिताजी उससे पढ़ाई के बारे में कभी नहीं पूछते । लेकिन आज इन्हें क्या हो गया</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"> !</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> अब क्या भैया की तरह मुझे भी पढ़ाई के लिए मार खानी पड़ेगी </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">? </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">हे भगवान</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">..!</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> </span><span style="font-size: 12pt;"></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">ब्रह्माघाट से सटा मोहल्ला राजमंदिर। राजमंदिर में स्थित था काशी व्यायाम शाला। काशी व्यायाम शाला के गुरूजी</span><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"> </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">काफी वृद्ध थे। इकहरा बदन, झक सफेद बाल, क्लीन सेव, दुबला-पतला गठीला शरीर और स्वभाव से कड़क। वे प्रायः व्यायामशाला के मध्य चौकी पर बैठ जाते। उनके सामने होता मलखम्भ, पीछे जिमनास्टिक के गद्दे. बायें वेटलिफ्टिंग के सामान, आगे कुश्ती का अखाड़ा, दायें हनुमान जी का छोटा सा मंदिर और मंदिर के पीछे बैटमिंटन कोर्ट । मंदिर के पीछे सिंगल, डबल पैरेलल बार गड़ा हुआ होता । कोने से तहखाने में जाने के लिए सीढ़ियाँ बनी थीं। तहखाने में तरह-तरह के व्यायाम के सामान जैसे डम्बल, क्लब, दरी-कुर्सी आदि । लम्बे-चौड़े मैदान में ठीक गंगा किनारे स्थित काशी व्यायाम शाला पक्के महाल के लिए संजीवनी के समान था। मेहनत करो और लूट लो अपने-अपने हिस्से की संजीवनी। जो जैसा शौक रखते थे उन्हें वैसी ही शिक्षा बिलकुल मुफ्त दी जाती थी। हाँ, गुरूकुल प्रणाली की तरह यहाँ के चेलों को करनी पड़ती थी खूब मेहनत। अखाड़े की सफाई, मैदान की देखभाल, पानी का छिड़काव आदि-आदि। बच्चे कुएँ से खींचकर बाल्टी-बाल्टी पानी लाते और मैदान में हर तरफ पानी छिड़कते।</span><span style="font-size: 12pt;"></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">सूर्यास्त से पहले अपनी चौकी पर आकर चमकने लगते थे गुरूजी। पंछियों के कलरव के साथ आने लगते थे व्यायाम शाला के प्रेमी। गुरूजी का पूरा ध्यान बच्चों पर होता। वे उन्हें जिमनास्टिक, मलखम्भ, डंबल-क्लब, पीटी कराने में ही विशेष ध्यान देते। क्या मजाल की कोई बच्चा वेट-लिफ्टिंग की ओर भागे </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">!</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> वे नहीं चाहते थे कि कोई किशोर अंग्रेजी कसरत करे मगर बड़ों को मना भी नहीं करते थे। उनकी सुख-सुविधा का भी पूरा ध्यान रखते थे। व्यायाम शाला में प्रथम प्रवेशी छात्रों को सबसे पहले मलखम्भ पर ही जोर आजमाना पड़ता था।</span><span style="font-size: 12pt;"></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">मलखम्भ, मैदान में गड़ा वह खम्भा होता है जिस पर लोग अपना जोर आजमाते हैं। शायद इसी लिए इसका नाम मलखम्भ पड़ा। <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>रेड़ी का तेल इसमें पोत कर इसे चिपचिपा बनाया जाता और छोटे-छोटे बच्चे इस पर सभी प्रकार के आसन करते। दशों आसन करने वाला निपुण कहलाता। गुरूजी ठीक मलखम्भ के सामने ही बैठे होते। बच्चे एक गोला बनाकर मलखम्भ के इर्द-गिर्द अपनी बारी की प्रतीक्षा करते। लंगोटी पहने, बारी-बारी से बच्चे इस पर जोर आजमाइश करते। लपक कर दोनो हाथों से खम्भे को पकड़ना, पूरी ताकत से शरीर को ऊपर की ओर फेंकना, दोनो पैरों से खम्भे को कैंची पकड़ना, कलाइयों के जोर पर कमर को ऊपर की ओर खींचना और धप्प से दोनो पंजों के बल जमीन कूद जाना एक समान्य बात थी। इसी से मलखम्भ की शिक्षा प्रारंभ होती है। इसमें कई प्रकार के आसन किये जाते हैं। मयूर आसन से सर्वांग आसन तक लेकिन इन सब में बोतल मलखम्भ सबसे कठिन होता। यह बोतल पर गड़े खम्भे पर किया जाने वाला आसन है। एक चौकी चार बोतलों के सहारे खड़ी की जाती, उसके ऊपर फिर चार बोतल, उसके ऊपर फिर चौकी और चौकी में गड़ा होता खम्भा । खम्भे पर चढ़कर वैसे ही आसन करना होता जैसे मिट्टी पर गड़े खम्भे पर। जरा सा संतुलन बिगड़ा नहीं कि खिलाड़ी, बोतल-खम्भे सहित जमीन पर आ गिरता। यह अत्यधिक कठिन कार्य होता । उसी को करने मिलता जो जमीनी मलखम्भ में पूर्णतया निपुण हो जाता। नागपंचमी के दिन अपार भीड़ के सामने जोड़ी-गदा और जिमनास्टिक के विभिन्न कार्यक्रमों में बोतल मलखम्भ विशेष आकर्षण का केन्द्र हुआ करता था। </span><span style="font-size: 12pt;"></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">दिन ढलते ही काशी व्यायाम शाला जाना आनंद की दिनचर्या में शामिल हो गया। वहाँ जाकर उसने जिमनास्टिक के करतब सीखे, मलखम्भ पर आसन सीखा और सीखा गुरूजी का कठोर अनुशासन। बोतल मलखम्भ करने का सौभाग्य आनंद को नहीं मिला। <span style="mso-spacerun: yes;"> </span><span style="mso-spacerun: yes;"> </span><span style="mso-spacerun: yes;"> </span><span style="mso-spacerun: yes;"> </span><span style="mso-spacerun: yes;"> </span><span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span style="font-size: 12pt;"></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; tab-stops: 85.4pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 1;"><strong>( जारी....)</strong></span></span></div></div>देवेन्द्र पाण्डेयhttp://www.blogger.com/profile/07466843806711544757noreply@blogger.com11tag:blogger.com,1999:blog-7126893934562377540.post-89238932392607260262011-01-08T10:33:00.002+05:302011-01-13T22:41:30.973+05:30यादें-29 ( मकर संक्रांति )<span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-ascii-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: EN-US; mso-hansi-font-family: 'Times New Roman';"><span style="mso-spacerun: yes;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt;"><span style="mso-spacerun: yes;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt;"><span style="mso-spacerun: yes;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-spacerun: yes;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 2;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 2;"><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 2;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal', 'serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 2;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal', 'serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 2;"><span class="Apple-style-span" style="color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span lang="HI" style="font-family: Mangal; font-size: 12pt;"><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/08/1.html" style="color: #249fa3; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-1</span></span></a></span><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">,</span></span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/08/2.html" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">यादें-2</span></span></a></span><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><a href="http://draft.blogger.com/goog_630040793" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">,</span></span></a></span><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/08/3.html" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">यादें-3</span></span></a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/08/4.html" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">यादें-4</span></span></a><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">,</span></span><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/5.html" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">यादें-5</span></span></a><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">,</span></span><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/6.html" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">यादें-6</span></span></a><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">,</span></span><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;"><a href="http://draft.blogger.com/goog_966345731" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-7</span></a>,<span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-8</span></span></a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/9.html" style="color: #249fa3; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-9</span></a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/10.html" style="color: #249fa3; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-10</span></a>,<span class="Apple-style-span" style="background-color: white;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><a href="http://draft.blogger.com/goog_1615585629" style="color: #249fa3; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-11</span></a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/12.html" style="color: #249fa3; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-12</span></span></a><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/13.html" style="color: #249fa3; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-13</span></a>,<span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/10/14.html" style="text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-14</span></a>, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/10/15.html"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-15</span></a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/10/16.html"><span style="color: blue;"> यादें-16</span></a></span><span style="color: blue;"> </span>,<span style="color: blue;"> </span><span style="color: blue;"><a href="http://draft.blogger.com/goog_725665774"><span style="color: blue;">यादें-17, <span style="color: blue;"><span style="color: blue;"> </span></span></span></a></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span><span class="Apple-style-span" style="color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span style="color: blue;"><a href="http://draft.blogger.com/goog_725665774"><span style="color: blue;"><span style="color: blue;">यादें</span></span></a></span><span style="color: blue;"><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/10/18.html"><span style="color: blue;"><span style="color: blue;"><strong>-</strong>18<strong> </strong></span></span></a><span style="color: blue;">,<span style="color: blue;"> </span><span style="color: blue;">यादें-19, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/11/20.html"><span style="color: blue;">यादें-20</span></a>, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/11/21.html"><span style="color: blue;">यादें-21</span></a>, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/11/22.html"><span style="color: blue;">यादें-22</span></a>, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/11/23.html"><span style="color: blue;">यादें-23</span></a>, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/11/24.html"><span style="color: blue;">यादें-24</span></a></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt;"><span style="mso-spacerun: yes;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-spacerun: yes;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 2;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 2;"><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 2;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal', 'serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 2;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal', 'serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 2;"><span class="Apple-style-span" style="color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span style="color: blue;"><span style="color: blue;"><span style="color: blue;">, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/12/25.html"><span style="color: blue;">यादें-25</span></a><span style="color: blue;"> <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/12/26.html"><span style="color: blue;">यादें-26</span></a> , <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/12/27.html"><span style="color: blue;">यादें-27</span></a>, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2011/01/28.html"><span style="color: blue;">यादें-28</span></a> </span></span></span></span><strong>से जारी.....</strong></span></span></span><span class="Apple-style-span" style="color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="font-family: Mangal; font-size: 16px;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue; font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"> </span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span><br />
<br />
<div style="text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-ascii-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: EN-US; mso-hansi-font-family: 'Times New Roman';"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>मकर संक्रांति का त्योहार ज्यों-ज्यों करीब आता त्यों-त्यों पक्के महाल के घरों की धड़कने तेज होती जातीं। बच्चे पतंग उड़ाने की चिंता में तो माता-पिता बच्चों की चिंता में दिन-दिन घुलते रहते।</span><span lang="HI" style="font-family: 'Times New Roman','serif'; font-size: 12pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: EN-US;"> </span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-ascii-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: EN-US; mso-hansi-font-family: 'Times New Roman';">कमरे में लेटो तो यूँ लगता कि हम एक ऐसे ढोल में बंद हैं जिसे कई एक साथ पीट रहे हैं। अकुलाकर छत पर चढ़ो तो बच्चों की पतंग बाजी देखकर सांसें जहाँ की तहाँ थम सी जातीं। तरह-तरह की आवाजें सुनाई देतीं....अरे...मर <span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">जैबे रे.</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">s</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">..</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">s</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">..गिरल-गिरल..</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">s</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">..</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">s</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">..कटल-कटल.</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">s</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">..</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">s</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">..बड़ी नक हौ..</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">!</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">..आवा, पेंचा लड़ावा.....ढील दे रे.</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">s</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">..ढील दे.</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">s</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">..खींच के.</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">s</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">..भक्काटा हौ...। जिस दिन पिता जी की छुट्टी होती उस दिन आनंद के लिए घर पर पतंग उड़ाना संभव नहीं था। उस दिन वह श्रीकांत या दूसरे दोस्तों के घरों की शरण लेता मगर जब पिताजी नहीं होते आनंद खूब पतंग उड़ाता। हाँ, मकर संक्रांति के दिन सभी को अभय दान प्राप्त होता था। आनंद के घर की छत के ठीक पीछे दूसरे घर की ऊँची छत थी। जब कोई पतंग कट कर आती तो वहीं रह जाती। उस पतंग को लूटने के चक्कर में आनंद बंदर की तरह उस छत पर चढ़ता। जरा सा पैर फिसला नहीं कि तीन मंजिल नीचे गली में गिरने की पूरी संभावना थी। उस छत पर चढ़ते आनंद के भैया उसे देख चुके थे। सख्त आदेश था कि पतंग लूटने के चक्कर में वहाँ नहीं चढ़ना है मगर पतंग लूटने का मोह आनंद कभी नहीं छोड़ पाता। यह तो किस्मत अच्छी थी कि कभी गिरा नहीं वरना कुछ भी हो सकता था।</span><span style="font-size: 12pt;"></span></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">यूँ तो भारत के सभी प्रांतों में अलग-अलग नाम से इस त्योहार को मनाते हैं लेकिन उत्तर प्रदेश में मुख्य रूप से स्नान-दान पर्व के रूप में मनाया जाता है। इस दिन गंगा स्नान का विशेष महत्व है। प्रयाग का प्रसिद्ध माघ मेला भी इसी दिन से प्रारंभ होता है। सूर्य की उपासना का यह त्यौहार हमें अंधेरे से उजाले की ओर ले जाने वाला त्योहार है। इस दिन से सूर्य उत्तरायण होते हैं। दिन बड़े व रातें छोटी होती जाती हैं। माना जाता है कि भगवान भाष्कर शनि से मिलने स्वयंम् उनके घर जाते हैं। शनि देव मकर राशि के स्वामी हैं इसलिए इसे मकर संक्रांति के नास से जाना जाता है। गंगा स्नान के <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>पश्चात खिचड़ी दान व खिचड़ी खाने का चलन है। इस दिन की </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">(</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">उड़द की काली दाल से बनी</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">)</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> खिचड़ी भी साधारण नहीं होती वरन एक विशेष पकवान</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">,</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> विशेष अंदाज में खाने का दिन होता है जिसे उसके यारों के साथ खाया जाता है। लोकोक्ति भी प्रसिद्ध है... खिचडी के हैं चार यार । दही, पापड़, घी, अचार।। इसलिए इसे खिचड़ी के नाम से भी जाना जाता है। त्योहार से पूर्व ही विवाहित बेटियों के घर खिचड़ी पहुँचाने के अनिवार्य सामाजिक बंधन से भी इस पर्व के महत्व को समझा जा सकता है। इस त्योहार को सूर्य की गति से निर्धारित किया जाता है इसलिए यह हर वर्ष 14 जनवरी के दिन ही मनाया जाता है। <span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span></div><div style="text-align: justify;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-ascii-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: EN-US; mso-hansi-font-family: 'Times New Roman';">मकर संक्रांति ज्यों-ज्यों करीब आता त्यों-त्यों पतंगबाजी का शौक परवान चढ़ता। गुल्लक फूट जाते। एक-एक कर सभी बड़ों से मंझा-पतंग खरीदने के पैसे मांगे जाते। खिचड़ी से एक दिन पहले जमकर खरीददारी होती। देर शाम तक नये खरीदे गये पतंगों के कन्ने साधे जाते। थककर जब बच्चे सोते तो नींद में भी पंतगबाजी चलती रहती। दूसरी तरफ पिताजी अपनी खरीददारी में परेशान रहते। बड़ों के लिए यह पर्व जहाँ धार्मिक-सामाजिक <span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; mso-ascii-font-family: 'Times New Roman'; mso-hansi-font-family: 'Times New Roman';">दृष्टि से महत्वपूर्ण होता वहीं बच्चों के लिए इसका महत्व मात्र पतंगबाजी और तिल-गुड़ के लढ्ढू खाने तक ही सीमित था। इस दिन के लिए जहाँ पिताजी जप-तप, दान-स्नान <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>की तैयारी में व्यस्त रहते वहीं माता जी बच्चों के लिए तिल-गुड़ के लढ्ढू, चीनी खौलाकर उसके शीरे में मूंगफली के दाने की पट्टी बनाने में लगी रहतीं। आनंद वैसे तो नित्य गंगा स्नान करता मगर आज के दिन पतंगबाजी के चक्कर में नहाने में भी समय जाया नहीं करना चाहता था। बिना स्नान किये भोजन तो क्या एक लढ्ढू भी छूने की इजाजत नहीं थी वरना संभव था कि वह पूरे दिन बिना स्नान के ही रह जाता।</span></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">इधर सुरूज नरायण रेती पार से निकलने की तैयारी करते उधर आनंद आकाश ताक रहा<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>होता। उसे बस प्रतीक्षा इस बात की होती कि कहीं आकाश में एक भी पतंग उड़ते दिख जाय । सूर्य का उगना नहीं</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">,</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> पतंग का आकाश में दिखना मकर संक्रांति के आगाज का संकेत होता। धूप निकलने तक तो समूजा बनारस आनंद के इस महापर्व में पूरी तरह डूब चुका होता। क्या किशोर</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"> !</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> क्या युवा</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"> !</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> सभी अपनी-अपनी पेंचें लड़ा रहे होते। हर उम्र के लिए यह त्योहार गज़ब की स्फूर्ती प्रदान करने वाला होता। वृद्ध धार्मिक क्रिया कलापों में तो किशोर पतंग बाजी में मगन रहते । सबसे दयनीय स्थिति माताओं की होती। एक ओर तो वे अपने पति देव के धार्मिक अनुष्ठानों की पूर्णाहुती देतीं वहीं दूसरी ओर बच्चों की चिंता में दिन भर उनकी सासें जहाँ की तहाँ अटकी रहतीं। युवा पतंग के पेंचों के साथ-साथ दिलों के तार भी जोड़ रहे होते। जान बूझ कर दूर खड़ी षोड़शी के छत पर पतंग गिराना और न तोड़ने की मन्नत करना बड़ा ही मनोहारी दृष्य उत्पन्न करता । ऐसे दृष्यों को देखकर कहीं सांसे धौंकनी की तरह तेज-तेज चलने लगती तो कहीं लम्बी आहें बन जातीं। वे खुश किस्मत होते जो किसी बाला से पतंग की </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">‘</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">छुड़ैया</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">’</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> भी पा जाते। <span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span style="font-size: 12pt;"></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-ascii-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: EN-US; mso-hansi-font-family: 'Times New Roman';">सूर्यास्त के समय का दृष्य बड़ा ही नयनाभिराम होता। समूचा आकाश रंग-बिरंगे पतंगों से आच्छादित। जिधर देखो उधर पतंग। पतंग ही पतंग। दूर गगन में उड़ते पंछी और पतंग में भेद करना कठिन हो जाता। पंछिंयों में घर लौटने की जल्दी। पतंगों में और उड़ लेने की चाहत। लम्बी पूंछ वाली पतंग। छोटी पूंछ वाली पतंग। काली पतंग। गुलाबी पतंग। कोई पतंगबाज फंसा रहा होता पतंग से पतंग तो कोई पतंगबाज लड़ा रहा होता पतंग से पतंग । कोई कटी पतंग सहसा पा जाती सहारा। थाम लेती उसका हाथ उसके आगे-पीछे घूमती दूसरी मनचली पतंग। कोई दुष्ट ईर्ष्या वश खींच लेता उसकी टांग। शोहदे चीखते ...भक्काटा हौ.....</span><span style="font-family: 'Times New Roman','serif'; font-size: 12pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: EN-US;">! </span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-ascii-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: EN-US; mso-hansi-font-family: 'Times New Roman';">हो जाती वह...फिर से कटी पतंग। गिरने लगती बेसहारा दो कटी पतंग। सहसा खुल जाता किसी अभागे का भाग। थाम लेता एक की डोर। खींची चली आती दूसरी भी</span><span style="font-family: 'Times New Roman','serif'; font-size: 12pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: EN-US;">,</span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-ascii-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: EN-US; mso-hansi-font-family: 'Times New Roman';"> पहली के संग। लम्बी होने लगतीं परछाईयाँ । गुलाबी होने लगता समूचा <span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">शहर । पंछियों मे बदल जाते सभी पतंग सहसा। गूँजने लगती चहचहाहटें। छतों से उतरकर कमरों में दुबकने लगते बच्चे। चैन की सांस लेता थककर निढाल हुआ दिन। खुशी से झूमने लगता चाँद। सकुशल हैं मेरे आँखों के तारे</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"> !</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> <span style="mso-spacerun: yes;"> </span><span style="mso-spacerun: yes;"> </span><span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
<span style="font-family: Tahoma;"><strong>( जारी......)</strong></span></div><span style="font-size: x-large;"></span>देवेन्द्र पाण्डेयhttp://www.blogger.com/profile/07466843806711544757noreply@blogger.com29tag:blogger.com,1999:blog-7126893934562377540.post-19671118988366245762011-01-05T00:24:00.001+05:302011-01-05T00:33:43.775+05:30आनंद की यादें-28 ( आपात काल )<div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt;"><span style="mso-spacerun: yes;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt;"><span style="mso-spacerun: yes;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-spacerun: yes;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 2;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 2;"><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 2;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal', 'serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 2;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal', 'serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 2;"><span class="Apple-style-span" style="color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span lang="HI" style="font-family: Mangal; font-size: 12pt;"><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/08/1.html" style="color: #249fa3; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-1</span></span></a></span><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">,</span></span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/08/2.html" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">यादें-2</span></span></a></span><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><a href="http://draft.blogger.com/goog_630040793" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">,</span></span></a></span><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/08/3.html" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">यादें-3</span></span></a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/08/4.html" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">यादें-4</span></span></a><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">,</span></span><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/5.html" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">यादें-5</span></span></a><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">,</span></span><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/6.html" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">यादें-6</span></span></a><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">,</span></span><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;"><a href="http://draft.blogger.com/goog_966345731" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-7</span></a>,<span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-8</span></span></a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/9.html" style="color: #249fa3; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-9</span></a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/10.html" style="color: #249fa3; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-10</span></a>,<span class="Apple-style-span" style="background-color: white;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><a href="http://draft.blogger.com/goog_1615585629" style="color: #249fa3; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-11</span></a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/12.html" style="color: #249fa3; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-12</span></span></a><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/13.html" style="color: #249fa3; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-13</span></a>,<span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/10/14.html" style="text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-14</span></a>, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/10/15.html"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-15</span></a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/10/16.html"><span style="color: blue;"> यादें-16</span></a></span><span style="color: blue;"> </span>,<span style="color: blue;"> </span><span style="color: blue;"><a href="http://draft.blogger.com/goog_725665774"><span style="color: blue;">यादें-17, <span style="color: blue;"><span style="color: blue;"> </span></span></span></a></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span><span class="Apple-style-span" style="color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span style="color: blue;"><a href="http://draft.blogger.com/goog_725665774"><span style="color: blue;"><span style="color: blue;">यादें</span></span></a></span><span style="color: blue;"><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/10/18.html"><span style="color: blue;"><span style="color: blue;"><strong>-</strong>18<strong> </strong></span></span></a><span style="color: blue;">,<span style="color: blue;"> </span><span style="color: blue;">यादें-19, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/11/20.html"><span style="color: blue;">यादें-20</span></a>, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/11/21.html"><span style="color: blue;">यादें-21</span></a>, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/11/22.html"><span style="color: blue;">यादें-22</span></a>, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/11/23.html"><span style="color: blue;">यादें-23</span></a>, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/11/24.html"><span style="color: blue;">यादें-24</span></a></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt;"><span style="mso-spacerun: yes;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-spacerun: yes;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 2;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 2;"><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 2;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal', 'serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 2;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal', 'serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 2;"><span class="Apple-style-span" style="color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span style="color: blue;"><span style="color: blue;"><span style="color: blue;">, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/12/25.html"><span style="color: blue;">यादें-25</span></a><span style="color: blue;"> <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/12/26.html"><span style="color: blue;">यादें-26</span></a> , <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/12/27.html"><span style="color: blue;">यादें-27</span></a> </span></span></span></span><strong>से जारी.....</strong></span></span></span><span class="Apple-style-span" style="color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="font-family: Mangal; font-size: 16px;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue; font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"> </span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: EN-US;">वह आपाताकाल का दौर था। लोक नायक जय प्रकाश नारायण का 5 जून सन् 1974 को पटना के ऐतिहासिक मैदान में दिया गया संपूर्ण क्रांति का नारा <b>संपूर्ण<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>क्रांति अब नारा है भावी इतिहास हमारा है</b> की धार आपात काल की बर्बरता के आगे मंद पड़ चुकी जान पड़ती थी। <strong>हर जोर जुर्म के</strong> <strong>टक्कर में संघर्ष हमारा नारा है</strong>. <strong>इन्कलाब जिंदाबाद</strong> जैसे नारे अब नहीं सुनाई पड़ते थे। वरना आनंद की गली से जब भी इन्कलाब जिंदाबाद के नारे लगाती भींड़ गुजरती तो वह भी </span><span style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: EN-US;"><strong>‘</strong><span lang="HI"><strong>तीन क्लास </strong><strong>जिंदाबाद</strong></span><strong>’</strong><span lang="HI"> चीखते हुए भींड़ में शामिल हो जाता। </span>‘<span lang="HI">इन्कलाब जिंदाबाद</span>’<span lang="HI"> के नारे को बहुत दिनो तक </span>‘<span lang="HI">तीन क्लास जिंदाबाद</span>’<span lang="HI"> ही समझता रहा। 26 जून 1975 को आधी रात के बाद जब इंदिरा गांधी ने देश में आपात काल की घोषणा की तो सूरज निकलने से पहले ही इंदिरा विरोधी आंदोलन की अगुवाई कर रहे विपक्ष के बड़े-बड़े नेता गिरफ्तार कर लिये गये। जिनमें जय प्रकाश नारायण, अटल बिहारी वाजपेयी, मोरारजी देशाई, चौधरी चरण सिंह और लाल कृष्ण आडवाणी जैसे नेता प्रमुख थे। 26 जून को देश ने लोकतंत्र को आपातकाल की काल कोठरी के भीतर कैद पाया। सरकारी कामकाज पर अदालतें भी टिप्पणी नहीं कर सकती थीं। प्रेस पर सेंशर लगा दिया गया था। सरकार विरोधी कोई खबर बाहर नहीं आ सकती थी। सरकार विरोधी हर गतिविधी बर्बरता से कुचल दी जा रही थी। आपात काल लगाने की मुख्य वजह सरकार का चौतरफा घिर जाना था। एक ओर जे पी आंदोलन का दबदबा तो दूसरी तरफ इलाहाबाद उच्चन्यायालय का फैसला। फैसले में सन् <span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif';">1971 के रायबरेली चुनाव में धांधली के आरोप को सही मानते हुए सांसद के तौर पर उनके चुनाव को अवैध करार कर दिया गया था। सर्वोच्च न्यायालय से भी कोई खास राहत नहीं मिली। सुप्रीम कोर्ट ने कुर्सी तो छोड़ दी लेकिन संसद में वोट देने का अधिकार भी छीन लिया। इन हालातों से निकलने के लिए आपात काल ही सुगम रास्ता समझ में आया। </span></span></span></div><div style="text-align: justify;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: EN-US;"><span lang="HI"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif';"></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">आपातकाल लागू करने के साथ ही इंदिरा गांधी ने 20 सूत्री कार्यक्रम की घोषणा की। संजय गांधी, बंसीलाल, विद्याचरण शुक्ला और ओम मेहता जैसे नेता प्रमुख सलाहकार व कर्ताधर्ता बनके उभरे। जिनके जिम्मे 20 सूत्री कार्यक्रम लागू कराने की जिम्मेदारी थी। आपातकाल के दौरान राजनैतिक गिरफ्तारियों के अलावा जबरन नसबंदी और बड़े पैमाने पर झुग्गी झोपड़ियों का सफाया किया गया। झुग्गी झोपड़ियों की सफाई तो लोग भूल गये लेकिन जबरी नसबंदी का आतंक लोगों को अभी तक याद है।</span></span></span></div><div style="text-align: justify;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: EN-US;"><span lang="HI"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"></span></span></span><span style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: EN-US;"><span lang="HI"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">इन सब घटनाओं से बेखबर आनंद और उसके दोस्त बचपन की अपनी शैतानी में ही मशगूल रहते थे। उन्हें इन घटनाओं की खबरें बी0बी0सी लंदन पर पिता जी द्वारा कान लगाकर सुनना महान वाहियात लगता था। खास कर तब और भी ज्यादा वाहियात जब क्रिकेट की कमेंट्री आ रही होती। आनंद को इस बात की अधिक चिंता रहती कि गावस्कर की सेचुंरी बन जाय या नये उभरते आल राउंडर कपिल देव ने आज कितने विकेट लिये। गली-गली में जब लोग एक दूसरे को चिढ़ाते...</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">”</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">भाग जा घरे में नाहीं त</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">s</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> तोहरो नसबंदी हो जाई</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">…!”</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> तो उस समय आनंद को नसबंदी जैसे शब्दों का सिर्फ यही अर्थ पता होता कि इससे अधिक बच्चे नहीं होते। कई बार वह रातों की नींद इस चिंता में बर्बाद कर चुका था कि उसके पिता को नसबंदी करानी चाहिए थी या नहीं। अंत में वह कहता कि यदि पिता जी ने नसबंदी करा दी होती तो मैं कैसे पैदा हुआ होता</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"> !</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> ये तो कहते हैं कि दो या तीन बच्चे होते हैं घर में अच्छे</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"> !</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> स्कूलों में नियमित होने वाली पढ़ाई से और रोज-रोज होने वाले आंदोलनों पर रोक से, विद्यार्थियों में एक अजीब सी बेचैनी थी। कुल मिलाकर आपातकाल का बच्चों पर यही खास प्रभाव देखने को मिला।<span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span style="font-size: 12pt;"></span></span></span></div><div align="justify" class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div align="justify"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-ascii-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: EN-US; mso-hansi-font-family: 'Times New Roman';">आपातकाल उस राष्ट्र के लिए जिसने स्वस्थ्य लोकतंत्र की खुली हवा में सांस लेना सीख लिया हो एक अभिशाप था। लोगों के मौलिक अधिकारों का हनन था। साथ ही एक तानाशाह के हाथों लग जाने पर भस्मासुर की तरह सबकुछ जला देने की क्षमता रखने वाला था। यह तो अच्छा हुआ कि इंदिरा जी को अपनी गलती का शीघ्र एहसास हो गया वरना संजय गांधी जैसे महत्वाकांक्षी युवराज तो गरीबों पर कहर बन कर टूटने का माध्यम बन जाते। उनको खुश करने के लिए अधिकारी जबरी नसबंदी से आगे<span style="mso-spacerun: yes;"> <span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">ना जाने किस स्तर तक पहुँच जाते कहना मुश्किल है। न तो राजलोलुप व्यक्ति की महत्वाकांक्षा कभी कम होती है न चाटुकारों की चाटुकारिता शक्ति। इतना सब कुछ होते हुए भी आपातकाल के कुछ फायदे भी थे। लोगों को जंगल राज में कानून का पहली बार एहसास हुआ था। सरकारी कार्य समय से होने लगे। कर्मचारी भय से ही सही अच्छा कार्य करने के लिए बाध्य हुए। कालाबजारी पर कुछ हद तक अंकुश लगा। कीमतें कम हुईं। जनसंख्या नियंत्रण का इंदिरा जी का प्रयास भी सराहनीय साबित होता यदि इसका गलत इस्तेमाल न होता। </span><span style="font-size: 12pt;"></span></span></span></div><div align="justify" class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div align="justify" class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">जंगली के पिता जहां पंक्चर साइकिल लेकर भी दौड़ते-भागते समय से ऑफिस जाने की विवशता पर खीझते वहीं जंगली के स्कूल में चल रही पढ़ाई की तरक्की और छात्र आंदोलन की समाप्ती पर खुश भी होते। मोहल्ले में उनको यह कहते हुए सुना जा सकता था...</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">”</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">हे देखो..बहुत अच्छा किया इंदिरा जी ने। हम तो </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">..</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">हे देखो</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">…</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">पहिले से परिवार नियोजन कराये हैं। हमारे दो ही बच्चे हैं। हे देखो...स्कूल में पढ़ाई जम कर हो रही है। हे देखो</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">…</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">फस्ट आएगा मेरा बेटा।</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> कोई चुटकी लेता...</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">”</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">सबेरवाँ पंक्चर साइकिल लेहले कहाँ भागत रहला ह</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">s ?</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> आपातकाल न होत त</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">s</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> खा पी के दुपहरे जैता न</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"> !”</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> वे कहते</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">,“</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">इससे क्या </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">?...</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">हे देखो</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">…</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">समय से ऑफिस तो जाना ही चाहिए। हे देखो...जैसा बोओगे वैसा काटोगे..तुम हरामखोरी करोगे तो तुम्हारे बच्चे भूखे मरेंगे</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"> !</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> हे देखो</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">….</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">देश में जब ज्यादे हरामखोर जुट जांय तो इनका इलाज ऐसे ही करना पड़ता है। हे देखो</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">….</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">.हमारे देश भक्तों ने कितने त्याग कर के हमें आजादी दिलाई</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"> ?</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">...हम क्या कर रहे हैं</span><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"> </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">अपने बच्चों के लिए</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"> ?</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> हे देखो ...।</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">”</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> तब तक उनको चटकाने वाला हाथ जोड़ता....</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">”</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">बस करा मालिक</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"> ! </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">समझ गइली।</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> सब उनके उपदेश से खीझते मगर जानते कि इनकी बातों में कड़वी सच्चाई है। <strong>(जारी....)</strong></span></div>देवेन्द्र पाण्डेयhttp://www.blogger.com/profile/07466843806711544757noreply@blogger.com9tag:blogger.com,1999:blog-7126893934562377540.post-39753726384493283682010-12-29T23:56:00.000+05:302010-12-29T23:56:26.561+05:30यादें-27 ( जासूसों का जासूस )<div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt;"><span style="mso-spacerun: yes;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt;"><span style="mso-spacerun: yes;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-spacerun: yes;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 2;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 2;"><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 2;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal', 'serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 2;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal', 'serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 2;"><span class="Apple-style-span" style="color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span lang="HI" style="font-family: Mangal; font-size: 12pt;"><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/08/1.html" style="color: #249fa3; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-1</span></span></a></span><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">,</span></span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/08/2.html" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">यादें-2</span></span></a></span><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><a href="http://draft.blogger.com/goog_630040793" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">,</span></span></a></span><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/08/3.html" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">यादें-3</span></span></a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/08/4.html" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">यादें-4</span></span></a><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">,</span></span><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/5.html" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">यादें-5</span></span></a><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">,</span></span><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/6.html" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">यादें-6</span></span></a><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">,</span></span><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;"><a href="http://draft.blogger.com/goog_966345731" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-7</span></a>,<span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-8</span></span></a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/9.html" style="color: #249fa3; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-9</span></a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/10.html" style="color: #249fa3; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-10</span></a>,<span class="Apple-style-span" style="background-color: white;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><a href="http://draft.blogger.com/goog_1615585629" style="color: #249fa3; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-11</span></a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/12.html" style="color: #249fa3; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-12</span></span></a><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/13.html" style="color: #249fa3; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-13</span></a>,<span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/10/14.html" style="text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-14</span></a>, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/10/15.html"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-15</span></a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/10/16.html"><span style="color: blue;"> यादें-16</span></a></span><span style="color: blue;"> </span>,<span style="color: blue;"> </span><span style="color: blue;"><a href="http://draft.blogger.com/goog_725665774"><span style="color: blue;">यादें-17, <span style="color: blue;"><span style="color: blue;"> </span></span></span></a></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span><span class="Apple-style-span" style="color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span style="color: blue;"><a href="http://draft.blogger.com/goog_725665774"><span style="color: blue;"><span style="color: blue;">यादें</span></span></a></span><span style="color: blue;"><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/10/18.html"><span style="color: blue;"><span style="color: blue;"><strong>-</strong>18<strong> </strong></span></span></a><span style="color: blue;">,<span style="color: blue;"> </span><span style="color: blue;">यादें-19, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/11/20.html"><span style="color: blue;">यादें-20</span></a>, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/11/21.html"><span style="color: blue;">यादें-21</span></a>, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/11/22.html"><span style="color: blue;">यादें-22</span></a>, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/11/23.html"><span style="color: blue;">यादें-23</span></a>, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/11/24.html"><span style="color: blue;">यादें-24</span></a></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt;"><span style="mso-spacerun: yes;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-spacerun: yes;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 2;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 2;"><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 2;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal', 'serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 2;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal', 'serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 2;"><span class="Apple-style-span" style="color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span style="color: blue;"><span style="color: blue;"><span style="color: blue;">, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/12/25.html"><span style="color: blue;">यादें-25</span></a><span style="color: blue;"> <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/12/26.html"><span style="color: blue;">यादें-26</span></a> </span></span></span></span><strong>से जारी.....</strong></span></span></span><span class="Apple-style-span" style="color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="font-family: Mangal; font-size: 16px;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue; font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"> </span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>कल की घटना, आज का ताजा समाचार और नन्हें जासूस। वे जितना सोचते बात उतनी उलझती जाती। जासूसी उपन्यासों की कहानियाँ और सच्ची जासूसी में कितना फर्क है वे अच्छी तरह जान चुके थे। उन्हें जासूसी का काम उनके हीरो राम-रहीम के कारनामो से कहीं कठिन प्रतीत होने लगा। भले ही उनके पास ईमानदार इंस्पेक्टर नहीं था, उनके घर का माहौल ऐसा नहीं था कि वे उन्हें अपने मन की बातें बता सकें, हथियार नहीं थे मगर एक चीज थी साहस। इसी साहस और जूझने की इच्छा शक्ति से प्रेरित होकर वे अपने किशोरावस्था के हसीन लम्हों का भरपूर आनंद ले रहे थे। <span style="mso-spacerun: yes;"> </span><span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt;"></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: EN-US;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>एक दिन तीनो पंचगंगा घाट से छोटू नाव वाले की कटर </span><span style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: EN-US;">(<span lang="HI">छोटी नाव</span>)<span lang="HI"> लेकर खुद ही चलाते हुए, अपने पूर्वनिर्धारित योजना के अनुरूप पहँच गये अड़डा न0-1</span>,<span lang="HI"> दशास्वमेध घाट। अपने नाव को थोड़ा किनारे लगा कर जैसे ही वे घाट की सीढ़ियाँ चढ़ने लगे उन्हें सीढ़ियों पर बैठा विशाल का भाई झिंगन दिखाई दे गया। उसकी मुस्कान बड़ी <span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: EN-US;">रहस्यमई थी</span><span style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: EN-US;"> ! <span lang="HI">वे जैसे ही पास आए खिलखिला कर हँसने लगा</span>,“<span lang="HI">अच्छा </span>!<span lang="HI"> तो अड्डा न0-1 यह है </span>!<span lang="HI"> चलो जासूसों के दो अड़डों का पता तो चल गया। अड़डा न0-1 दशास्वमेध घाट, अड़डा न0-2 कंपनी गार्डेन। बाकी के अड़डों का पता भी जल्दी ही चल जाएगा। झिंगन की नज़रों से कोई नहीं बच सकता हा..हा..हा...।</span>“<span lang="HI"> उसकी हंसी सुन तीनो जल-भुन गये। आनंद मुन्ना से बोला, </span>“<span lang="HI">यह जरूर विशाल की बेवकूफी है। वरना इसे कैसे पता चला...!</span>” <span lang="HI"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>मुन्ना ने सफाई देनी चाही, </span>“<span lang="HI">हम तो यहाँ वैसे ही घूमने आए हैं।</span>“<span lang="HI"> तब तक विशाल बोल पड़ा, </span>“<span lang="HI">नहीं</span>,<span lang="HI"> नहीं मैंने कुछ नहीं कहा।</span>”<span lang="HI"> आनंद विशाल से उलझ पड़ा, </span>“<span lang="HI">तब इसे कैसे पता चला</span> ?”<span lang="HI"> उनके झगड़ों को सुनकर मुन्ना की सफाई धरी की धरी रह गई। झिंगन हंसते हुए कहने लगा, </span>“<span lang="HI">तुम लोग आपस में मत लड़ो। हम मूर्ख नहीं हैं। जबसे तुम लोगो ने मुझे अपने साथ खिलाने से मना कर दिया है तभी से मैं तुम लोगों की जासूसी कर रहा हूँ </span>!<span lang="HI"> तुम लोग जब अड़डे बना रहे थे मैं दरवाजे से कान लगाए बाहर गली में खड़ा तुम लोगों की सब बातें सुना रहा था </span>! <span lang="HI">एक दिन तो तुम लोगों को शक भी हुआ था मगर मैं साफ बचकर निकल आया था</span> !<span lang="HI"> याद करो।</span>”<span lang="HI"> उसकी बातें सुनकर आनंद को सहसा याद आ गया कि <b><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/11/21.html">उसे कब शक हुआ था</a></b>। वह खिसियाकर चुप हो गया। झिंगन अपने पूरे लय में था....</span>“<span lang="HI">तुम लोग जब अपना संदेश कागज का गोला बनाकर बरामदे में फेंकते हो तो मैं पहले ही पढ़कर वैसे ही रख देता हूँ </span>!<span lang="HI"> उस दिन मैं कंपनी गार्डेन भी गया था। उस गुंडे को देखकर तुम लोग कैसे भागे थे </span>!<span lang="HI"> हम तो वहीं हँसते-हँसते लोट-पोट हुए जा रहे थे। वाह रे जासूसों </span>! <span lang="HI">इतना डर कर भी कोई जासूसी करता है </span>?” <span lang="HI">तीनो एक साथ बोले</span>,<span lang="HI"> </span>“<span lang="HI">तो क्या करते </span>? <span lang="HI">उनसे भिड़ जाते </span>?<span lang="HI"> तुमने उनकी बातें सुनी थी</span> !”<span lang="HI"> झिंगन बोला, </span>“<span lang="HI">मैंने उनकी बातें नहीं सुनी। मैं इतना जानता हूँ कि ऐसे लोग अक्सर ही बैठकर ताश-जूआ खेलते हैं, अंधेरा होते ही शराब पीते हैं। उनको देखकर भागने की क्या जरूरत थी </span>?” “<span lang="HI">बस-बस चुप करो। तुमने जब उनकी बातें सुनी ही नहीं तो ......</span>”<span lang="HI">मुन्ना ने बीच में ही विशाल को टोक कर इशारा किया कि चुप रहो। इसने जितना जान लिया है उतना ही बहुत है। फिर झिंगन से पूछा, </span>“<span lang="HI">तुमने और किसी से इसकी चर्चा तो नहीं की</span> !”<span lang="HI"> झिंगन</span>:<span lang="HI"> </span>“<span lang="HI">अब तक तो नहीं की मगर अब हमें अपने में शामिल नहीं किया तो मैं सबको बता दुंगा।</span>“<span lang="HI"> मुन्ना ने समझाना चाहा, </span>“<span lang="HI">अभी तुम छोटे हो यही सोचकर.....</span>” <span lang="HI">झिंगनः </span>“<span lang="HI">बस दो साल। दो साल मैं विशाल से छोटा हूँ। अभी चाहो तो रेस करा लो </span>!<span lang="HI"> कुश्ती लड़वा लो </span>!<span lang="HI"> मैं इसे यहीं पटक सकता हूँ।</span>“<span lang="HI"> विशाल इतना सुनते ही मारे गुस्से के झिंगन को मारने दौड़ पड़ा। मुन्ना ने तुरंत बीच बचाव कर दोनो को शांत किया फिर झिंगन से बोला,</span>“<span lang="HI">ठीक है। हम लोग तुम्हें अपने दल में शामिल कर लेंगे मगर तुम्हें हमारा कहना मानना होगा और एक लिखित और शारीरिक परीक्षा पास करनी होगी। हमारे संविधान में नये सदस्य को शामिल करने की यही शर्त है।</span>“<span lang="HI"> झिंगनः </span>“<span lang="HI">मुझे मंजूर है।</span>“<span lang="HI"> मुन्नाः </span></span></span></span><span style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: EN-US;"><span lang="HI"><span style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: EN-US;">“<span lang="HI">तो कल सुबह मेरे घर</span></span></span></span><span style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: EN-US;"><span lang="HI"><span style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: EN-US;"><span lang="HI"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt;">आ जाना। दिन में 12 बजे।</span><span style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt;">“<span lang="HI"> विशालः </span>“<span lang="HI">समझ गया ?</span> <span lang="HI">अब भाग यहाँ से।</span>“<span lang="HI"> विशाल की डांट सुनकर झिंगन अपने दोनो पैर पटकते हुए वहाँ से पलक झपकते ही ओझल हो गया मगर उनकी शर्मिंदगी बता रही थी कि वे झिंगन की बातों से कितने मर्माहत हैं। मुन्ना ने खिसियाकर कहा..</span>”<span lang="HI">साला</span> ! <span lang="HI">असली जासूस तो यही निकला।</span>“ <span lang="HI">विशाल तुरंत बोला, </span>“<span lang="HI">देखो गाली मत दो</span> !”<span lang="HI"> तीनो खिलखिलाकर हँसने लगे। <span style="mso-spacerun: yes;"> </span><span style="mso-tab-count: 1;"> </span></span></span></span></span></span></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span><span lang="HI">दशास्वमेध घाट का प्रचीन नाम रूद्रसरोवर था। स्कंध पुराण के अनुसार एक बार भगवान शंकर के आग्रह पर स्वयम् ब्रह्मा, वृद्ध साधन हीन ब्राह्मण के रूप में दिवोदास की राज्य सभा में गए। राजा की मदद से, बड़े ठाट-बाट से गंगा के तट पर दश अश्वमेध यज्ञ किया। यज्ञ के पश्चात रूद्रसरोवर का नाम दशास्वमेध घाट के नाम से प्रसिद्ध हुआ। यहाँ ब्रह्मा ने दशाश्वमेधेश्वर शिवलिंग को भी स्थापित किया। वर्तमान में यह शिवलिंग शीतला देवी की मढ़ी में है। यह घाट काशी के मध्य भाग गोदौलिया से जुड़ा हुआ है। वर्तमान में यहाँ सर्वाधिक भीड़ रहती है। नियमित गंगा आरती के आयोजन और प्रतिवर्ष होने वाले सुप्रसिद्ध गंगा महोत्सव ने भी इस घाट को पर्यटकों के लिए आकर्षण का केंद्र बिंदु बना दिया है। </span></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: EN-US;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>झिंगन के जाने के बाद तीनो मित्र वहाँ काफी देर तक घूमते रहे। उन दिनो वर्तमान की तरह गंगा आरती तो नहीं होती थी लेकिन तीर्थयात्रियों, स्नानार्थियों की भीड़ हमेशा रहती थी। तीनो ने देखा कि कैसे घाट किनारे बैठे दलाल या मल्लाह यात्रियों को देखते ही उनके रंग, उनके वस्त्रों, सामानो का नाम लेकर उसे अपना बना रहे हैं। <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>इनमें परस्पर कड़ी प्रतिस्पर्धा है। जिसने जिसको पहले देखा वह उसका माल हो गया। दूर से आने वाला हर यात्री उनके लिए सिर्फ आसामी है। जिसे मौका मिला उसने उसे फंसाया। दर्शन पूजन के नाम पर, घुमाने के नाम पर, जबरदस्त ठगी यहाँ की आम बात थी। </span><span style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: EN-US;">‘<span lang="HI">बनारसी ठग</span>’<span lang="HI"> की लोकोक्ति प्रसिद्ध करने में इनके योगदान को भुलाया नहीं जा सकता</span> !<span lang="HI"> इन दलालों से पंडो का सीधा संबंध होता होगा। जैसा जजमान वैसी पूजा। प्रसाद की गठरी बांधे खाली हाथ घर लौटते वक्त यात्री ठगा सा महसूस करता मगर मुख से <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>यही कह कर संतोष करता कि धन्य भाग जो दर्शन पायो। यही आस्था उन्हें काशी की धरती पर खींच लाती है। </span></span><br />
<br />
<span style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: EN-US;"><span lang="HI"> इधर-उधर निरर्थक भटकने के पश्चात वे शाम होते ही अपनी नाव लेकर वापस पंचगंगा घाट पहुँचे, जहाँ नाव वाला उनकी बेसब्री से प्रतीक्षा कर रहा था। उन्हें देखते ही चीखना लगा, </span>“<span lang="HI">काली से नाव ले जाये के होई त</span>s<span lang="HI"> अपने बाहू के लेहले अहिया...! एक घंटा बदे मांग के ले गइला और सांझ ढले आवत हौवा </span>?<span lang="HI"> तनने पढ़ाई-लिखाई कब कर ले हांय</span> !<span lang="HI"> चला कल भिन्नए आवत हई तोहरे घरे। बताईब तोहरे बाबू जी <span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt;">से तोहार कारगुजारी।</span><span style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt;">“ <span lang="HI">तीनो नाव वाले को देर तक मनाते, </span>“<span lang="HI">अरे नाहीं छोटू चचा..अब ऐसन गलती न होई। हमें माफ कर दा। ऊ दशास्वमेध घूमे में सांझ हो गयल।</span>“ <span lang="HI">छोटू माझी फिर चीखता, </span>“<span lang="HI">अब घरे जैबा कि रात भर यहीं रहबा</span> !”<span lang="HI"> तीनो तेजी से अपने घाट की सीढ़ियाँ तय करते। यह वह जमाना था जब मात्र पचास पैसे या एक रूपैया पा कर भी नाव वाला उफ नहीं करता था बल्कि उसका पूरा ध्यान रहता था कि मोहल्ले के लड़के बिगड़ने न पायं। क्या मजाल कि आप जरा भी गलत करें और घर तक खबर न पहुँचे</span> !<span lang="HI"> मल्लाहों, धोबियों, पेंटरों, राज मिस्त्री या ऐसे ही छोटे-मोटे काम करने वालों को त्योहारों के मौकों पर दी जानी त्यौहारी या उनके आड़े वक्त दी जाने वाली छोटी-मोटी सहायता के बदले ये हमारे समाज का ताना-बाना कितनी मजबूती से थामे रहते थे इसकी कल्पना भी<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>वर्तमान के टूटते सामाजिक परिदृष्य में करना मुश्किल है। </span></span></span></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt;"><span lang="HI"><strong>(जारी.....)</strong></span></span></div>देवेन्द्र पाण्डेयhttp://www.blogger.com/profile/07466843806711544757noreply@blogger.com12tag:blogger.com,1999:blog-7126893934562377540.post-71314818527007222632010-12-25T12:05:00.000+05:302010-12-25T12:05:49.012+05:30यादें-26( नन्हें जासूस और अपराधी )<div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt;"><span style="mso-spacerun: yes;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-spacerun: yes;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 2;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 2;"><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 2;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal', 'serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 2;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal', 'serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 2;"><span class="Apple-style-span" style="color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span lang="HI" style="font-family: Mangal; font-size: 12pt;"><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/08/1.html" style="color: #249fa3; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-1</span></span></a></span><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">,</span></span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/08/2.html" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">यादें-2</span></span></a></span><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><a href="http://draft.blogger.com/goog_630040793" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">,</span></span></a></span><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/08/3.html" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">यादें-3</span></span></a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/08/4.html" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">यादें-4</span></span></a><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">,</span></span><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/5.html" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">यादें-5</span></span></a><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">,</span></span><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/6.html" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">यादें-6</span></span></a><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">,</span></span><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;"><a href="http://draft.blogger.com/goog_966345731" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-7</span></a>,<span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-8</span></span></a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/9.html" style="color: #249fa3; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-9</span></a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/10.html" style="color: #249fa3; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-10</span></a>,<span class="Apple-style-span" style="background-color: white;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><a href="http://draft.blogger.com/goog_1615585629" style="color: #249fa3; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-11</span></a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/12.html" style="color: #249fa3; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-12</span></span></a><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/13.html" style="color: #249fa3; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-13</span></a>,<span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/10/14.html" style="text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-14</span></a>, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/10/15.html"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-15</span></a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/10/16.html"><span style="color: blue;"> यादें-16</span></a></span><span style="color: blue;"> </span>,<span style="color: blue;"> </span><span style="color: blue;"><a href="http://draft.blogger.com/goog_725665774"><span style="color: blue;">यादें-17, <span style="color: blue;"><span style="color: blue;"> </span></span></span></a></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span><span class="Apple-style-span" style="color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span style="color: blue;"><a href="http://draft.blogger.com/goog_725665774"><span style="color: blue;"><span style="color: blue;">यादें</span></span></a></span><span style="color: blue;"><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/10/18.html"><span style="color: blue;"><span style="color: blue;"><strong>-</strong>18<strong> </strong></span></span></a><span style="color: blue;">,<span style="color: blue;"> </span><span style="color: blue;">यादें-19, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/11/20.html"><span style="color: blue;">यादें-20</span></a>, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/11/21.html"><span style="color: blue;">यादें-21</span></a>, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/11/22.html"><span style="color: blue;">यादें-22</span></a>, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/11/23.html"><span style="color: blue;">यादें-23</span></a>, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/11/24.html"><span style="color: blue;">यादें-24</span></a></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt;"><span style="mso-spacerun: yes;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-spacerun: yes;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 2;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 2;"><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 2;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal', 'serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 2;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal', 'serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 2;"><span class="Apple-style-span" style="color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span style="color: blue;"><span style="color: blue;"><span style="color: blue;">, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/12/25.html"><span style="color: blue;">यादें-25</span></a><span style="color: blue;"> </span></span></span></span><strong>से जारी.....</strong></span></span></span><span class="Apple-style-span" style="color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="font-family: Mangal; font-size: 16px;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue; font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"> </span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>आनंद ने उचटी सी नज़र चारों तरफ डाली। फौव्वारे के पास मुन्ना और विशाल खड़े दिखाई दिये। शायद वे उसे ही ढ़ूंढ रहे थे। वह दौड़ते हुए उनके पास गया। तीनों आपस में लिपट कर दौड़ने लगे। हँसते-खिलखिलाते पास ही घास के मैदान पर कुछ देर कलाबाजियाँ खाने के बाद</span><span style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt;">………<span lang="HI"> </span></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><b><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt;">मुन्ना</span></b><span style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>“<span lang="HI">तुम कहाँ थे</span> ?<span lang="HI"> 15 मिनट से हम तुम्हें ही तलाश रहे थे </span>!”<span lang="HI"> </span></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><b><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt;">आनंदः</span></b><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt;"> </span><span style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt;">“<span lang="HI">वहीं, तालाब के किनारे बैठकर तुम लोगों की प्रतीक्षा कर रहा था।" </span></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><b><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt;">विशालः</span></b><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt;"> </span><span style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt;">“<span lang="HI">क्यों बे</span> !<span lang="HI"> फिर हाथ-पैर बांधकर कूदने की योजना तो नहीं बना रहे थे </span>? </span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><b><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt;">आनंदः</span></b><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt;"> </span><span style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt;">“<span lang="HI">ना बाबा ना । ऐसे अभ्यास, बगैर कुशल प्रशिक्षक के संभव नहीं हैं।</span>“<span lang="HI"> </span></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><b><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt;">मुन्नाः </span></b><b><span style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt;">“</span></b><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt;">अकल ठीकाने लगी </span><span style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt;">?<span lang="HI"> देर आए दुरूस्त आए </span>!<span lang="HI"> चलो, हर तरफ घूम कर देख लें। शायद कुछ हाथ लगे।</span>“<span lang="HI"> </span></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><b><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt;">आनंदः</span></b><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt;"> </span><span style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt;">“<span lang="HI">तुम तो अचानक से जासूसों की भाषा बोलने लगे</span> !”<span lang="HI"> </span></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><b><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt;">विशालः</span></b><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt;"> </span><span style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt;">“..<span lang="HI">और नहीं तो क्या</span> !<span lang="HI"> हम किसी जासूस से कम हैं </span>?”</span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>तीनो मित्र बहुत देर तक बगीचे में घूमते रहे। दिन ढल चुका था। गार्डेन के सभी बल्ब जगमगा उठे थे। बच्चे</span><span style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt;">-<span lang="HI">बूढ़ों से गार्डेन खाली हो चुका था। उन्होंने देखा एक स्थान पर जहाँ काफी अंधेरा था, कुछ लोग गोलबंदी कर बैठे हुए थे। वे चुपके से उनकी बातें सुनने लगे। वे शराब पी रहे थे और किसी सेठ को गाली दे रहे थे। सेठ का नाम ठीक से सुनाई नहीं दिया। ऐसा प्रतीत हो रहा था कि ये यहाँ से उठकर सीधे उसकी हत्या ही करने वाले हैं </span>!<span lang="HI"> तीनो सहम गये। वहाँ से हटकर कुछ दूरी पर जाकर आपस में फुसफुसाने लगे</span>…….<span lang="HI"> </span></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><b><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt;">मुन्नाः</span></b><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt;"> </span><span style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt;">“<span lang="HI">हमको तो लगता है ये लोग जाकर किसी सेठ जी की हत्या करने वाले हैं।</span>“<span lang="HI"> </span></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><b><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt;">विशालः</span></b><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt;"> </span><span style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt;">“<span lang="HI">हाँ, किस सेठ की</span>,<span lang="HI"> यह तो पता ही नहीं चला।</span>“<span lang="HI"> </span></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><b><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt;">आनंदः</span></b><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt;"> </span><span style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt;">“<span lang="HI">हमें पुलिस को इसकी सूचना देनी चाहिए।</span>“<span lang="HI"> </span></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><b><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt;">मुन्नाः</span></b><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt;"> </span><span style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt;">“<span lang="HI">चलो फिर सुनते हैं, हो सकता है वे गुस्से में किसी का नाम लें।</span>“<span lang="HI"> </span></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><b><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt;">सभीः</span></b><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt;"> </span><span style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt;">‘<span lang="HI">चलो</span>’<span lang="HI">। </span></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>वे फिर उसी स्थान पर छुपकर उन लोगों की कारगुजारी देखने लगते हैं। वहाँ जाकर क्या देखते हैं कि उन लोगों के बीच खाकी वर्दी पहने एक आदमी डंडा लिए बैठा है </span><span style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt;">!<span lang="HI"> सब उसे वहाँ देखकर अचंभित होते हैं। अरे </span>!<span lang="HI"> हम पुलिस के पास जा रहे थे और पुलिस तो यहाँ पहले से ही विराजमान है </span>!<span lang="HI"> उन्होने सुना, खाकी वर्दी वाला एक प्लास्टिक के गिलास में दारू गटकते हुए सबसे कह रहा था, </span>“<span lang="HI">जा</span>,<span lang="HI"> चिंता मत करा</span>,<span lang="HI"> लेकिन हमार हिस्सा हमें मिल जाए के चाही। कौनो दोगलई जिन किए</span>,<span lang="HI"> नाहीं त</span>s<span lang="HI"> ई डंडा देखत हौवा न</span>s<span lang="HI"> पूरा घूसेड़ देब </span>!“<span lang="HI"> सभी उठते हुए बोले, </span>“<span lang="HI">तनिको चिंता जिन किया मालिक। तोहार अ</span>s<span lang="HI"> कप्तान साहब क</span>s<span lang="HI"> हिस्सा सही समय पर पहुँचा दियल जाई </span>!<span lang="HI"> बस हम गरीबन पर दया-दृष्टि बनल रहे।</span>“<span lang="HI"> इतना कहकर वह जैसे ही पलटा उसका संपूर्ण जिस्म मरकरी लाइट की दूधिया रोशनी में पूरी तरह नहा गया। उसके जिस्म को दूधिया प्रकाश में देखकर तीनो भीतर तक हिल गए </span>!<span lang="HI"> </span></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: EN-US;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span><span lang="HI">जिस्म क्या था चाँदनी रात में</span>,<span lang="HI"> बीच सड़क पर रेंगता जख्मी कोबरा </span>!<span lang="HI"> होंठ का ऊपरी हिस्सा नाक तक कटा हुआ। कानो की हड्डियाँ कुश्ती लड़ने वाले पहलवानों की तरह टूटी हुई। कटे होठों से झलकते भद्दे दांत जो अत्यधिक पान खाने से काले पड़ चुके थे। जंगली घास की तरह बेतरतीब बढ़ी दाढ़ी-मूंछ। बड़ी-बड़ी लाल-लाल शराबी आँखें। स्याह चेहरा। भुजंग साथियों के साथ रावणी हंसी। कुल मिलाकर भयावह नाक-नक्श के इन गुंडों को देखकर तीनो नन्हें जासूसों की सांसें जहाँ की तहाँ अटक गईं। सिट्टी-पिट्टी गुम होना शायद इसी को कहते हैं। वे स्तब्ध हो उन्हें वहाँ से जाते देखते रहे। जब वे आँखों से ओझल हुए तो उनकी जान में जान आई। सभी वहीं बैठकर एक साथ बोल पड़े, </span>“<span lang="HI">हे भगवान </span>!<span lang="HI"> अब हम किसको जा कर बताएँ कि सेठ के घर डकैती पड़ने वाली है </span>!<span lang="HI"> दिल में दहकते अंगारे लिए तीनो जासूस व्यग्र कदमों से घर की ओर चल पड़े। घर के रास्ते में प्रसिद्ध भैरोनाथ का मंदिर पड़ता था। जिसे देखकर आनंद बोला, </span>“<span lang="HI">सुना है ये शहर कोतवाल हैं। शायद यही हमारी मदद करें।</span>“<span lang="HI"> मुन्ना और विशान बिना कुछ बोले आनंद के <span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt;">साथ हो लिए। उन्होने भगवान से क्या कहा ये तो वही जाने लेकिन सांझ ढले अपने घरों के पास पहुँच कर यह कहते हुए जुदा हुए कि आज बहुत देर हो चुकी है अब इस विषय में कल बात होगी। कुछ न कर पाने की विवशता उनके चेहरों से साफ झलक रही थी।</span><span style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt;"></span></span></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>दूसरे दिन सुबह गंगा जी जाते वक्त आनंद ने देखा कि नंदू चाय वाले की दुकान पर कुछ ज्यादा ही भीड़ थी। उसने मंहगू साव के लड़के से पूछा, </span><span style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt;">“<span lang="HI">कहो, का बात हौ </span>?<span lang="HI"> काहे इतना भींड़ जमल हो </span>?”<span lang="HI"> उसने बिना कुछ बोले </span>‘<span lang="HI">आज</span>’<span lang="HI"> अखबार उसके सामने कर दिया। जिसके वाराणसी पृष्ठ पर मोटे हेडिंग से छपी खबर पढ़ते ही उसकी आँखें फटी की फटी रह गईं। </span>“<b><span lang="HI">झुग्गन सेठ के घर भीषण डकैती </span></b><span lang="HI">। भीतर लिखा था, कल रात 12 से 2 बजे के बीच झुग्गन सेठ के घर भींषण डकैती पड़ी। डाकुओं ने सेठ के बड़े पुत्र को गंभीर रूप से घायल कर दिया और लाखों के सोने-चाँदी के जेवर लूट लिये। समाचार देने तक डाकुओं के बारे में कोई जानकारी.......।</span>“<span lang="HI"> खबर पढ़कर आनंद के हाथ से अखबार छूट गया। उसकी आँखों के सामने कंपनी बाग का दृष्य नाच गया। वह गंगा जी जाना भूल अपने दोस्तों को आज की खबर सुनाने दौड़ पड़ा।</span></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><b><span style="font-family: 'Mangal','serif';"><span style="font-size: large;">(<span lang="HI">जारी......</span>)<span lang="HI"> <span style="mso-spacerun: yes;"> </span><span style="mso-tab-count: 1;"> </span></span></span></span></b></div>देवेन्द्र पाण्डेयhttp://www.blogger.com/profile/07466843806711544757noreply@blogger.com9tag:blogger.com,1999:blog-7126893934562377540.post-22394984164802241582010-12-10T13:09:00.002+05:302010-12-24T18:22:04.133+05:30यादें-25 (कंपनी बाग..देश की सरकारें..और नन्हां जासूस)<div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-spacerun: yes;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 2;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 2;"><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 2;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal', 'serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 2;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal', 'serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 2;"><span class="Apple-style-span" style="color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span lang="HI" style="font-family: Mangal; font-size: 12pt;"><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/08/1.html" style="color: #249fa3; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-1</span></span></a></span><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">,</span></span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/08/2.html" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">यादें-2</span></span></a></span><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><a href="http://draft.blogger.com/goog_630040793" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">,</span></span></a></span><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/08/3.html" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">यादें-3</span></span></a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/08/4.html" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">यादें-4</span></span></a><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">,</span></span><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/5.html" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">यादें-5</span></span></a><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">,</span></span><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/6.html" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">यादें-6</span></span></a><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">,</span></span><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;"><a href="http://draft.blogger.com/goog_966345731" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-7</span></a>,<span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-8</span></span></a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/9.html" style="color: #249fa3; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-9</span></a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/10.html" style="color: #249fa3; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-10</span></a>,<span class="Apple-style-span" style="background-color: white;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><a href="http://draft.blogger.com/goog_1615585629" style="color: #249fa3; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-11</span></a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/12.html" style="color: #249fa3; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-12</span></span></a><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/13.html" style="color: #249fa3; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-13</span></a>,<span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/10/14.html" style="text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-14</span></a>, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/10/15.html"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-15</span></a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/10/16.html"><span style="color: blue;"> यादें-16</span></a></span><span style="color: blue;"> </span>,<span style="color: blue;"> </span><span style="color: blue;"><a href="http://draft.blogger.com/goog_725665774"><span style="color: blue;">यादें-17, <span style="color: blue;"><span style="color: blue;"> </span></span></span></a></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span><span class="Apple-style-span" style="color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span style="color: blue;"><a href="http://draft.blogger.com/goog_725665774"><span style="color: blue;"><span style="color: blue;">यादें</span></span></a></span><span style="color: blue;"><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/10/18.html"><span style="color: blue;"><span style="color: blue;"><strong>-</strong>18<strong> </strong></span></span></a><span style="color: blue;">,<span style="color: blue;"> </span><span style="color: blue;">यादें-19, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/11/20.html"><span style="color: blue;">यादें-20</span></a>, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/11/21.html"><span style="color: blue;">यादें-21</span></a>, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/11/22.html"><span style="color: blue;">यादें-22</span></a>, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/11/23.html"><span style="color: blue;">यादें-23</span></a>, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/11/24.html"><span style="color: blue;">यादें-24</span></a></span></span></span><strong>से जारी.....</strong></span></span></span><span class="Apple-style-span" style="color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="font-family: Mangal; font-size: 16px;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue; font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"> </span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>बचपन जितना डरता है उतना ही साहस भी रखता है। वह कब किस बात पर डर जाय और कब हाथ पैर बांधकर नदी में कूद पड़े कहना मुश्किल है।<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>जब तक यह ज्ञान न हो कि जला देगा, बच्चा अंगारे को भी अपनी नन्हीं उंगलियों से पकड़ने के लिए उद्यत रहता है। मगर जैसे ही उसे ज्ञान हो जाता है, वह उसे कभी छूने की हिम्मत नहीं करता। यह साहस ही है कि गंगा किनारे रहने वाले किशोर गंगा को तैरकर आसानी से पार कर लिया करते हैं, यह साहस ही है कि मात्र एक पतंग को लूटने के चक्कर में बनारस की तंग गलियों के बच्चे बंदर की तरह एक छत से दूसरे छत पर कूदते ही रहते हैं, दुर्भाग्य से जरा सा भी पैर फिसला तो गिरे कई मंजिल नीचे गली में। प्रायः हर साल इन गलियों में पतंगबाजी के चक्कर में बच्चों के छत से गिरकर मरने की खबरें अखबारों में छपती रहती हैं मगर आज भी पतंगबाजी का शौक बदस्तूर जारी है। </span><span style="font-size: 12pt;"></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>कोई दुर्घटना बच्चों को दहला सकती है, जख्म उन्हें रूला सकते हैं मगर यह नहीं हो सकता कि हमेशा के लिए उनकी इच्छाओं का, स्वप्नों का, साहस का गला घोट दे। यदि उनके हाथ-पैर सलामत हैं तो दौड़ेंगे ही, दिल है तो धड़केगा ही, मन है तो मचलेगा ही। वक्त उन्हें अधिक दिनो तक भय रूपी पिंजड़े में कैद करके नहीं रख सकता। यही आनंद के साथ भी हुआ। गंगा जी की घटना ने उसे हिला दिया मगर कुछ ही दिनो के पश्चात दुगने उत्साह और उमंग से उसने खुद को तैयार कर लिया। मुन्ना और विशाल की हिम्मत उसके घर जाने की नहीं थी मगर एक सुबह जब मुन्ना ने अपने कमरे में कागज की गेंद पाई तो उसे आश्चर्य से खोलकर देखने लगा। उसमें सिर्फ इतना ही लिखा था, </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">मिलो</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">…</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">अड्डा न0-2 शाम चार बजे।</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>पढ़कर मुन्ना खुशी से उछल पड़ा। ऊपर देखा तो समझ गया कि आनंद ने बाहर गली से इस रोशनदान के सहारे अंदर फेंका होगा। वैसा ही एक कागज विशाल को अपने घर के बरामदे पर मिला। वह भी प्रसन्ना से नाचने लगा। </span><span style="font-size: 12pt;"></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 10.5pt;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span><span style="mso-spacerun: yes;"> </span><span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 10.5pt;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt;">बागों के महत्व को ईस्ट इंडिया कंपनी<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>ने बखूबी समझा था। उन्होंने<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>भारत के जिन शहरों में अपने फौजी अड्डे बनाये वहां हवाखोरी के लिए सब से पहले सघन बाग संरक्षित किये। ये बाग कंपनी बाग के नाम से आज भी जाने जाते हैं। बनारस में भी मैदागिन चौराहे के पास एक कम्पनी बाग है जिसमें अब भारतेंदु हरिश्चन्द्र उद्यान के नाम की एक पट्टिका लगी है। बाग में भारतेन्दु बाबू हरिश्चन्द्र की प्रतिमा है जिसका अनावरण 8 अप्रैल सन् 1988 को माननीय कृष्ण चन्द्र पंत, रक्षा मंत्री, भारत सरकार द्वारा हरिश्चन्द्र महाविद्यालय के छात्र संघ के प्रयासों से किया गया है। इसके अलावा बाग में एक सूख चुका फौव्वारा, तीन छोटे-छोटे घास के मैदान हैं जिसके चारों तरफ ताड़ के वृक्ष लगे हैं। चारों तरफ मैदान को विभक्त करती पक्की सड़क और दूसरे छोर पर एक बड़ा सा तालाब है। तालाब के भी चारों तरफ पक्की सड़क तथा तीन ओर पक्के घाट बने हैं। बाग के पूर्व दिशा की तरफ जो घाट है उसके इर्द-गिर्द जगह-जगह बैठकर, स्थानीय जनता ताश की महफिल भी जमाती है। </span><span style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt;"></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt;"><span style="mso-tab-count: 2;"> </span><span style="mso-spacerun: yes;"> </span><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>बात सन् 1976 की है । आपातकाल के दंश से अनभिज्ञ आनंद, स्कूल से नजदीक होने के कारण, इसी कम्पनी बाग में भागकर तितलियाँ पकड़ने और तरह-तरह की शैतानियाँ करने में मस्त रहता था। आज की तुलना में बाग का दृष्य भी दूसरा ही था। आज जहाँ एक कोने में जल कल विभाग, दूसरे कोने में बिजली विभाग का कब्जा है, तब यह सब नहीं था। बाग थोड़ा बड़ा और फूल-पौधों से हरा-भरा दिखता था। फौव्वारे में पानी था जिसमें शाम के समय रंगीन बल्ब की रोशनी में इसकी सुंदरता देखते ही बनती थी। तालाब में मछलियाँ थीं। कहीं-कहीं कमल के फूल भी खिले दिखलाई पड़ते थे। इस क्षेत्र के लोगों के लिए ले दे कर यही जगह थी जहाँ वे अपनी शामें बिता दिया करते थे। आज जहाँ ताश की अड़ी जमती है वहीं देश के भविष्य और आपातकाल पर बुजुर्ग गंभीर बहस में व्यस्त रहते थे। </span><span style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt;"></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt;"></span></div><div style="text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: EN-US;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>आज आनंद नहीं, नन्हां जासूस स्कूल से सीधे अपने अड्डे पर साड़े तीन बजे से, तालाब के पश्चिमी घाट पर बैठा, अपने दो साथियों की बाट जोह रहा था। अभी गार्डेन में कोई खास चहल-पहल नहीं थी। उसने देखा, जहाँ वह बैठा हुआ है उसके कुछ ही दूरी पर घाट के दोनो ओर बने चबूतरों में से एक चबूतरे की सीढ़ी पर, तालाब के किनारे, एक वृद्ध सज्जन बैठे हुए हैं। उनके बायें हाथ में एक प्लास्टिक की थैली है जिसमें आंटे की नन्हीं-नन्हीं गोलियाँ रखी हैं और दाहिने हाथ से वह एक-एक कर इन गोलियों को निकालकर तालाब के पानी में फेंकते जा रहे हैं। एक मछली आती है, उनके द्वारा फेंकी गई गोली खाती है, ठहरे पानी से कुछ बुल्ले उठते हैं, कुछ लहरियाँ बनती हैं <span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt;">फिर कुछ देर बाद दूसरी गोली....और यह क्रम बदस्तूर जारी रहता है। तालाब के पूर्वी घाट पर जो एकदम सूनसान था, एक मछुआरा पानी में बंसी डाले बैठा हुआ है। एक मछली आती है, कांटे में फंसती है, वह झटके से बंसी खींचता है। कांटे से बंधी मछली तड़फड़ाती बाहर चली आती है। वह कांटे से मछली को अलग करता है फिर बंसी पानी में डालकर पहले की तरह बैठ जाता है। </span><span style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt;"></span></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>आनंद को लगा कि मछुआरा मन ही मन वृद्ध को धन्यवाद दे रहा होगा कि यह मूर्ख उसकी मछली को खिला-खिला कर मोटा बना रहा है </span><span style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt;">! <span lang="HI">एक तरफ तो धर्मात्मा उसके शिकार को मोटा बना रहे हैं दूसरी तरफ बेचारी मछलियों का भ्रम भी बढ़ा रहे हैं । जो मछलियाँ वृद्ध का आंटा खा कर उस किनारे जाती होंगी वे क्या जान पायेंगी कि अबकी बार जो चारा उसे पानी में दिखलाई पड़ रहा है वह प्रेम से खिलाए जाने वाला खुराक नहीं, गले में अटकने वाला कांटा है </span>!<span lang="HI"> बिना सोचे समझे किया जाने वाला पुण्य भी पाप में बदल जाता है। भोले भाले प्राणियों पर दया भी सोच समझ कर करनी चाहिए। हमेशा यह ध्यान रखना चाहिए कि कोई मछुआरा उसके दान का अनुचित लाभ तो नहीं उठा रहा है। प्रायः देश की सरकारें भी यही गलती कर बैठती हैं। </span></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>आनंद से न रहा गया। वृद्ध के पास जा कर पूछा, </span><span style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt;">“<span lang="HI">बाबू जी</span>,<span lang="HI"> यह आप क्या कर रहे हैं</span> ?”<span lang="HI"> वे बोले</span>,<span lang="HI"> </span>“<span lang="HI">देखते नहीं, मछलियों को चारा खिला रहा हूँ। इससे बड़ा पुन्य मिलता है।</span>“<span lang="HI"> <b>आनंदः</b> </span>“<span lang="HI">वह </span>(<span lang="HI">मछुआरे को दिखा कर</span>)<span lang="HI"> जो बंसी लटकाए मछली फंसा रहा है</span>,<span lang="HI"> वह क्या कर रहा है</span> ?”<span lang="HI"> <b>वृद्धः</b> </span>“<span lang="HI">वह पापी है। फल भोगेगा।</span>“<span lang="HI"> <b>आनंदः</b> </span>“<span lang="HI">क्षमा कीजिए बाबू जी, आप भी तो इन मछलियों को चारा खिलाकर उसकी मदद ही कर रहे हैं।</span>“<span lang="HI"> <b>वृद्धः</b> </span>“<span lang="HI">वह कैसे </span>? <b><span lang="HI">आनंद</span>:</b><span lang="HI"> </span>“<span lang="HI">वह ऐसे बाबू जी कि आप द्वारा खिलाया गया चारा उसके शिकार को ही मोटा-ताजा बना रहा है।</span>“<span lang="HI"> वृद्ध एक पल के ठिठका फिर आनंद को घूरते हुए क्रोधित हो बोला, </span>“<span lang="HI">तू नहीं समझेगा </span>!<span lang="HI"> भाग यहाँ से</span> !<span lang="HI"> तेरी उम्र खेलने-कूदने की है, जा अपने खेल में ध्यान लगा।</span>“<span lang="HI"> आनंद कुछ न बोला। चुपचाप लौटकर अपनी जगह बैठ गया मगर उसने देखा कि कुछ देर बाद, वृद्ध ने झल्लाकर थैली की सारी गोलियाँ एक साथ पानी में फेंक दीं और घृणा पूर्वक आनंद को देखता हुआ वहाँ से उठकर चला गया। आनंद ने दोनो कंधे उचकाते हुए मन ही मन सोचा, सच कितना कडुवा होता है</span> !<span lang="HI"> प्रायः देश के नेता मीडिया की सच बयानी पर यूँ ही झल्ला जाया करते हैं।</span></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt;"><strong>(जारी.....)</strong></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><span style="font-size: x-large;"></span>देवेन्द्र पाण्डेयhttp://www.blogger.com/profile/07466843806711544757noreply@blogger.com13tag:blogger.com,1999:blog-7126893934562377540.post-52226545335652843382010-11-28T20:49:00.003+05:302010-11-28T21:23:31.400+05:30यादें-24 (दुर्गाघाटी मुक्की)<span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 2;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 2;"><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 2;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal', 'serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 2;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal', 'serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 2;"><span class="Apple-style-span" style="color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span lang="HI" style="font-family: Mangal; font-size: 12pt;"><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/08/1.html" style="color: #249fa3; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-1</span></span></a></span><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">,</span></span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/08/2.html" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">यादें-2</span></span></a></span><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><a href="http://draft.blogger.com/goog_630040793" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">,</span></span></a></span><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/08/3.html" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">यादें-3</span></span></a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/08/4.html" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">यादें-4</span></span></a><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">,</span></span><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/5.html" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">यादें-5</span></span></a><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">,</span></span><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/6.html" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">यादें-6</span></span></a><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">,</span></span><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;"><a href="http://draft.blogger.com/goog_966345731" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-7</span></a>,<span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-8</span></span></a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/9.html" style="color: #249fa3; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-9</span></a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/10.html" style="color: #249fa3; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-10</span></a>,<span class="Apple-style-span" style="background-color: white;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><a href="http://draft.blogger.com/goog_1615585629" style="color: #249fa3; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-11</span></a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/12.html" style="color: #249fa3; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-12</span></span></a><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/13.html" style="color: #249fa3; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-13</span></a>,<span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/10/14.html" style="text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-14</span></a>, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/10/15.html"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-15</span></a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/10/16.html"><span style="color: blue;"> यादें-16</span></a></span><span style="color: blue;"> </span>,<span style="color: blue;"> </span><span style="color: blue;"><a href="http://draft.blogger.com/goog_725665774"><span style="color: blue;">यादें-17, <span style="color: blue;"><span style="color: blue;"> </span></span></span></a></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span><span class="Apple-style-span" style="color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span style="color: blue;"><a href="http://draft.blogger.com/goog_725665774"><span style="color: blue;"><span style="color: blue;">यादें</span></span></a></span><span style="color: blue;"><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/10/18.html"><span style="color: blue;"><span style="color: blue;"><strong>-</strong>18<strong> </strong></span></span></a><span style="color: blue;">,<span style="color: blue;"> </span><span style="color: blue;">यादें-19, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/11/20.html"><span style="color: blue;">यादें-20</span></a>, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/11/21.html"><span style="color: blue;">यादें-21</span></a>, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/11/22.html"><span style="color: blue;">यादें-22</span></a>, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/11/23.html"><span style="color: blue;">यादें-23</span></a></span></span></span><strong>से जारी.....</strong></span></span></span><span class="Apple-style-span" style="color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="font-family: Mangal; font-size: 16px;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue; font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"> </span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span><br />
<div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span><span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">कार्तिक पूर्णिमा के दिन इधर दीप जलते उधर दुर्गाघाटी मुक्की शुरू हो जाती । होली की मुक्केबाजी का जो कसर शेष रह जाता उसे आज के ही दिन चुकाया जाता। दरअसल होता यह था कि होली के दिन मोहल्ले के छोरे, रंग खेल कर दुर्गाघाट स्थित राम मंदिर के सामने चौड़ी गली पर जमा होते और वहीं ताल ठोंक कर इक-दूजे को मुक्केबाजी का निमंत्रण देते। मोहल्ले के बूढ़े-बड़े निर्णायक की भूमिका निभाते और जम कर मुक्केबाजी होती। होते-होते बात अक्सर बिगड़ भी जाती। अपने छोटे भाईयों को पिटता देख बड़े भी शामिल हो जाते। बड़ों के शामिल होने का मतलब बड़ी लड़ाई का दावत। प्रायः ऐसा भी होता कि ये भांग या शराब के नशे में चूर एक-दूसरे से इतना उलझ जाते कि मरने मारने पर आमादा हो जाते। होते-होते बात इनके घरों<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>तक पहुँचती। घर के बुजुर्ग मैदान में उतर कर अपने-अपने पक्ष को डांट-डपट कर शांत करते...कमजोर पक्ष अपेक्षाकृत अधिक ताकतवर के सम्मुख नतमस्तक होता । कोई कहता, </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">होली क</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">s </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">त्यौहार हौ मालिक ! खेल-खेल में त्यौहार क</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">s</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> सत्यानाश मत करा ! ई त प्रेम क</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">s</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> त्यौहार हौ ! चला गले मिला।</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">”</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> दूसरा चीखता, </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">अबे चुप रे मादर.....! अब बोलले त</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">s</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> यहीं काट के फेंक देब ! देखत ना हौए, गुरूजी कहत हौवन..</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">! </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">भाग रे भोनुआं...भाग रे बचनुआँ...छोटे तनिक समझाव सारे के...</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">!” <span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">इन सब धमाचौकड़ी, गाली-गलौज, मान मनौव्वल के बाद किसी तरह झगड़ा शांत होता लेकिन जो कसक मन में दबी रह जाती, वह कार्तिक पूर्णिमा के दिन पूर्ण करने का संकल्प, हारा हुआ पक्ष मन में लिए रहता। इसी प्रकार कार्तिक पूर्णिमा के दिन जो मुक्केबाजी होती, उसमें हारा हुआ पक्ष दूसरे को होली के दिन देख लेने की धमकी देता। कालांतर में एक भीषण घटना घटी जिसके कारण आपस में वैमनस्व इतना बढ़ गया कि चोट खाकर भी हँसते हुए पान घुलाकर गले मिलने की दुर्गाघाटी मुक्की की पुरानी स्वस्थ परंपरा पूर्णतया विलुप्त हो गई।</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">“</span></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 2;"> </span>आज कार्तिक पूर्णिमा है। सुबह से गंगा-स्नान करने वालों की भीड़ से गंगा के घाट गुँजायमान हैं। संपूर्ण बिंदु तीर्थ और आस पास के मोहल्लों का उत्साह देखते ही बनता है। एक ओर घाटों की साफ-सफाई का कार्य जोरों पर है तो दूसरी ओर दुर्गाघाटी मुक्की की तैयारी। दुर्गाघाट की ऊँची खड़ी सीढ़ी पर जहाँ दिन ढले देव दीपावली मनाने की तैयारी चल रही है तो मोहल्ले-मोहल्ले में हम वय छोरे, घूम-घूम कर इक-दूजे को ताल ठोंक, मुक्केबाजी का चैंलेज देते फिर रहे हैं। </span><span style="font-size: 12pt;"></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-ascii-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: EN-US; mso-hansi-font-family: 'Times New Roman';"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span><span style="mso-tab-count: 2;"> </span>दो-चार दिन में आनंद पूर्णतया ठीक हो गया था मगर गंगा जी में डूबने की घटना ने पूरी जासूस मंडली के होश-ठिकाने ला दिए थे। कोई कहीं पिटाया तो कोई कहीं। घर से बाहर निकलना मुश्किल हो गया। हालांकि आनंद ने पूरा इल्जाम अपने सर <span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">पर ही लिया मगर सभी समझ गए कि यह इन तीनों बच्चों की बेवकूफियों का ही परिणाम था। घर से बाहर निकलते ही तीनो में से किसी को भी देख, सब ऐसे हंसते मानो इनसे बड़ा बेवकूफ धरती पर दूसरा नहीं है। कोई कहता, </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">का गुरू </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">? </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">चला हमहूँ के सिखाय दा</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">..</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> हाथ-पैर बांध के कैसे तैरल जाला </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">!”</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> तो कोई कहता, </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">बच गईला बच्चू नाहीं त</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">s</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> गैले रहला</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"> !” </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">घर से गंगा जी नहाने की सख्त मनाहीं हो गई सो अलग। तीनो मारे भय के एक दूसरे से मिलने की भी हिम्मत नहीं कर पाते थे।</span><span style="font-size: 12pt;"></span></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-spacerun: yes;"></span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>विशाल और श्रीकांत के बीच होने वाले संभावित मुक्केबाजी की उत्सुकता आनंद और मुन्ना को भी घाट तक खींच लाई थी। गोधूली बेला बीत चुकी थी। चँद्राकार बनारस की घाटों में पंचगंगा घाट का </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">‘</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">हजारा दीपस्तंभ</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">’</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> और दुर्गाघाट की सीढ़ियों पर जल रहे दीप, अलग ही आभा बिखेर रहे थे। चम-चम चाँदनी से नहाई गंगा की लहरें और ठीक ऊपर आकाश में टंगे पूर्ण चन्द्र को देख कर यूँ प्रतीत हो रहा था मानो भगवान शिव स्वयम् देवताओं के साथ उपश्थित हो इस दीप पर्व और मुक्केबाजी प्रतियोगिता का आनंद ले रहे हैं। किशोरों में दीप जलाने की होड़ लगी थी। श्रीकांत के पिता और मराठी समाज की दीप जलाने में महति भूमिका होती थी। श्रीकांत ऊपर खड़ा पिता के जाने की प्रतीक्षा कर रहा था तो नीचे से विशाल बार-बार श्रीकांत को मैदान में उतरने के लिए ताल ठोंक रहा था। आनंद और मुन्ना कभी सीढ़ी के सामने चौड़े पत्थर के घाट पर हो रहे धमाल को देखते तो कभी श्रीकांत की विवशता का आनंद लेते। </span><span style="font-size: 12pt;"></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 12pt;"></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>कभी-कभी बड़ा ही रोचक दृश्य उपस्थित हो जाता। कोई सीकिया पहलवान किसी मोटे पहलवान को ताल ठोंककर चुनौती दे आता...</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">! </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">मोटा ऐसे गुर्राता मानो कोई हाथी चूहे को सूंड़ में लपेटकर सौ योजन दूर फेंक देना चाहता हो</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"> !</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> भीड़ चीखती, </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">हाँ..हाँ होई...</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">! </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">का भयल हौ...</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">? </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">तू आवा न</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">…!</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> हाँ रे बेटा</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">,</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> चल आगे</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">…</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">! </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">आवा पहलवान...</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">!” </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">कोई चीखता, </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">हड्डी पे कबड्डी होई ताक धिना धिन..।</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">” </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">पूरी भीड़ अचानक से गोल घेरा बना कर उछलने-कूदने लगती। चूहा जब</span><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"> </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">तक पकड़ में न आता, गोल-गोल खूब घूम कर ताल ठोंकता मगर जैसे ही हत्थे चढ़ जाता, मोटा</span><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"> </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">पहलवान उसे दोनो हाथों से ऊपर उठाकर चारों तरफ घूमाता...</span><span style="font-family: Tahoma;"><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"> </span><span style="font-size: 12pt;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">यहीं फर्श पर पटक देब सारे के...</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">! </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">जिनगी में केहू से कब्बो मुक्की लड़े क</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">s</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> नाम न लेई...</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">!” </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">भीड़ फिर चीखती..</span><span style="font-family: Tahoma;"><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"> </span><span style="font-size: 12pt;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">अरे रे...</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">! </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">जाय दा सरदार...</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">! </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">मर जाई बेचारा...</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">! </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">तोहें फेके क</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">s</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> मन हौ त</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">s</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> फेंक द</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">s</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> सारे के</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">..</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> ऊ</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">..s.s..</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> मढ़ी से</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">,</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> सब पाप धुल जाई।</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">” </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>मोटा पहलवान हँसता हुआ सीकिया पहलवान को मढ़ी से पानी में फेक देता। सभी नारा लगाते </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">हर हर महादेव।</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">” <span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">कभी कोई मुक्की खा कर अपने दांत तुड़वाता ..फर्श पर खून की बूंदें गिराता...देख लेने की धमकी देता घर की राह पकड़ता। </span><span style="font-size: 12pt;"></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>ऐसी रोचक घटनाओं के बीच छोटे-छोटे किशोर भी लड़वाये जाते। जैसे ही श्रीकांत के पिता जी घर गए, विशाल और श्रीकांत ने भी अपने-अपने हाथ आजमाए...। बात आगे बढ़ती इससे पहले ही बड़े पहलवानो ने दोनो को गले मिलवाया, एक-एक माला पहनाई और दोनो हँसते हुए अपने साथियों के साथ घर की ओर चल पड़े। </span><span style="font-size: 12pt;"></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><strong><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">(</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">जारी....</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">)</span></span></strong></div>देवेन्द्र पाण्डेयhttp://www.blogger.com/profile/07466843806711544757noreply@blogger.com7tag:blogger.com,1999:blog-7126893934562377540.post-15092485357587033162010-11-20T06:00:00.001+05:302013-08-03T16:28:17.216+05:30यादें-23 ( हमें क्या पता हम तो उधर तैर रहे थे…! )<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 2;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 2;"><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 2;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal', 'serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 2;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal', 'serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 2;"><span class="Apple-style-span" style="color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span lang="HI" style="font-family: Mangal; font-size: 12pt;"><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/08/1.html" style="color: #249fa3; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-1</span></span></a></span><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">,</span></span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/08/2.html" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">यादें-2</span></span></a></span><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><a href="http://draft.blogger.com/goog_630040793" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">,</span></span></a></span><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/08/3.html" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">यादें-3</span></span></a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/08/4.html" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">यादें-4</span></span></a><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">,</span></span><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/5.html" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">यादें-5</span></span></a><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">,</span></span><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/6.html" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">यादें-6</span></span></a><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">,</span></span><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;"><a href="http://draft.blogger.com/goog_966345731" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-7</span></a>,<span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-8</span></span></a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/9.html" style="color: #249fa3; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-9</span></a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/10.html" style="color: #249fa3; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-10</span></a>,<span class="Apple-style-span" style="background-color: white;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><a href="http://draft.blogger.com/goog_1615585629" style="color: #249fa3; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-11</span></a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/12.html" style="color: #249fa3; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-12</span></span></a><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/13.html" style="color: #249fa3; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-13</span></a>,<span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/10/14.html" style="text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-14</span></a>, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/10/15.html"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-15</span></a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/10/16.html"><span style="color: blue;"> यादें-16</span></a></span><span style="color: blue;"> </span>,<span style="color: blue;"> </span><span style="color: blue;"><a href="http://draft.blogger.com/goog_725665774"><span style="color: blue;">यादें-17, <span style="color: blue;"><span style="color: blue;"> </span></span></span></a></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span><span class="Apple-style-span" style="color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span style="color: blue;"><a href="http://draft.blogger.com/goog_725665774"><span style="color: blue;"><span style="color: blue;">यादें</span></span></a></span><span style="color: blue;"><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/10/18.html"><span style="color: blue;"><span style="color: blue;"><strong>-</strong>18<strong> </strong></span></span></a><span style="color: blue;">,<span style="color: blue;"> </span><span style="color: blue;">यादें-19, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/11/20.html"><span style="color: blue;">यादें-20</span></a>, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/11/21.html"><span style="color: blue;">यादें-21</span></a>, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/11/22.html"><span style="color: blue;">यादें-22</span></a></span></span></span></span></span><span style="color: blue;"> </span><strong>से जारी.....</strong></span></span></span></span><span class="Apple-style-span" style="color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="font-family: Mangal; font-size: 16px;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue; font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"> </span></span></span></span></span></span></span></div>
<div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 2;"> </span>दूसरे दिन, मध्याह्न 12 बजे, अपने निर्धारित योजना को मूर्त</span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">रूप देने एकत्र हुए...तीनो बाल जासूस। छुट्टी का दिन होने के कारण पंचगंगा घाट पर साफा-पानी लगाने वालों और नित्य स्नान करने वालों की भीड़-भाड़ थी। थोड़ी देर की तैराकी, श्वांस रोककर उल्टा लेटने के अभ्यास के बाद तीनो की हिम्मत बढ़ी</span><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"> </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">। उन्हें लगा कि डुबकी मारकर बंधन खोलना बहुत कठिन नहीं है। विशाल ने हँसते हुए आनंद से पूछा, </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">क्यों...!</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"> </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">बांधे हाथ-पैर </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">?”<span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">आनंद तो पहले से ही तैयार था।<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>बोला</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">,</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">हाँ, हाँ, देखो मैं कितनी आसानी से निकल आता हूँ </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">!” </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">फिर क्या था </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">! </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">आनंद तख्ते पर जा लेटा</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">,</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> मुन्ना ने उसके पैर गमछे से कसकर बांध दिया और विशाल ने हाथ। देखते ही देखते आनंद घाट पर पानी की धरातल पर बधे, काठ के तख्ते पर जैसे तैसे खड़ा हो, दोनो पंजों के बल उछल कर, सर के बल गहरे पानी में छपाक से कूद गया। </span><span style="font-size: 12pt;"></span></div>
<div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>इस घाट पर ऊँची-ऊँची मढ़ियाँ हैं। एक दो सीढ़ी के बाद ही गहराई की थाह पाना कठिन है। जो बच्चे तैरना नहीं जानते, वे इस घाट पर नहीं आते मगर जो तैरना जानते हैं, उनके लिए यह घाट </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">‘</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">स्वर्ग</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">’</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> है। ऊँची मढ़ी पर चढ़कर छपाक से पानी में </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">‘</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">हेडर</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">’</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> साधना और पानी के भीतर ही भीतर तैर कर कलाबाजी दिखाते हुए दूर किसी कोने से हँसते हुए निकलकर, साथियों को हैरत में डालना, गंगा में तैरने वाले इन किशोरों के लिए आम बात है। भीड़-भाड़ होने के बावजूद किसी का भी ध्यान बच्चों की शैतानी पर नहीं गया। यहाँ के लोगों के लिए बच्चों का यह खेल </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">‘</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">माँ की गोद में दुधमुंहे बच्चों की उछल-कूद</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">’</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> के सिवा कुछ अधिक मायने नहीं रखता । </span><span style="font-size: 12pt;"></span></div>
<div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-ascii-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: EN-US; mso-hansi-font-family: 'Times New Roman';"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>आज विशेष बात थी</span><span lang="HI" style="font-family: 'Times New Roman','serif'; font-size: 12pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: EN-US;"> </span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-ascii-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: EN-US; mso-hansi-font-family: 'Times New Roman';">। आज एक जासूस कुछ खास करने के इरादे से कूदा था। दोनो मित्र सांस रोके आनंद के निकलने का इंतजार कर रहे थे। चौकन्ने हो, कभी इधर देखते तो कभी उधर। उन्हें लगता कि कहीं चुपके सा बाहर निकलकर हँस तो नहीं रहा है। मगर हाय</span><span style="font-family: 'Times New Roman','serif'; font-size: 12pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: EN-US;"> !</span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-ascii-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: EN-US; mso-hansi-font-family: 'Times New Roman';"> एक दो बार ऊपर आने के बाद आनंद लगभग पाँच मिनट तक बाहर नहीं निकला तो दोनो घबरा कर चीखने-चिल्लाने लगे... </span><span style="font-family: 'Times New Roman','serif'; font-size: 12pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: EN-US;">”</span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-ascii-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: EN-US; mso-hansi-font-family: 'Times New Roman';">आनंद डूब गया..</span><span style="font-family: 'Times New Roman','serif'; font-size: 12pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: EN-US;">!</span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-ascii-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: EN-US; mso-hansi-font-family: 'Times New Roman';">..आनंद डूब गया..</span><span style="font-family: 'Times New Roman','serif'; font-size: 12pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: EN-US;">!</span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-ascii-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: EN-US; mso-hansi-font-family: 'Times New Roman';">...बचाओ.</span><span style="font-family: 'Times New Roman','serif'; font-size: 12pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: EN-US;">s.</span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-ascii-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: EN-US; mso-hansi-font-family: 'Times New Roman';">.</span><span style="font-family: 'Times New Roman','serif'; font-size: 12pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: EN-US;">s..</span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-ascii-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: EN-US; mso-hansi-font-family: 'Times New Roman';">बचाओ..</span><span style="font-family: 'Times New Roman','serif'; font-size: 12pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: EN-US;">s.</span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-ascii-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: EN-US; mso-hansi-font-family: 'Times New Roman';">.</span><span style="font-family: 'Times New Roman','serif'; font-size: 12pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: EN-US;">s..!”</span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-ascii-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: EN-US; mso-hansi-font-family: 'Times New Roman';"> फिर तो घाट पर कोहराम मच गया...लोग दौड़े...मल्लाह दौड़े ..मल्लाहों के बच्चे दौड़े ...असंख्य प्रश्न...</span><span style="font-family: 'Times New Roman','serif'; font-size: 12pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: EN-US;">! </span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-ascii-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: EN-US; mso-hansi-font-family: 'Times New Roman';">कब</span><span style="font-family: 'Times New Roman','serif'; font-size: 12pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: EN-US;">…? </span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-ascii-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: EN-US; mso-hansi-font-family: 'Times New Roman';">कैसे</span><span style="font-family: 'Times New Roman','serif'; font-size: 12pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: EN-US;">…? </span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-ascii-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: EN-US; mso-hansi-font-family: 'Times New Roman';">कहाँ</span><span style="font-family: 'Times New Roman','serif'; font-size: 12pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: EN-US;">…? </span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-ascii-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: EN-US; mso-hansi-font-family: 'Times New Roman';">....दोनो के एक ही उत्तर ...</span><span style="font-family: 'Times New Roman','serif'; font-size: 12pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: EN-US;">”</span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-ascii-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: EN-US; mso-hansi-font-family: 'Times New Roman';">यहीं से कूदा था ...</span><span style="font-family: 'Times New Roman','serif'; font-size: 12pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: EN-US;">! </span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-ascii-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: EN-US; mso-hansi-font-family: 'Times New Roman';">हाथ-पैर बांधकर..</span><span style="font-family: 'Times New Roman','serif'; font-size: 12pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: EN-US;">! </span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-ascii-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: EN-US; mso-hansi-font-family: 'Times New Roman';">पाँच मिनट हो गया नहीं निकला </span><span style="font-family: 'Times New Roman','serif'; font-size: 12pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: EN-US;">!”</span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-ascii-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: EN-US; mso-hansi-font-family: 'Times New Roman';"> दूसरी बात होती तो मल्लाह भी समझते कि अभी निकल आएगा लेकिन जब सुना कि </span><span style="font-family: 'Times New Roman','serif'; font-size: 12pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: EN-US;">‘</span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-ascii-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: EN-US; mso-hansi-font-family: 'Times New Roman';">हाथ-पैर बांधकर कूदा है</span><span style="font-family: 'Times New Roman','serif'; font-size: 12pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: EN-US;">’</span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-ascii-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: EN-US; mso-hansi-font-family: 'Times New Roman';"> तो एक-एक कर सभी पानी में छलांग लगाने लगे। कुछ ही पल में जब एक मल्लाह ने आनंद के निष्प्राण से शरीर को नदी से बाहर <span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">निकाला तो सभी के चेहरे भय की आशंका से हदसे हुए थे </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">!</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> आनंद की हालत देखने लायक थी। हाथ-पैर वैसे ही बंधे थे...</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">! </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">पेट गुब्बारे की तरह फूला हुआ था...</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">! </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">आँखें बंद...</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">!</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> पहली नज़र में उसे देख कर कोई भी यही समझता कि किसी ने बांध कर नदी में फेंक दिया है मरने के लिए। तभी कोई चीखा..</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">”</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">सांस चलत हौ...</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">! </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">पेट के बल लेटाओ..</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">! </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">पीठ </span><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"><span style="mso-spacerun: yes;"><span style="font-family: Tahoma;"> </span></span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">दबाओ..</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">!</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> जिस मल्लाह ने उसे बाहर निकाला, वह तो हीरो था..। जोर से चीखा..</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">”</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">वही त</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">s</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> करे जात हई मालिक...</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">! </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">अब सबै बुद्धि बतावे बदे कपार पर मत चढ़ा..</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">! </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">हमे पता हौ कि का करे के हौ।</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> एक पल देर किए बिना उसने आनंद को पेट के बल लिटाया और धीरे-धीरे कुशल वैद्य की तरह पीठ दबाने लगा। .... कुछ ही पल में आनंद के मुँह से ढेर सारा पानी निकलने लगा...</span><span style="font-size: 12pt;"></span></span></div>
<div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>इधर, मुन्ना-विशाल से लोगों ने पूछना शुरू किया तो मारे डर के उन्होने यही कहा</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">,”</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> हमें का पता</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">…!</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> हम तो उधर तैर रहे थे...</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">! </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">हाँ</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">,</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> हमने उसे हाथ-पैर बांधकर नदी में कूदते देखा था </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">! </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">तभी तो चिल्लाए..कि कहीं डूब न जाय ।</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> कोई बड़बड़ाया..</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">”</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">पैर त</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">s</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> मान ला अपने से बंधले होई..लेकिन हाथ कैसे बांध लेई..</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">? </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">जरूर दाल में कुछ काला हौ </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">! </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">मुन्ना और विशाल ने सुना तो डर के मारे घिघ्घी बंध गई</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"> !</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> दोनो के पास भगवान से दुआ मागने के सिवा कोई चारा नहीं था। उनका मन कर रहा था कि वहाँ से भाग जांय लेकिन आनंद की हालत देख कर वहाँ से हटने की इच्छा भी नहीं हो रही थी। ईश्वर का लाख-लाख शुक्रिया कि थोड़ी ही देर में आनंद को होश आ गया...</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">! </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">होश में आने के बाद भी उसकी हालत कुछ बोलने लायक नहीं थी। उसने इतना ही कहा...</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">”</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">हम.. हाथ-पैर बांधकर... नदी में... तैरने का अभ्यास</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">..</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">” …</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> फिर बेहोशी के आलम में चला गया। सभी उसकी बात सुनकर हँसने और कोसने लगे...</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">”</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">ससुर के नाती..</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">! </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">चला तोहार किस्मत अच्छा रहल जौन बच गइला... नाहीं त</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">s</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> अपनी ओर से मरे क</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">s</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> पूरा इंतजाम कैले ही रहला।</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> तब तक कोई चीखा..</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">”</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">राहे द</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">s</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> अभहिन एकर हालत ठीक ना हौ...</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">! </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">एहके घर पहुंचा द.</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">s</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">..सभी एक श्वर में बोले..</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">”</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">हाँ..हाँ..घरे पहुँचा द</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">s</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">..तब तक आनंद के डूबने की खबर उसके घर तक पहुँच चुकी थी ...उसके सभी भाई दौड़े-दौड़े घाट पर आ चुके थे। मल्लाह ने आनंद को उठाकर वीरू भैया कि गोद में देते हुए कहा...</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">”</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">ला</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">..!</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> संभाला..</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">! </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">आज तs गैले रहलन..।</span><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"> </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">आनंद के भैया बिना कुछ बोले आनंद को लिए घर की ओर दौड़े.. </span><span style="font-size: 12pt;"></span></div>
<div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-ascii-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: EN-US; mso-hansi-font-family: 'Times New Roman';"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>भीड़ छट गई तो मुन्ना-विशाल के भी जान में जान आई। मुन्ना ने विशाल से कहा..</span><span style="font-family: 'Times New Roman','serif'; font-size: 12pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: EN-US;">”</span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-ascii-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: EN-US; mso-hansi-font-family: 'Times New Roman';">हम तो पहले ही कह रहे थे कि यह पागलपन है...</span><span style="font-family: 'Times New Roman','serif'; font-size: 12pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: EN-US;">! </span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-ascii-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: EN-US; mso-hansi-font-family: 'Times New Roman';">हमारी बात तो तुम लोग सुनते ही नहीं...। अपने तो मरता ही हमे भी मरवाने का पूरा इंतजाम कर दिया था। विशाल बोला..</span><span style="font-family: 'Times New Roman','serif'; font-size: 12pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: EN-US;">”</span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-ascii-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: EN-US; mso-hansi-font-family: 'Times New Roman';">यह कौन जानता था कि डूब ही जाएगा...हम लोगों को भी साथ ही <span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">साथ डुबकी लगानी चाहिए थी</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">..!</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> मुन्ना झल्लाकर बोला, </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">अच्छा</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">…!</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> अभी तुमको भी जानना शेष है...</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">! </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">जाओ तुम भी कूद मरो...</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">! </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">साथ</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">-</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">साथ डुबकी लगानी चाहिए थी</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"> !</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> अभी खतरा टला नहीं है। तुमने लोगों की बातें नहीं सुनी </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">? </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">कह रहे थे...</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">’</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">पैर तो बांध लिया मगर हाथ कैसे अपने से बांध सकता है</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">!’</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> उनका इशारा हमी लोगों पर था।</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">”</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> मुन्ना की बात सुनकर विशाल का भय और भी बढ़ गया। दोनो घर जाने के बजाय वहीं बैठकर देर तक बचने का उपाय सोचते रहे । विशाल ने कहा..</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">”</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">कहीं आनंद ने हमारा नाम ले लिया तो</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">…?”</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> मुन्ना के आँखों के सामने <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/10/15.html"><span style="color: blue;">साइकिल की सवारी</span></a> में हुई दुर्घटना का चित्र कौंध गया । उसने पूरे विश्वास के साथ उत्तर दिया..</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">”</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">आनंद बेवकूफी तो कर सकता है मगर लाख पिटने के बाद भी हमारा नाम नहीं लेगा।</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">”</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> मुन्ना की बात सुन विशाल ने संतोष की सांस ली। अंत में यही निष्कर्ष निकला कि सबकुछ आनंद के बताने पर ही निर्भर करता है। यदि आनंद ने हमारा नाम नहीं लिया तो कोई हमे कुछ नहीं कहेगा। हम तो बस यही उत्तर देंगे कि हमें क्या पता हम तो उधर तैर रहे थे</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">…!</span></span></span></div>
<div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;">
<b><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">(</span></span></b><b><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">जारी....) <span style="mso-spacerun: yes;"> </span><span style="mso-spacerun: yes;"> </span><span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span></b><b><span style="font-size: 12pt;"></span></b></div>
</div>
देवेन्द्र पाण्डेयhttp://www.blogger.com/profile/07466843806711544757noreply@blogger.com9tag:blogger.com,1999:blog-7126893934562377540.post-42019355019527833782010-11-17T06:00:00.026+05:302013-07-15T10:33:28.756+05:30यादें-22 (पंचगंगा घाट)<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 2;"><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 2;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal', 'serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 2;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal', 'serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 2;"><span class="Apple-style-span" style="color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span lang="HI" style="font-family: Mangal; font-size: 12pt;"><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/08/1.html" style="color: #249fa3; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-1</span></span></a></span><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">,</span></span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/08/2.html" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">यादें-2</span></span></a></span><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><a href="http://draft.blogger.com/goog_630040793" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">,</span></span></a></span><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/08/3.html" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">यादें-3</span></span></a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/08/4.html" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">यादें-4</span></span></a><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">,</span></span><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/5.html" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">यादें-5</span></span></a><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">,</span></span><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/6.html" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">यादें-6</span></span></a><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">,</span></span><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;"><a href="http://draft.blogger.com/goog_966345731" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-7</span></a>,<span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-8</span></span></a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/9.html" style="color: #249fa3; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-9</span></a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/10.html" style="color: #249fa3; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-10</span></a>,<span class="Apple-style-span" style="background-color: white;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><a href="http://draft.blogger.com/goog_1615585629" style="color: #249fa3; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-11</span></a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/12.html" style="color: #249fa3; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-12</span></span></a><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/13.html" style="color: #249fa3; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-13</span></a>,<span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/10/14.html" style="text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-14</span></a>, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/10/15.html"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-15</span></a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/10/16.html"><span style="color: blue;"> यादें-16</span></a></span><span style="color: blue;"> </span>,<span style="color: blue;"> </span><span style="color: blue;"><a href="http://draft.blogger.com/goog_725665774"><span style="color: blue;">यादें-17, <span style="color: blue;"><span style="color: blue;"> </span></span></span></a></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span><span class="Apple-style-span" style="color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span style="color: blue;"><a href="http://draft.blogger.com/goog_725665774"><span style="color: blue;"><span style="color: blue;">यादें</span></span></a></span><span style="color: blue;"><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/10/18.html"><span style="color: blue;"><span style="color: blue;"><strong>-</strong>18<strong> </strong></span></span></a><span style="color: blue;">,<span style="color: blue;"> </span><span style="color: blue;">यादें-19, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/11/20.html"><span style="color: blue;">यादें-20</span></a>, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/11/21.html"><span style="color: blue;">यादें-21</span></a></span></span></span></span></span><span style="color: blue;"> </span><strong>से जारी.....</strong></span></span></span></span><span class="Apple-style-span" style="color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="font-family: Mangal; font-size: 16px;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue; font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"> </span></span></span></span></span></div>
<div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 2;"> </span>अड्डा0 न0-6, पंचगंगा घाट। पूर्वनिर्धारित समय से थोड़ा पहले ही आनंद वहाँ पहुँच चुका था। कोई और समय होता तो मुन्ना, विशाल को साथ लिए बिना घर से ही नहीं चलता। आखिर उनके घर की दूरी थी ही कितनी </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">!</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> हल्की सी आवाज भी देता तो दोनो मिल जाते। आज बात दूसरी थी </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">! </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">आज एक जासूस दूसरे जासूस से मिलने जा रहा था.....</span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">अपने अड्डे पर </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">! </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">बिना बताए, चुपके से घर से निकला ताकि कोई देख न ले और यहाँ आकर तट से लगे काठ के तख्ते पर बैठा, कभी हवा में कट कर गिर रहे पतंग<span style="mso-spacerun: yes;"> को </span>हसरत भरी निगाहों से देखता तो कभी घाट की खड़ी सीढ़ियों को </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">! </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">कहाँ फंस गए दोनो </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">! </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">अभी तक आए क्यों नहीं ?</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"> </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">कहीं मैं ही जल्दी घर से तो नहीं निकल पड़ा</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"> !</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> कहीं मैने ही गलत तो नहीं सुन लिया </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">! </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">कहीं और तो नहीं जाना था </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">!</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> नाना प्रकार की आशंकाओं से ग्रसित आनंद खुद ही प्रश्न करता खुद ही मन को समझाता...आते होंगे..अभी समय नहीं हुआ होगा। </span><span style="font-size: 12pt;"></span></div>
<div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 2;"> </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 2;"> </span>पंचगंगाघाट....<span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-ascii-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: EN-US; mso-hansi-font-family: 'Times New Roman';">गंगा, यमुना, सरस्वति, धूत पापा और किरणा इन </span>पाँच नदियों का संगम तट। कहते हैं कभी, मिलती थीं यहाँ..पाँच नदियाँ..</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">! </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">सहसा यकीन ही नहीं होता</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"> !</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> लगता है कोरी कल्पना है। यहाँ तो अभी एक ही नदी दिखलाई पड़ती हैं..माँ गंगे। लेकिन जिस तेजी से दूसरी मौजूदा नदियाँ नालों में सिमट रही हैं उसे देखते हुए यकीन हो जाता है कि हाँ, कभी रहा होगा यह पाँच नदियों का संगम तट</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">,</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> तभी तो लोग कहते हैं..पंचगंगाघाट। </span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">यह कभी थी ऋषी अग्निबिन्दु की तपोभूमी जिन्हें वर मिला था भगवान विष्णु का । प्रकट हुए थे यहाँ देव,<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>माधव के रूप में और बिन्दु तीर्थ, कहलाता था <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>यहाँ का सम्पूर्ण क्षेत्र। <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>कभी भगवान विष्णु का भव्य मंदिर था यहाँ जो बिन्दु माधव मंदिर के नाम से विख्यात था। 17 वीं शती में औरंगजेब द्वारा बिंदु माधव मंदिर नष्ट करके मस्जिद बना दी गई उसके बाद इस घाट को पंचगंगा घाट कहा जाने लगा। वर्तमान में जो बिन्दु माधव का मंदिर है उसका निर्माण 18वीं शती <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>के मध्य में भावन राम, महाराजा औध </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">(</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">सतारा</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">)</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> के द्वारा कराये जाने का उल्लेख मिलता है। वर्तमान में जो मस्जिद है वह माधव राव का धरहरा के नाम से प्रसिद्ध है। यहाँ चढ़कर पूरे शहर को देखा जा सकता है। <span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">महारानी अहिल्याबाई होल्कर द्वारा निर्मित पत्थरों से बना खूबसूरत हजारा दीपस्तंभ भी यहीं है जो देव दीपावली के दिन एक हजार से अधिक दीपों से जगमगा उठता है।</span></span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> </span><br />
<br />
<span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="font-family: Times New Roman;"> मोक्ष की कामना में काशीवास करती विधवाएँ, रोज शाम को आकर बैठ जाती हैं पंचगंगा घाट के किनारे। आँखें बंद किए बुदबुदाती रहती हैं मंत्र। एक छोटे से थैले के भीतर तेजी से हिलती रहती हैं </span> अँ</span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">गुलियाँ, फेरती रहती हैं रूद्राक्ष की माला....आँखें बंदकर...पालथी मारे... रोज शाम.....पंचगंगाघाट के किनारे। दिन ढलते ही, कार्तिक मास में, जलते हैं आकाश दीप....पूनम की रात उतरते हैं देव</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">,</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> स्वर्ग से...</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">! </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">जलाते हैं दीप...</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">! </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">मनाते हैं दीपावली...तभी तो कहते हैं इसे </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">‘</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">देव दीपावली</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">’ </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">। देवताओं से प्रेरित हो, मनाने लगे हैं अब काशीवासी, संपूर्ण घाटों पर देव दीपावली...आने लगे हैं विदेशी..होने लगी है भीड़...<span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-ascii-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: EN-US; mso-hansi-font-family: 'Times New Roman';">बनारस को मिल गया है एक और लाखा मेला...</span>बढ़ने लगी है भौतिकता..जोर-जोर बजते हैं घंटे-घड़ियाल, मुख फाड़कर चीखता है आदमी, जैसे कोई तेज बोलने वाला यंत्र, व्यावसायिक हो रहे हैं मंत्र...। आरती का शोर..</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">! </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">पूजा का शोर...</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">! <span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">धीमी हो चली है गंगा की धार....पास आते जा रहे हैं किनारे...बांधे जा रहे हैं बांध...बहाते चले जा रहे हैं हम अपना मैल....डर है...कहीं भाग न जांय देव ..</span><span style="font-size: 12pt;">! </span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">भारतीय संस्कृति के लिए कहीं यह खतरे की घंटी तो नहीं</span><span style="font-size: 12pt;">…!</span></span></span> <br />
<br />
<span style="font-family: 'Times New Roman','serif'; font-size: 12pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: EN-US;"><span style="mso-tab-count: 2;"> </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-ascii-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: EN-US; mso-hansi-font-family: 'Times New Roman';">गंगा की लहरें, बहती नावें, उड़ती पतंग, उस पार रेती पर हो रही हलचल, दूर क्षितिज में फैले खेत, राजघाट के पुल से गुजरती ट्रेन और कार्तिक मास में हो रही घाटों की सफाई देखने में मशगूल आनंद जान ही न पाया कि मुन्ना, विशाल कब आकर <span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">उसके पीछे बैठ गए</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"> !</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> दोनो की हंसी, फुसफुसाहट से जब उसका ध्यान भंग हुआ तो वह चौंक कर चीख पड़ा....</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">”</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">अरे यार, कब से तुम लोगों का इंतजार कर रहा हूँ और तुम लोग अब आ रहे हो </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">?” </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">दोनो हंसने लगे...</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">”</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">हम लोग तो काफी देर से बैठे हुए हैं, तुम्हीं गुड्डी<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>देख ललचिया रहे हो।</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> आनंद बोला, </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">गुड्डी नहीं...यहाँ बैठकर तुम लोगों की प्रतीक्षा कर रहा था। मेरी बात ध्यान से सुनो....बैठे-बैठे एक विचार मन में आया है कि क्यों न हम लोग दोनो हाथ-पैर बांधकर नदी में कूदें और रस्सी छुड़ाकर बाहर निकलने का अभ्यास करें</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"> !</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> वैसे ही जैसे उस कहानी में </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">‘</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">जासूस राम</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">’</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> करता है जब बदमाश </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">‘</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">राम</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">’</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> का हाथ-पैर बांधकर, उसे मरा जानकर, पुल से फेंक देते हैं </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">!</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> वह प्राणायाम के द्वारा श्वांस रोककर, डोरी खोलकर, तैरते हुए बाहर आ जाता है </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">? </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">तुम लोगों ने पढ़ी है वो कहानी</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"> ?</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> वो देखो, वो साधू भी काफी देर से नदी में दोनो हाथ-पैर फैलाकर लेटा हुआ है। वह नदी में प्राणायाम कर रहा है..काफी देर से लेटा है मगर डूबता ही नहीं</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"> !”</span></span></span></div>
<div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><strong>विशालः</strong> हाँ, हाँ, पढ़ी है। फिर दूसरे दिन बदमाशों को खूब मजा चखाता है। </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">‘</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">जासूस रहीम</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">’</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> भी उसकी खूब मदद करता है।</span><span style="font-size: 12pt;"></span></div>
<div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><strong>मुन्नाः</strong> पागल हो गए हो क्य </span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">तुम दोनो</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"> ?</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> इतने जाड़े में </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">! </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">पानी छू कर देखो </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">! </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">हाथ-पैर बांधकर मरना है क्या </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">? </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">मैं तो नहीं करूंगा</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"> !</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> तुम दोनो भाड़ में जाओ।</span><span style="font-size: 12pt;"></span></div>
<div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><strong>आनंदः</strong> अभी कहाँ जाड़ा शुरू हुआ है</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"> ? </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">मैने यह कब कहा कि अभी कूदते हैं </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">! </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">अभी तो हम अपना </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">‘</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">अंगोछा</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">’</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> भी नहीं लाए..कल सुबह जब गंगा जी नहाने आएंगे तो यह कर सकते हैं।</span><span style="font-size: 12pt;"></span></div>
<div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><strong>विशालः</strong> हाँ, कल सुबह ही ठीक रहेगा। अभी तो पानी बहुत ठंडा है।</span><span style="font-size: 12pt;"></span></div>
<div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><strong>मुन्नाः</strong> हाँ, सुबह-सुबह </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">‘</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">सुरूज नरायण</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">’</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> आग बरसाएंगे तुम्हारे लिए</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"> !</span></span></div>
<div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><strong>आनंदः</strong> कल तो संडे है ...दिन में आएंगे 12 बजे के बाद तब तो पानी ठंडा नहीं होगा</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"> ?</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> मर कैसे जाएंगे </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">? </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">बाकी दो लोग क्या मुँह बाए देखते रहेंगे </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">? </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">अभ्यास ही तो करने को कह रहा हूँ</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"> !</span></span></div>
<div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><strong>मुन्नाः</strong> ठीक है। कल आना। पहले तुम्हीं अजमाना अपना आ</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">..</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">ई..डि..या...</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">!</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> <span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span style="font-size: 12pt;"></span></div>
<div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><strong>आनंदः</strong> ठीक है भाई</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">….</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">तुम सब आओगे तो..</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">!</span></span></div>
<div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><strong>विशालः</strong> हाँ, हाँ, क्यों नहीं</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"> !</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> हम भी अभ्यास करेंगे।</span><span style="font-size: 12pt;"></span></div>
<div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><strong>मुन्नाः</strong> आज तो काफी देर हो गई। आकाश दीप जलाने की तैयारी भी हो चुकी। मुझे ही स्कूल से आने में देर हो गई। आजकल बाबा भी बीमार चल रहे हैं। पिताजी भी खीझियाए रहते हैं..लगता है उनका कोयले का धंधा मंदा पड़ रहा है। घर से चलने लगा तो माँ कह रहीं थीं जल्दी लौट आना..पापा नाराज हैं।</span><span style="font-size: 12pt;"></span></div>
<div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><strong>विशालः</strong> झिंगन भी टोक रहा था। बड़ी मुश्किल से उसको बेवकूफ बना कर आ पाया हूँ।</span><span style="font-size: 12pt;"></span></div>
<div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><strong>आनंदः</strong> तुम दोनो तो फिर घर का रोना लेकर बैठ गए। कार्तिक पूर्णिमा भी नजदीक है। </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">‘</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">दुर्गाघाटी मुक्की</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">’</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> भी होगी। कल श्रीकांत मिला था। कह रहा था, इस बार दीप जलाने जरूर आना। </span></div>
<div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><strong>विशालः</strong> हाँ...हमसे भी मिला था। हमने कह दिया जरूर आएंगे और मुक्की भी लड़ेंगे।</span><span style="font-size: 12pt;"></span></div>
<div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><strong>मुन्नाः</strong> दुर्गाघाटी मुक्की </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">! </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">हाँ यार, दीप जलने के बाद यहाँ मुक्के बाजी होती है।</span><span style="font-size: 12pt;"></span></div>
<div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">'दरअसल पंचगंगाघाट के बगल में दुर्गाघाट है। यहाँ कार्तिक पूर्णिमा के दिन</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">,</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> दीप जल जाने के बाद </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">‘</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">मुक्की प्रतियोगिता</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">’</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> का आयोजन धूमधाम से किया जाता था। काशी के पहलवान दूर-दूर के घाटों से अपना भाग्य आजमाने यहाँ आते थे। धीरे-धीरे आपसी वैमनस्व के चलते यह प्रतियोगिता एक औपचारिकता, भूली बिसरी यादें बन कर रह गईं हैं।</span><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"> </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">काशीवासी बहुत कुछ भूल चुके मगर अब भी, जब कभी किसी को कोई एक जोरदार </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">‘</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">पंच</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">’</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> रसीद करता है तो </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">‘</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">दुर्गाघाटी मुक्की</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">’</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> की याद कौंध जाती है। यह मुक्केबाजी की विशेष कला थी जिसमें लड़ाके, </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">‘</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">पंच</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">’</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> न मार कर बिना कुहनी मोड़े, दोनो हाथ हवा में जोर-जोर भाजते थे, जिसको एक भी मुक्की लग गई, समझो वह गया काम से।'</span></div>
<div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><strong>आनंदः</strong> अच्छा तो तुम लड़ोगे श्रीकांत से </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">?</span></span></div>
<div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><strong>विशालः</strong> क्या हुआ अब तो हम जासूस हैं </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">! </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">हमें बहादुरी का हर वो काम करना चाहिए जो कोई दूसरा कर सकता है। </span></div>
<div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><strong>मुन्नाः </strong>अच्छा मेरे बहादुर जासूस। अब घर चलो। शाम हो रही है और मुझे आज जल्दी जाना है।</span><span style="font-size: 12pt;"></span></div>
<div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;">
<strong><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">(</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">जारी....</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">)</span></span></strong><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span></div>
<div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span></div>
</div>
देवेन्द्र पाण्डेयhttp://www.blogger.com/profile/07466843806711544757noreply@blogger.com11tag:blogger.com,1999:blog-7126893934562377540.post-19731447246471961102010-11-12T08:43:00.003+05:302010-11-12T19:24:49.395+05:30यादें-21 (जासूसों के अड्डे)<div align="justify"><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 2;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal', 'serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 2;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal', 'serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 2;"><span class="Apple-style-span" style="color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span lang="HI" style="font-family: Mangal; font-size: 12pt;"><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/08/1.html" style="color: #249fa3; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-1</span></span></a></span><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">,</span></span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/08/2.html" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">यादें-2</span></span></a></span><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><a href="http://draft.blogger.com/goog_630040793" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">,</span></span></a></span><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/08/3.html" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">यादें-3</span></span></a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/08/4.html" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">यादें-4</span></span></a><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">,</span></span><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/5.html" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">यादें-5</span></span></a><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">,</span></span><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/6.html" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">यादें-6</span></span></a><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">,</span></span><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;"><a href="http://draft.blogger.com/goog_966345731" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-7</span></a>,<span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-8</span></span></a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/9.html" style="color: #249fa3; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-9</span></a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/10.html" style="color: #249fa3; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-10</span></a>,<span class="Apple-style-span" style="background-color: white;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><a href="http://draft.blogger.com/goog_1615585629" style="color: #249fa3; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-11</span></a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/12.html" style="color: #249fa3; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-12</span></span></a><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/13.html" style="color: #249fa3; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-13</span></a>,<span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/10/14.html" style="text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-14</span></a>, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/10/15.html"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-15</span></a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/10/16.html"><span style="color: blue;"> यादें-16</span></a></span><span style="color: blue;"> </span>,<span style="color: blue;"> </span><span style="color: blue;"><a href="http://draft.blogger.com/goog_725665774"><span style="color: blue;">यादें-17, <span style="color: blue;"><span style="color: blue;"> </span></span></span></a></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span><span class="Apple-style-span" style="color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span style="color: blue;"><a href="http://draft.blogger.com/goog_725665774"><span style="color: blue;"><span style="color: blue;">यादें</span></span></a></span><span style="color: blue;"><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/10/18.html"><span style="color: blue;"><span style="color: blue;"><strong>-</strong>18<strong> </strong></span></span></a><span style="color: blue;">,<span style="color: blue;"> </span><span style="color: blue;">यादें-19, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/11/20.html"><span style="color: blue;">यादें-20</span></a></span></span></span><span style="color: blue;"> </span><strong>से जारी.....</strong></span></span></span><span class="Apple-style-span" style="color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="font-family: Mangal; font-size: 16px;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue; font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"> </span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span><br />
<br />
</div><span style="font-size: large;"><span style="font-family: 'Times New Roman','serif'; font-size: 12pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: EN-US;"><span style="mso-tab-count: 2;"></span></span></span><br />
<div style="text-align: justify;"><span style="font-size: large;"><span style="font-family: 'Times New Roman','serif'; font-size: 12pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: EN-US;"><span style="mso-tab-count: 2;"> </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-ascii-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: EN-US; mso-hansi-font-family: 'Times New Roman';">रविवार की सुबह तीनो ने मिलकर उत्साह के साथ घंटों कमरे की सफाई की। मुन्ना कहीं से कूची, चूना, छोटी सीढ़ी ले आया और तीनो ने मिलकर शाम तक पूरे कमरे की बकायदा सफेदी कर दी। आठ बाई छः फुट का छोटा सा कमरा उत्साही बालकों की मेहनत से चमचमा उठा। कमरे के साथ-साथ तीनो ने अपनी सफेदी करने में भी कोई कसर नहीं छोड़ रखी थी। कपड़े तो बुद्धिमानी पूर्वक अलग रख दिए गए थे लेकिन चढ्ढी-<span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">बनियाइन के साथ-साथ तीनो की हालत भी देखने लायक थी। तीनो ने तय किया कि इस हालत में घर जाने से बेहतर है गंगा जी जाकर नहा लिया जाय वरना घर वाले फिर कभी घर की सफेदी के लिए दूसरे मजदूर नहीं बुलाएंगे। रास्ते में एक सिक्का साबुन खरीद लिया जो उन दिनो कपड़ा धोने के लिए खूब इस्तेमाल होता था। घर से गंगा जी की दूरी बहुत कम थी लेकिन मोहल्ले में निकलते ही उनकी उम्र के दूसरे लड़कों को यह खबर मिल चुकी थी कि तीनो ने जाड़े में खूब होली खेली है और शाम के समय गंगा जी रंग छुड़ाने गए हैं। एक कान</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">,</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> दुई कान</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">,</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> मैदान होते हुए यह खबर तीनो के घर पहुंच चुकी थी कि आज तीनो, शाम के समय गंगा जी नहाने गए हैं। घर से छुपाने के चक्कर में तीनो ने पूरे मोहल्ले को जता दिया और मोहल्ले से घर को खबर हुई सो अलग।</span><span style="font-size: 12pt;"></span></span></span></div><div align="justify" class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div align="justify" class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 2;"> </span>तीनो ने जमकर चूना छुड़ाया, खूब नहाया और कंपकपाते-दांत किटकिटाते जब घर पहुंचे तो तीनो के स्वागत में उनके पापा दरवाजे पर और माताएं अपने-अपने घरों के बरामदे-खिड़कियों पर ईश्वर को हाथ जोड़े भयभीत मुद्रा में खड़े दिखाई दिए। माताएं प्रार्थना कर रही थीं कि हे ईश्वर, गंगा मैया से तो मेरा बच्चा सकुशल वापस आ गया अब इसके बाप से भी आप ही बचा सकते हो। कहना न होगा कि तीनो के दिनभर के श्रम का फल उन्हें भरपूर मिला । उन्होने यह तो कबूल कर लिया कि वे मुन्ना के घर में चूना लगा रहे थे मगर लाख तोड़ाई के बाद भी यह नहीं बताया कि वे चूना क्यों लगा रहे थे। जो बच्चे घर का कोई काम अपनी ईच्छा से नहीं करना चाहते वे आज दूसरे के घर में जाकर सफेदी कर रहे हैं यह बात घरवालों के लिए कौतूहल व चिंता का विषय था। <span style="mso-spacerun: yes;"> </span><span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span style="font-size: 12pt;"></span></div><div align="justify" class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div align="justify" class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 12pt;"><span style="mso-tab-count: 2;"><span style="font-family: Tahoma;"> </span></span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">003 की स्थापना के पश्चात तीनो प्रायः कमरे में बैठकर गंभीर मंत्रणा किया करते। मुन्ना एक रजिस्टर ले आया था। पैसे गुल्लक में डाले जाने लगे थे। मुन्ना रजिस्टर में बकायदा आय और खर्च का हिसाब रखता। इस समय उसका रजिस्टर बता रहा था कि आय में 3 रू और व्यय में 6 रू पचहत्तर पैसे जमा हो चुके हैं। यह व्यय कमरे की सफाई में लगे चूने, रजिस्टर, गुल्लक, बल्ब, कलम, कापी आदि के कारण हुए थे। आनंद और विशाल इस बात के लिए खूब झगड़ चुके थे कि यह कमरा तो मुन्ना का ही है, इसकी सफाई का खर्च हम क्यों वहन करें चालाक मुन्ना उन्हें समझा चुका था कि यह कमरा मैने 003 नामक संस्था को दिया है। मैं इसका किराया नहीं लेता यही क्या कम है।<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>अम्मा तो कई बार कह चुकी हैं कि कमरा 10रू महीने पर उठा देते हैं मगर मैं ही अपनी पढ़ाई के नाम पर इसे नहीं जाने देता। इसके बाद फिर किसी ने कुछ नहीं कहा।</span><span style="font-size: 12pt;"></span></div><div align="justify" class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div align="justify" class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><b><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"> (</span></span></b><b><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">एक दिन तीनो कमरे में बैठकर संस्था के बारे में विचार-विमर्श कर रहे थे</span></b><b><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">)</span></span></b></div><div align="justify" class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div align="justify" class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><b><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">मुन्नाः<span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span></b><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">आखिर कब तक हम यूँ हाथ पर हाथ धरे बैठे रहेंगे</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">….?</span></span></div><div align="justify" class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div align="justify" class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><b><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">आनंदः<span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span></b><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">हाँ, यह तो है। जासूस लोग तो जगह-जगह घूमने जाते हैं तब उन्हें कोई अपराधी हाथ लगते हैं।</span><span style="font-size: 12pt;"></span></div><div align="justify" class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div align="justify" class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><b><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">विशालः</span></b><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>क्यों न हम भी घूमने चलें...</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">! </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">वहाँ</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">,</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> जहाँ अपराधियों के मिलने की संभावना हो..</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">!</span></span></div><div align="justify" class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div align="justify" class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><b><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">आनंदः</span></b><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>ऐसा करते हैं, हम भी अपराधियों की तरह अपना अड्डा बनाते हैं</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"> !</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>जब हमें मिलना हो तो सिर्फ नम्बर बता दें और पहुँच जांय</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">…!</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> विशाल का छोटा भाई आजकल हम लोगों पर कड़ी नजर रखता है। कहीं उसने हमारी जासूसी कर दी, घर वालों को खबर कर दिया तो लेने के देने पड़ जायेंगे</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">…!</span></span></div><div align="justify" class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div align="justify" class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><b><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">मुन्नाः</span></b><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> हाँ, सही कह रहे हो..। अब हमें खतरनाक जगह की तलाश कर उसके कोड निर्धारित करने पड़ेंगे। ताकि उसी कोड से एक-दूसरे को संकेत दे सकें। साथ ही सभी को साइकिलिंग, तैराकी, जूडो-कराटे आदि भी सीख लेनी चाहिए ताकि कोई हम पर आक्रमण न कर सके।</span><span style="font-size: 12pt;"></span></div><div align="justify" class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div align="justify" class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><b><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">विशालः</span></b><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> तैरना, साइकिल चलाना सभी को आता है। जूडो-कराटे के लिए किसी सिखाने वाले की आवश्यकता होगी। वह तो हमें कहीं नहीं दिखता</span><span style="font-family: Tahoma;"><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"> </span><span style="font-size: 12pt;">!</span></span></div><div align="justify" class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div align="justify" class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><b><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">मुन्नाः</span></b><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>हाँ, जूडो कराटे के लिए प्रशिक्षक की आवश्यकता है मगर तब तक हम काशी व्यायाम शाला जाकर मलखम्भ, जिमनास्टिक सीख सकते हैं...वेट लिफ्टिंग से अपना दम</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">-</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">खम बढ़ा सकते हैं...भोर में उठकर दौड़ लगा सकते हैं।</span><span style="font-size: 12pt;"></span></div><div align="justify" class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div align="justify" class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><b><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">आनंदः</span></b><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>यह सुझाव बहुत अच्छा है</span><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"> </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">।</span><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"> </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">रूको</span><span style="font-family: Tahoma;"><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"> </span><span style="font-size: 12pt;">> </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">सब गड्डमगड्ड मत करो</span><span style="font-family: Tahoma;"><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"> </span><span style="font-size: 12pt;">> </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">एक-एक कर सब रजिस्टर में नोट कराते जाओ...पहले अड्डे तय कर लो..। मैं समझाता हूँ...</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">> </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">अड्डा न</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">0</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">-1..</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">’</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">दशाश्वमेध घाट</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">’</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> ठीक रहेगा। यह घाट </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">‘</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">धार्मिक और पर्यटन</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">’</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> की दृष्टि से काफी महत्वपूर्ण है। वहाँ अपराधियों के आने की पूरी संभावना है।</span><span style="font-size: 12pt;"></span></div><div align="justify" class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div align="justify" class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><b><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">विशालः</span></b><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>हाँ...अड्डा न0-2 </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">‘</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">कम्पनी गार्डेन</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">’</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> ठीक रहेगा...वहाँ सुबह तो बुढ्ढे और रोगी ही मिलते हैं लेकिन शाम के समय अपराधी भी मिल सकते हैं।</span><span style="font-size: 12pt;"></span></div><div align="justify" class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div align="justify" class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><b><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">मुन्नाः</span></b><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>हा..हा..हा...सुबह तो तुम्हारे बाऊजी भी मिल सकते हैं</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"> !</span></span></div><div align="justify" class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div align="justify" class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><b><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">विशालः</span></b><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> तभी तो कह रहा हूँ...शाम के समय।</span><span style="font-size: 12pt;"></span></div><div align="justify" class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div align="justify" class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><b><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">मुन्नाः</span></b><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>ठीक है....मेरे विचार से अड्डा न0-3 के लिए </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">‘</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">राजघाट</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">’</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> का </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">‘</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">मालवीय पुल</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">’</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> या वहीं </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">‘</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">बसंत कॉलेज</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">’</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> के पीछे का </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">‘</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">वरूणा का कछार</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">’</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> ही सर्वोत्तम रहेगा...मैं गया हूँ वहाँ...वह इलाका काफी सुनसान रहता है।</span><span style="font-size: 12pt;"></span></div><div align="justify" class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div align="justify" class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><b><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">आनंदः</span></b><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>अड्डा न0-4 </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">‘</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">सारनाथ का खण्डहर</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">’</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> और अड्डा न0-5 </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">‘</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">काशी हिन्दू विश्वविद्यालय</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">’</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> का </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">‘</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">विश्वनाथ मंदिर</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">’</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> ठीक रहेगा। इस प्रकार हम सम्पूर्ण बनारस का ध्यान रख सकेंगे और अपराधी हमारी नजरों से बच नहीं सकते।</span><span style="font-size: 12pt;"></span></div><div align="justify" class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div align="justify" class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><b><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">मुन्नाः</span></b><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>हा..हा..हा..तुम तो ऐसे कह रहे हो कि अब कल से शहर में अपराध होगा ही नहीं..</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">! </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">सिर्फ अपराधियों की तरह अड्डा बना लेने से अपराधी पकड़े जाते तो यह काम पुलिस बहुत पहले कर लेती</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"> !</span></span></div><div align="justify" class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div align="justify" class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><b><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">विशालः</span></b><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>अब मीन मेख मत निकालो...</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">! </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">जो काम हो रहा है उसे होने दो...</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">(</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">मुन्ना के बोलने के तरीके की नकल करते हुए</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">)</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> मेरे विचार से अड्डा न0-3 राजघाट रहेगा कौन कहा था</span><span style="font-family: Tahoma;"><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"> </span><span style="font-size: 12pt;">? </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">बात करते हो</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">…! </span></span></div><div align="justify" class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div align="justify" class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><b><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">आनंदः</span></b><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>तुम तो मजाक उड़ाने लगे...</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">! </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">मजाक ही उड़ाना था तो सहमत क्यों हुए</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"> ?</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> </span><span style="font-size: 12pt;"></span></div><div align="justify" class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div align="justify" class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><b><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">मुन्नाः</span></b><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>अरे..रे...गुस्सा मत करो....</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">! </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">मैं तो मजाक कर रहा था। अब जासूस बन गए तो क्या एकदम से खड़ूस बनकर गंभीर चर्चा ही करेंगे...</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">! </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">थोड़ा हंसना भी तो जरूरी है। तुम लोगों ने अड्डे तो खूब बनाए लेकिन सब बहुत दूर-दूर</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">..</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">...</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">! </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">अरे एकाध नजदीक का स्थान भी रख लिया होता ताकि वहाँ वाकई पहुँजा जा सके।</span><span style="font-size: 12pt;"></span></div><div align="justify" class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div align="justify" class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><b><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">विशालः</span></b><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> हाँ, अपने बुद्धि का ठीक ऐसे ही सीधे इस्तेमाल किया करो...उल्टी खोपड़ी मत चलाया करो। नजदीक का अड्डा तो बहुत जरूरी है।</span><span style="font-size: 12pt;"></span></div><div align="justify" class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div align="justify" class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><b><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">आनंदः </span></b><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>तो इसमें कौन सी समस्या है सबसे नजदीक </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">‘</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">पंचगंगा</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">’</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> घाट तो है ही...उसे अड्डा न0-6 बना लो। </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">‘</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">पंचगंगा</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">’</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> घाट में अपराधी नहीं आते यह ठीक है लेकिन एकाध स्थान तो ऐसा भी होना चाहिए जहाँ बैठकर हम शांति पूर्वक अपनी योजना बना सकें।</span><span style="font-size: 12pt;"></span></div><div align="justify" class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><b><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">मुन्नाः</span></b><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>यह ठीक है। अब बस किया जाय। 6 अड्डे पर्याप्त हैं। क्या तुम सब इतनी दूर-दूर जा आओगे </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">?</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> सबके पास साईकिल भी तो नहीं है</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"> !</span></span></div><div align="justify" class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div align="justify" class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><b><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">विशालः</span></b><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>क्यों न हम अपने दल के सदस्यों की संख्या बढ़ा लें </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">? </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">ताकि एक ही दिन सभी अड्डों की निगरानी की जा सके। मेरा भाई झिंगन भी बहुत बहादुर है...</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">!</span></span></div><div align="justify" class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div align="justify" class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><b><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">आनंदः</span></b><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>ठीक है मगर वह अभी बहुत छोटा है...।</span><span style="font-size: 12pt;"></span></div><div align="justify" class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div align="justify" class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><b><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">मुन्नाः</span></b><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>हाँ, उसके द्वारा राज खुल जाने का खतरा है। राज खुल जाने पर घर से बाहर निकलना भी मुश्किल हो जाएगा। अभी हमें अपनी पढ़ाई भी तो.....</span><span style="font-size: 12pt;"></span></div><div align="justify" class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div align="justify" class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><b><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">आनंदः</span></b><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>रूको...</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">! </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">देखो बाहर गली से कोई दरवाजे पर खड़ा हमारी बात......</span><span style="font-size: 12pt;"></span></div><div align="justify" class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div align="justify" class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><b><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">विशाल</span></b><span style="font-family: Tahoma;"><b><span style="font-size: 12pt;">:</span></b><span style="font-size: 12pt;"> </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">(</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">दौड़कर बाहर जाते हुए</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">)</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> मैं देखकर आता हूँ.....</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">(</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">वापस आकर</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">)</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> नहीं..बाहर कोई नहीं था </span><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"><span style="mso-spacerun: yes;"><span style="font-family: Tahoma;"> </span></span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">मैं देखकर आया हूँ...</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">! </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">तुम्हारा वहम होगा..</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">!</span></span></div><div align="justify" class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div align="justify" class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><b><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">आनंदः </span></b><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">(</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">सशंकित हो </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">)....</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">पता नहीं, मुझे ऐसा लगा मानो कोई हमारी बात सुन रहा था....</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">! </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">अगर ऐसा हुआ तो</span><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"> <span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">बड़ा खतरा होगा...</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">!</span></span></div><div align="justify" class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div align="justify" class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><b><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">मुन्नाः</span></b><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>नाहक डर रहे हो...अब आगे से हम खुले मैदान में अपनी योजनाएँ बनाएंगे...ताकि इस प्रकार की कोई समस्या ही न रहे..।</span><span style="font-size: 12pt;"></span></div><div align="justify" class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div align="justify" class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><b><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">विशालः</span></b><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>हाँ, यह ठीक रहेगा...यहाँ तो कमरे से बाहर कोई भी हमारी बात सुन सकता है</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"> !</span></span></div><div align="justify" class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div align="justify" class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><b><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">आनंदः</span></b><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>ठीक है....अब चलो थोड़ा....</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">(</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">हवा में बैट चलाने का अभिनय करते हुए</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">)…</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">हो जाय..</span><span style="font-size: 12pt;"></span></div><div align="justify" class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div align="justify" class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><b><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">विशालः</span></b><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> चलो चलें.....</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">(</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">मुन्ना से विदा लेते हुए</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">)</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> कल अड्डा न0-6 दिन में 3 बजे.....</span><span style="font-size: 12pt;"></span></div><div align="justify" class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><b><span style="font-size: 14pt;"><span style="font-family: Tahoma;">(</span></span></b><b><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 14pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">जारी...</span></b><b><span style="font-size: 14pt;"><span style="font-family: Tahoma;">)</span></span></b><b><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 14pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> </span></b></div>देवेन्द्र पाण्डेयhttp://www.blogger.com/profile/07466843806711544757noreply@blogger.com11tag:blogger.com,1999:blog-7126893934562377540.post-60227981821711373162010-11-01T21:34:00.001+05:302010-11-02T21:34:28.458+05:30यादें-20 ( जीरो-जीरो थ्री )<div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 2;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal', 'serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 2;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal', 'serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 2;"><span class="Apple-style-span" style="color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span lang="HI" style="font-family: Mangal; font-size: 12pt;"><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/08/1.html" style="color: #249fa3; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-1</span></span></a></span><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">,</span></span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/08/2.html" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">यादें-2</span></span></a></span><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><a href="http://draft.blogger.com/goog_630040793" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">,</span></span></a></span><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/08/3.html" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">यादें-3</span></span></a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/08/4.html" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">यादें-4</span></span></a><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">,</span></span><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/5.html" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">यादें-5</span></span></a><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">,</span></span><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/6.html" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">यादें-6</span></span></a><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">,</span></span><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;"><a href="http://draft.blogger.com/goog_966345731" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-7</span></a>,<span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-8</span></span></a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/9.html" style="color: #249fa3; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-9</span></a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/10.html" style="color: #249fa3; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-10</span></a>,<span class="Apple-style-span" style="background-color: white;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><a href="http://draft.blogger.com/goog_1615585629" style="color: #249fa3; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-11</span></a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/12.html" style="color: #249fa3; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-12</span></span></a><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/13.html" style="color: #249fa3; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-13</span></a>,<span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/10/14.html" style="text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-14</span></a>, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/10/15.html"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-15</span></a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/10/16.html"><span style="color: blue;"> यादें-16</span></a></span><span style="color: blue;"> </span>,<span style="color: blue;"> </span><span style="color: blue;"><a href="http://draft.blogger.com/goog_725665774"><span style="color: blue;">यादें-17, <span style="color: blue;"> </span></span></a></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span><span class="Apple-style-span" style="color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span style="color: blue;"><a href="http://draft.blogger.com/goog_725665774"><span style="color: blue;">यादें</span></a></span><span style="color: blue;"><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/10/18.html"><span style="color: blue;"><strong>-</strong>18<strong> </strong></span></a>,<span style="color: blue;"> </span><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/10/19.html"><span style="color: blue;">यादें-19</span> </a></span><strong>से जारी.....</strong></span></span></span><span class="Apple-style-span" style="color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="font-family: Mangal; font-size: 16px;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue; font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"> </span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 2;"> </span><strong>(</strong></span></span><strong><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">दूसरे दिन, निर्धारित समय पर तीनो उसी स्थान पर एकत्रित हुए</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">)</span></span></strong><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> </span><span style="font-size: 12pt;"></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><strong>मुन्नाः </strong>आओ</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">,</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> बैठो। क्या सोचा तुम लोगों ने </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">?</span></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><strong>आनंदः </strong>बहुत सोचा, बहुत सोचा, इतना सोचा कि रात भर नींद नहीं आई।</span><span style="font-size: 12pt;"></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><strong>विशालः</strong> वही हाल तो अपना भी था।</span><span style="font-size: 12pt;"></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><strong>मुन्नाः </strong>मैं नींद की नहीं, अपने प्रश्नों के उत्तर की बात कर रहा हूँ....</span><span style="font-size: 12pt;"></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><strong>आनंदः</strong> हाँ, हाँ। तुम्हारे प्रश्नों के उत्तर मैं सुझाता हूँ। चलो प्रश्न करो...। तुम्हारा पहला प्रश्न था....</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">’</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">संस्था का नाम</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">’</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">..। तो </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">‘</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">नाम</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">’</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> में क्या रखा है </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">! </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">कुछ भी रख लो..इससे क्या फर्क पड़ता है </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">? </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">जब उसका प्रचार ही नहीं करना है तो नाम क्या..</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">’</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">.बाल जासूस</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">’..</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">रख लो।</span><span style="font-size: 12pt;"></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><strong>विशालः</strong> </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">‘</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">बाल जासूस</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">’</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> यह भी कोई नाम हुआ..</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">! ‘</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">बाल जासूस</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">’</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> तो हम हैं ही...</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">! </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">हमारी संस्था का नाम क्या होगा यह सोचो । </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">‘</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">007</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">’</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> कैसा रहेगा</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"> ?</span></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><strong>मुन्नाः </strong>007...क्या हम सात लोग हैं..</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">? </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">फिर यह तो नकलची बंदर वाली बात हुई..</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">’</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">007</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">’</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> जेम्स बांड...</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">!</span></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><strong>विशालः</strong> तो 003 रख लो..</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">! </span></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><strong>आनंदः</strong> </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">‘</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">जीरो-जीरो</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">’</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> क्यों केवल </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">‘</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">थ्री</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">’</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> क्यों नहीं</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"> ? </span></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><strong>विशालः</strong> मूर्ख हो क्या </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">? </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">तुम्हें नाम कहते कुछ शर्म नहीं आती..</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">? ‘</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">थ्री</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">’</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">! </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">संस्था का नाम वह भी केवल </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">‘</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">थ्री</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">’</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">! </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">अरे</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">,</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> गर्व से कहो </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">‘</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">जीरो-जीरो थ्री</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">’ !</span></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><strong>मुन्नाः</strong> हाँ, हाँ, जासूसी संस्था का नाम कुछ ऐसा ही ऊटपटाँग होता है। वाह </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">! </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">क्या नाम है...</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">! …’</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">003</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">’</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">। तीन लोगों की संस्था..</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">’</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">जीरो-जीरो थ्री</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">’</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">।</span><span style="font-size: 12pt;"></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><strong>आनंदः</strong> तो ठीक रहा..हम लोगों की जासूसी संस्था का नाम रहेगा..003।</span><span style="font-size: 12pt;"></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> <strong>(सभी एक स्वर में </strong></span><strong><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">‘</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">जीरो-जीरो थ्री</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">’</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> पर सहमत हो जाते हैं।)</span></strong><span style="font-size: 12pt;"></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><strong>आनंदः</strong> तुम्हारा दुसरा प्रश्न है,</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">‘</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">उद्देश्य और संविधान</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">’ । </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">यह भी कोई मुश्किल काम नहीं है। </span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">हमारी संस्था एक जासूसी संस्था है तो इसका मूल उदेश्य भी यही होना चाहिए...बुराई का अंत। कोई भी संस्था बुरे उद्देश्य और बुरे काम के लिए नहीं बनाई जाती। किसी भी संस्था का अच्छा-अच्छा उद्देश्य और संविधान चुरा कर लिख लो। इसमें कौन सी बड़ी बात है</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"> !</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> </span><span style="font-size: 12pt;"></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><strong>मुन्नाः</strong> हाँ, यह ठीक रहेगा। मैने सुना है कि हमारे देश का संविधान भी इसी तरह तैयार किया गया है</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"> !</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> दूसरे देशों के संविधान से अच्छी-अच्छी बातें नकल करके</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"> !</span></span></div><br />
<div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><strong>विशालः</strong> हाँ,अच्छी बातें तो किसी की भी ली जा सकती है..इसे नकल थोड़ी न कहते हैं। हमारे नेताओं ने हमें यही सिखाया है</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"> !</span></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><strong>मुन्नाः</strong> हेड ऑफिस, पदाधिकारी, कोष की स्थापना पर भी अपने विचार प्रकट कर ही दो।</span><span style="font-size: 12pt;"></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><strong>आनंदः</strong> </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">‘</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">हेड ऑफिस</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">’</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> जहाँ बैठे हैं, पदाधिकारी हम तीनो ही होंगे</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">…</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> हाँ</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">,</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">‘</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">कोष</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">’</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> और </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">‘</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">कोषाधिकारी</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">’</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> का चुनाव कठिन काम है। क्यों न इस बिंदु को उड़ा दिया जाय </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">?</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">..वह कौन सा मुहावरा है....जिसमें बासुंरी बजबे नहीं करती..</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">!</span></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><strong>मुन्नाः</strong> न रहेगा बांस न बजेगी बांसुरी </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">!</span></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><strong>आनंदः</strong> हाँ, हाँ वही.. लगता है मन लगाकर पढ़......</span><span style="font-size: 12pt;"></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><strong>मुन्नाः</strong> हाँ, मन लगा कर पढ़ रहा हूँ...लेकिन तुम विषय से न भटको...यहाँ इसका प्रयोग गलत है। बिना कोष के कोई संस्था नहीं <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>चल सकती। जब बिना पैसे के घर नहीं चलता तो संस्था क्या चलेगी</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"> ?</span></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><strong>विशालः</strong> बात तुम्हारी ठीक है। लेकिन हमारी संस्था कोई </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">‘</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">दुर्गापूजा समीति</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">’ </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">तो नहीं है कि घर-घर घूम कर चंदा मांगेगे </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">?</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> इसका प्रचार भी नहीं करना है</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">..!</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> तो ले दे कर हम तीन ही तो हैं जो इसके लिए पैसा जुटाएंगे।</span><span style="font-size: 12pt;"></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><strong>आनंदः</strong> हाँ । सोचो, पैसा आएगा कहाँ से </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">? </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">क्या चोरी करेंगे...</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">? </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">हा..हा..हा..</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">! </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">चोर को पकड़ने के लिए संस्था बनी, खुद ही चोरी करने लगी....</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">!</span></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><strong>विशालः</strong> पागल हो क्या </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">! </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">जो मन में आए वही बोले जा रहे हो.....</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">?</span></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><strong>मुन्नाः</strong> कोष के लिए चोरी करने की जरूरत नहीं है, न तो हमें किसी खजाने की ही जरूरत है। हमें बस करना यह होगा कि अपने जेब खर्च के पैसे से थोड़ा-थोड़ा पैसा जुटाना होगा। जिससे संस्था के कमरे की सफाई, कापी-पेन आदि का खर्च निकल जाय । किसा को चोट-वोट लगेगी तो घर वाले हैं ही खर्च करने के लिए</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"> !</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> बस हमारा काम होगा कि उनको सही समय पर सूचित कर दें।</span><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"> </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">चलो हम लोग एक-एक रूपया देकर संस्था के कोष की स्थापना करें। मैं 5 पैसे का एक गुल्लक खरीद लाता हूँ उसी में पैसा डालते हैं। गुल्लक इसी जगह रखा जाएगा। धीरे-धीरे जब गुल्लक भर जाएगा तो संस्था के नाम बैंक में एक खाता खुलवा लेंगे।</span><span style="font-size: 12pt;"></span></div><br />
<div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><strong>विशालः</strong> ठीक है। </span><span style="font-size: 12pt;"></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><strong>मुन्नाः</strong> लेकिन यह तो सोचो कि तब तक क्या कार्यालय इतना गंदा रहेगा....</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">?</span></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><strong>आनंदः</strong> नहीं, कार्यालय का कमरा साफ-सुथरा रहना चाहिए।</span><span style="font-size: 12pt;"></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><strong>विशालः</strong> यह छोटा सा कमरा तो हम सब मिलकर अभी साफ कर सकते हैं।</span><span style="font-size: 12pt;"></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><strong>मुन्नाः</strong> अभी नहीं, इसके लिए छुट्टी का दिन ठीक रहेगा।</span><span style="font-size: 12pt;"></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><strong>आनंदः</strong> कल ही तो संडे है। कल हम सब मिलकर इस कमरे को चमका देंगे।</span><span style="font-size: 12pt;"></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><strong>विशालः</strong> ठीक है, कल सुबह से हम इस काम में जुट जाते है।</span><span style="font-size: 12pt;"></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><strong><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">( </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">तभी गली में, उनके कमरे के पास से, क्रिकेट खेलने वालों की टोली गुजरती है, लड़कों का शोर उनकी कानों में गूंजता है, आनंद और विशाल खुद को रोक नहीं पाते और संस्था के बारे में सोचना छोड़, घर से बाहर निकलने के लिए उद्यत होते हैं। </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">)</span></span></strong></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><strong>मुन्नाः</strong> ठीक है, तुम लोग जाओ, तब तक हम कुछ पढ़ाई कर लें । कल सुबह सफाई अभियान में लगना है।</span><span style="font-size: 12pt;"></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>आनंद और विशाल कल मिलने का वादा कर चले जाते हैं। मुन्ना मन ही मन मुस्कुराता है कि सारा काम उसकी योजना के अनुरूप ही हो रहा है </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">! </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">इसी बहाने कमरे की सफाई हो जाएगी और संस्था के नाम पर जो पैसा जुटेगा सो अलग</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"> !</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> </span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><strong>(जारी.....)</strong></span></div>देवेन्द्र पाण्डेयhttp://www.blogger.com/profile/07466843806711544757noreply@blogger.com8tag:blogger.com,1999:blog-7126893934562377540.post-45804140979190584802010-10-27T23:15:00.000+05:302010-10-27T23:15:59.299+05:30यादें-19 ( तीन जासूस )<span lang="HI" style="font-family: 'Mangal', 'serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 2;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal', 'serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 2;"><span class="Apple-style-span" style="color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span lang="HI" style="font-family: Mangal; font-size: 12pt;"><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/08/1.html" style="color: #249fa3; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-1</span></span></a></span><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">,</span></span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/08/2.html" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">यादें-2</span></span></a></span><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><a href="http://draft.blogger.com/goog_630040793" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">,</span></span></a></span><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;"> </span></span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/08/3.html" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">यादें-3</span></span></a><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">, </span></span><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/08/4.html" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">यादें-4</span></span></a><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">,</span></span><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/5.html" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">यादें-5</span></span></a><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">,</span></span><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;"> </span></span><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/6.html" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">यादें-6</span></span></a><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">,</span></span><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;"><a href="http://draft.blogger.com/goog_966345731" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-7</span></a>,<span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-8</span></span></a>, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/9.html" style="color: #249fa3; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-9</span></a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/10.html" style="color: #249fa3; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-10</span></a>,<span class="Apple-style-span" style="background-color: white;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><a href="http://draft.blogger.com/goog_1615585629" style="color: #249fa3; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-11</span></a>,<span class="Apple-style-span" style="background-color: white;"> </span><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/12.html" style="color: #249fa3; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-12</span></span></a><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/13.html" style="color: #249fa3; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-13</span></a>, <span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/10/14.html" style="text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-14</span></a>, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/10/15.html"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-15</span></a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/10/16.html"><span style="color: blue;"> यादें-16</span></a></span><span style="color: blue;"> </span>,<span style="color: blue;"> </span><span style="color: blue;"><a href="http://draft.blogger.com/goog_725665774">यादें-17, <span style="color: blue;"> </span></a></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span><span class="Apple-style-span" style="color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span style="color: blue;"><a href="http://draft.blogger.com/goog_725665774">यादें</a></span><span style="color: blue;"><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/10/18.html"><strong>-</strong>18<strong> </strong></a></span><strong>से जारी.....</strong></span></span></span><span class="Apple-style-span" style="color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="font-family: Mangal; font-size: 16px;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue; font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"> </span></span></span></span></span></span></span></span></span><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 2;"> </span>किताबें....किताबें....किताबें....चाहे जैसी भी किताबें हों यशपाल की </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">‘</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">झूठा सच</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">’</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> हो या प्रेमचंद की </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">‘</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">कायाकल्प</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">’</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">, अज्ञेय की </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">‘</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">शेखर एक जीवनी</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">’</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> हो या </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">‘</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">लौलिता</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">’</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">, संभोग से समाधी हो या जेम्स बांड,जासूस विजय हो या राम-रहीम के पॉकेट बुक्स,कुशवाहा कांत की लाल रेखा हो या कॉमिक्स। वे किताबें जो इस उम्र के बच्चे देखना भी पसंद नहीं करते और न ही उन्हें समझने लायक बुद्धी ही विकसित हो पाई थी,पूरी या आधी अधूरी आनंद की आँखों से गुजरती जरूर थीं। आनंद के पिता उसे किताबी कीड़ा कहते थे। मुन्ना और विशाल,आनंद और जंगली के किताबी कीड़ापने को देखकर बहुत खीझते थे मगर धीरे-धीरे राम-रहीम,इंद्रजाल कॉमिक्स और बाल पॉकेट बुक्स चाव से पढ़ने लगे। इसके आगे की लक्ष्मण रेखा आनंद की तरह, उन्होने कभी पार नहीं की।</span><span style="font-size: 12pt;"></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 2;"> </span>जासूसी पॉकेट बुक्स पढ़ते-पढ़ते आनंद को प्रेरणा मिली कि क्यों न वह भी अपने दोस्तों के साथ मिल कर एक जासूसी संस्था खोले और राम-रहीम बाल जासूस की तरह जासूसी किया करें</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"> !</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> बदमाशों को पकड़वा कर पुलिस के हवाले कर दें,देश का भला करें। उसने अपनी इच्छा मुन्ना से बताई,मुन्ना ने विशाल से और अगले ही पल तीनो इस प्रस्ताव से सहमत हो गये। मुन्ना के कमरे में तीनो उदीयमान जासूसों की प्रथम बैठक हुई । संस्था के गठन पर गुप्त मंत्रणा शुरू हुई....</span><span style="font-size: 12pt;"></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span><span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span style="font-size: 12pt;"></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><strong>मुन्नाः </strong><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>हम लोग अपनी संस्था का नाम क्या रखेंगे</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"> ?</span></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 12pt;"></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><strong>विशालः</strong><span style="mso-spacerun: yes;"><strong> </strong> </span>तुम्हीं लोग ज्यादा पढ़े लिखे हो, हम तो अब स्कूल जाते ही नहीं</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">…..</span></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><strong>आनंदः</strong> <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>क्यों </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">! </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">तुम भी तो जासूसी किताबें पढ़ते हो, दिमाग तो तुम्हारा भी तेज है</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"> !</span></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><strong>मुन्नाः</strong><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>पहले यह बताओ कि हम लोग क्या करेंगे </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">?</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">सबको बोर्ड टांग कर बता देंगे कि<span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">हमने एक जासूसी संस्था खोली है, जिसे जासूसी कराना हो हमारे पास आवे</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"> ?</span></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><strong>विशालः</strong> </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">(</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">हंसते हुए</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">)</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> घर वालों को मालूम हुआ तो बड़ी तोड़ाई होगी</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">……</span></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><strong>आनंदः</strong><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>हाँ, बात तो ठीक है। मेरे पिताजी को पता चला तो मेरी खाल ही उधेड़ देंगे </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">!</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span style="font-size: 12pt;"></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-spacerun: yes;"></span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><strong>मुन्नाः</strong><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>तो मेरे पापा बहुत सीधे हैं </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">!<span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">क्या उनका गुस्सा तुम सब जानते नहीं हो</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"> ?</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span style="font-size: 12pt;"></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span style="font-size: 12pt;"></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><strong>आनंदः</strong><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>जाने दो, हम कोई जासूसी संस्था नहीं खोलेंगे। इसमें तो बाहर वालों से अधिक घर वालों से ही खतरा है</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"> !</span></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><strong>विशालः </strong>इसमें इतना हो हल्ला मचाने, घबड़ाने की क्या जरूरत है</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"> !</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> जासूसी संस्था<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>खोलने जा रहे हो, देश भक्ति दिखाना चाहते हो, कोई </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">‘</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">लूडो या कैरम क्लब</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">’</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> नहीं<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>खोलना है कि मजा ही मजा होगा। किताबों में पढ़ते नहीं हो कि हमेशा जान का<span style="mso-spacerun: yes;"> ख</span>तरा बना रहता है </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">!</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">घर वालों की मार से ही डर गए तो जासूसी क्या करोगे </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">? </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">जासूसी करने में दिमाग के साथ-साथ साहस भी होना चाहिए।</span><span style="font-size: 12pt;"></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><strong>मुन्नाः</strong> बड़े हिम्मती बनते हो </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">! </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">बेवकूफों की तरह मार खाने में क्या बुद्धिमानी है</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"> ?</span></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><strong>विशालः</strong> इसका सबसे सरल तरीका तो यही है कि हम जासूसी तो करें मगर किसी को यह नहीं बतायेंगे कि हम जासूस हैं </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">!</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> </span><span style="font-size: 12pt;"></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><strong>आनंदः</strong> हाँ</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">,</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> यह बिलकुल ठीक है। जासूस ऐसे ही होते हैं बाहर से दिखते साधारण आदमी की तरह, भीतर से खतरनाक होते हैं।</span><span style="font-size: 12pt;"></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><strong>मुन्नाः</strong> तभी तो जासूसी कर पाते हैं। पुलिस की तरह एक ही रंग का कपड़ा पहने रहेंगे तो चोर उनको देखते ही भाग नहीं जाएंगे </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">! </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">पता नहीं पुलिस एक ही रंग का कपड़ा क्यों पहनती है </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">? </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">चोर के पास सायरन बजा कर क्यों पहुंचती है </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">?...</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">भाग सको तो भाग रे चोरवा, हम पकड़ने आए हैं</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"> !</span></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">(तीनो हंसने लगते हैं, गंभार चिंतन करते हैं और संस्था के नाम के बारे विचार करते हुए <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>सोच में डूब जाते हैं । कुछ समय पश्चात मुन्ना ने ही मौन तोड़ा...।)</span><span style="font-size: 12pt;"></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><strong>मुन्नाः </strong>यह बताओ कि संस्था का कार्यालय किसके घर में बनेगा </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">? </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">संस्था चलाने के लिए पैसा कहाँ से आएगा </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">? </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">मान लो</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">,</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> हम में से कोई मुसीबत में फंस गया तो उसके लिए भी पैसे वैसे का प्रबंध तो करना ही न पड़ेगा। हम तीनों में से किसी के घर में फोन तो है नहीं कि फोन करके बुला लें.....</span><span style="font-size: 12pt;"></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><strong>आनंदः</strong> बस बस । तुम तो मास्टर जी की तरह प्रश्न पर प्रश्न ही कीए जा रहे हो </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">! </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">प्रश्न ही करोगे कि कुछ उत्तर भी बताओगे </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">? </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">हम लोगों में से सबसे बड़े हो...हम तो अभी आठवीं में ही पढ़ते हैं</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">,</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> विशाल मान लिया पढ़ने नहीं जाता लेकिन तुम और जंगली तो </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">(</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">अपने होठों को गोल करके दोनों हाथ नचाते हुए</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">)</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> बो.</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">s</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">.</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">s</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">.र्ड की परीक्षा देने जा रहे हो</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">,</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> क्या तुम्हारे गुरूजी ने तुम्हें प्रश्न करना ही सिखाया है </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">? </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">प्रश्न का उत्तर देना नहीं सिखाया</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"> ?</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> </span><span style="font-size: 12pt;"></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><strong>विशालः </strong>हाँ, ठीक कह रहे हो....</span><span style="font-size: 12pt;"></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><strong>आनंदः</strong> यह तो ऐसे प्रश्न कर रहा है जैसे युधिष्ठिर ने यक्ष से किया था...</span><span style="font-size: 12pt;"></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><strong>विशालः</strong> हाँ, जबकि हम लोगों में युधिष्ठिर की तरह सबसे बड़ा यही है..</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">!</span></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><strong>मुन्नाः</strong> अरे...अरे...पागल हो क्या </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">! </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">जब प्रश्न ही नहीं रहेंगे तो उत्तर कहाँ से दोगे...</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">?</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> तुम लोग तो उल्टे मुझ पर ही नाराज हो रहे हो </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">!</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">मेरे प्रश्नों का मतलब यह है कि कोई भी संस्था खोलने से पहले, किसी को भी, इन जरूरी प्रश्नों के बारे में गंभीरता से विचार कर लेना चाहिए। तुम्हें तो प्रश्नकर्ता का एहसानमंद होना चाहिए कि उसने तुम्हें उत्तर ढूँढने के लिए विवश किया </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">! </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">कोलंबस के दिमाग में प्रश्न न उठता तो अमेरिका की खोज कैसे होती </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">? </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">किसी भी रास्ते पर चलने से पहले उस रास्ते पर आने वाली मुसीबतों का ज्ञान करना ही बुद्धिमानी है। बुद्धिमान व्यक्ति मुसीबत में पड़ने से पहले ही खतरा भांपकर उसके निदान का उपाय ढूंढ लेता है,मूर्ख मुसीबत में फंस जाने के बाद अम्मा-अम्मा चीखता है। क्या तुमने बहेलिया और पंछियों की कहानी नहीं पढ़ी</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">…?</span></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><strong>आनंदः</strong> वाह-वाह </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">! </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">कितना बढ़िया समझाया है</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">..!</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> तुम तो हमारे मास्टर जी से भी होशियार हो</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">..!</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> </span><span style="font-size: 12pt;"></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><strong>विशालः</strong> हाँ,सो तो है लेकिन इसने अपने उपदेश का अंत भी प्रश्न से ही किया...क्या तुमने बहेलिया और पंछियों की कहानी नहीं पढ़ी </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">?</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> इसका उत्तर यही है कि हाँ, पढ़ी है। हमें मूर्ख पंछियों की तरह जाल में नहीं फंसना है। जाल में फंसने से पूर्व मित्र की सलाह माननी है।</span><span style="font-size: 12pt;"></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><strong>आनंदः</strong> यह कहानी यहाँ पूरी तरह फिट नहीं बैठती । पंछी लालची थे इसलिए जाल में फंस गए । हम तो देश की भलाई के लिए जासूसी करने जा रहे हैं।</span><span style="font-size: 12pt;"></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><strong>मुन्नाः</strong> हाँ हाँ, ठीक है..जासूस मियाँ, लेकिन खतरा यहाँ भी कम नहीं है। सबसे अच्छा हो कि हम व्यर्थ बकवास करने के बजाय एक कापी में सब बातें लिखते जांय .....</span><span style="font-size: 12pt;"></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><strong>आनंदः</strong> एक तरफ प्रश्न, एक तरफ उत्तर...बिलकुल ठीक रहेगा। कापी-कलम...</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">!</span></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><strong>मुन्नाः</strong> यह लो...मैने पहले से ही सोच रक्खा था..मैं बोलता हूँ लिखते जाओ..हमें संस्था खोलने से पहले निम्न बिंदुओं पर गंभीरता पूर्वक विचार करना होगा..</span><span style="font-size: 12pt;"></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">1 संस्था का नाम</span><span style="font-size: 12pt;"></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">2 उद्देश्य</span><span style="font-size: 12pt;"></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">3 संविधान</span><span style="font-size: 12pt;"></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">4 उद्देश्य की पूर्ति के लिए किए जाने वाले कार्य</span><span style="font-size: 12pt;"></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">5 हेड ऑफिस</span><span style="font-size: 12pt;"></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">6 पदाधिकारी</span><span style="font-size: 12pt;"></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">7 कोष की स्थापना</span><span style="font-size: 12pt;"></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><strong>आनंदः</strong> </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">(</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">लिखना रोक कर</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">)</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> कोष</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">…!</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> होश में तो हो</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">…!</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">(</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">आँखें चौड़ी करके</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">) </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">कोष मतलब पैसा</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">…!</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> पैसा कहाँ से आएगा</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">..?</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> और यह सब </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">‘</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">बिंदु</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">’</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> कहाँ से मार लाए</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">…?</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>मैने राम-रहीम की किसी किताब में नहीं पढ़ा</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">..!</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> </span><span style="font-size: 12pt;"></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><strong>मुन्नाः</strong> </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">(</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">हंसते हुए</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">)</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> मैं तुम्हारी तरह दिन में जासूस बनने के ख्वाब नहीं देखता हूँ....। संस्था खोलने के लिए किन-किन बिंदुओं पर विचार करना चाहिए</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">,</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> यह मैंने<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>तुम्हारे ही बड़के भैया की क्रिकेट की संस्था </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">‘</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">प्रथम एकादश क्लब</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">’</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> के रजिस्टर में देखा है...। उसमें तो रजिस्ट्रेशन, ऑडिट जाने क्या-क्या बकवास लिखा था । जो मेरे भी समझ में नहीं आया। वहीं से उतार लाया हूँ । ज्ञान तुम्हारे ही घर में है और ज्ञानी मैं बना हूँ...</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">!</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> हा...हा...हा...</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">!</span></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><strong>आनंदः</strong> </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">(</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">आँखे फाड़कर, सहमकर देखते हुए</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">)</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> हें..हें..हें</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">..! </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">तुम ने वीरू भैया का रजिस्टर छू लिया </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">! </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">देखते तो जो मार पड़ती कि सारी हंसी उड़ जाती </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">! </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">मैं तो उनकी एक भी चीज नहीं छूता</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">,</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> तुमने उनकी </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">‘</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">मुशुक</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">’</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> देखी है </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">! ‘</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">काशी व्यायाम शाला</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">’</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> में रोज सुबह शाम पहलवानी करते हैं । एक थप्पड़ लगाते तो तुम्हारी बत्तिसी बाहर निकल जाती..</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">!</span></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">(</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">आनंद की बातें सुनकर</span><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"> </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">और उसका सहमा चेहरा देखकर, मुन्ना-गोपाल दोनों हंसने लगते हैं</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">)</span></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">मुन्नाः </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">(</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">हंसते हुए</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">)</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> इतना डरोगे तो क्या खाक जासूसी करोगे </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">? </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">वो जासूस क्या जिसे अपने ही घर में रखी चीजों का ज्ञान न हो</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">..!</span></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">(</span></span><strong><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">बा.</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">s</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">.बू.</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">s</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">..</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">s</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">..</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">s..</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">.</span></strong><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"> </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">तभी आनंद को अपने घर से पिता की </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">‘</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">सिंह दहाड़</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">’</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> सुनाई पड़ती है और वह सहम कर खड़ा हो जाता है।</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">)</span></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><strong>आनंदः</strong> </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">(</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">बाहर देखते हुए</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">)</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> अरे यार</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">,</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> अंधेरा हो गया </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">! </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">पिताजी भी घर आ गए </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">! </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">मैं तो चलता हूँ...</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">!</span></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><strong>विशालः</strong> मैं</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">..</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">मैं क्या लगा रखा है </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">? </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">अब सभी चलते हैं । मेरे भी पिताजी ढूँढ रहे होंगे...। बातों-बातों में कब शाम हो गई पता ही नहीं चला ।</span><span style="font-size: 12pt;"></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><strong>मुन्नाः</strong> हाँ, यह ठीक रहेगा</span><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"> </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">। रात भर में इन बिंदुओं पर खूब जम के सोच-विचार कर लेना....</span><span style="font-size: 12pt;"></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><strong>विशालः</strong> खाना खा के छत पर मिलते हैं</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">,..</span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> क्यों</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"> ?</span></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><strong>मुन्नाः</strong> नहीं...</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">! </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">मुझे पढ़ना भी है.</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">! </span></span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">इस साल बोर्ड की परीक्षा है</span><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">। रात भर खूब सोच लो फिर कल सुबह स्कूल से लौटकर यहीं मिलते हैं।</span><span style="font-size: 12pt;"></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: 'Mangal','serif'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 2;"> </span><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>गंभीर मंत्रणा के पश्चात तीनो उदीयमान जासूसों की सभा बर्खास्त हुई। सभी अपने-अपने घर चले गए। किसी को रात भर नींद नहीं आई। सभी रात भर करवटें बदलते रहे...भोर में नींद लगी तो ख्वाब में जासूसी करते रहे।</span><span style="font-size: 12pt;"></span></div><span style="color: #cc0000; font-size: large;"><strong>(जारी....)</strong></span>देवेन्द्र पाण्डेयhttp://www.blogger.com/profile/07466843806711544757noreply@blogger.com6tag:blogger.com,1999:blog-7126893934562377540.post-91895150686936344982010-10-24T08:10:00.000+05:302010-10-24T08:10:13.655+05:30यादें-18 ( किताबी कीड़ा )<div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 2;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 2;"><span class="Apple-style-span" style="color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span lang="HI" style="font-family: Mangal; font-size: 12pt;"><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, "Times New Roman", serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/08/1.html" style="color: #249fa3; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-1</span></span></a></span><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, "Times New Roman", serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">,</span></span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, "Times New Roman", serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/08/2.html" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">यादें-2</span></span></a></span><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, "Times New Roman", serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><a href="http://draft.blogger.com/goog_630040793" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">,</span></span></a></span><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, "Times New Roman", serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;"> </span></span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, "Times New Roman", serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/08/3.html" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">यादें-3</span></span></a><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">, </span></span><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/08/4.html" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">यादें-4</span></span></a><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">,</span></span><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/5.html" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">यादें-5</span></span></a><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">,</span></span><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;"> </span></span><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/6.html" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">यादें-6</span></span></a><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">,</span></span><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;"><a href="http://draft.blogger.com/goog_966345731" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-7</span></a>,<span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-8</span></span></a>, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/9.html" style="color: #249fa3; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-9</span></a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/10.html" style="color: #249fa3; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-10</span></a>,<span class="Apple-style-span" style="background-color: white;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><a href="http://draft.blogger.com/goog_1615585629" style="color: #249fa3; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-11</span></a>,<span class="Apple-style-span" style="background-color: white;"> </span><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/12.html" style="color: #249fa3; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-12</span></span></a><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/13.html" style="color: #249fa3; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-13</span></a>, <span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/10/14.html" style="text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-14</span></a>, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/10/15.html"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-15</span></a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/10/16.html"><span style="color: blue;"> यादें-16</span></a></span><span style="color: blue;"> </span>,<span style="color: blue;"> </span><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/"><span style="color: blue;">यादें-17 </span></a></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span><span class="Apple-style-span" style="color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, "Times New Roman", serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><b>से जारी.....</b></span></span></span><span class="Apple-style-span" style="color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="font-family: Mangal; font-size: 16px;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue; font-family: Georgia, "Times New Roman", serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"> </span></span></span></span></span></span></span></span></span><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 2;"> </span>जंगली के पिता को जासूसी उपन्यास पढ़ने का बहुत शौक था । अपने इसी शौक के कारण वे जंगली को बनारस की इन्हीं तंग गलियों में, </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">‘</span></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">रंगीन दास के फाटक</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">’</span></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> पर स्थित </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">‘</span></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">सिंघल पुस्तकालय</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">’ </span></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">में किताबें लाने भेजते। आनंद के घर का माहौल भी बड़ा पढ़ाकू टाइप का था। धर्म युग, साप्ताहिक हिंदुस्तान, सारिका, कादंबिनी, नववीत, नंदन, पराग जैसी नियमित पत्रिकाएँ, उसके पिता जी दफ्तर से बिना नागा लाते और कार्टून कोना ढब्बू जी, खेल-सिनेमा के मनोरंजक आलेख पढ़ते-पढ़ते घर के प्रायः सभी सदस्यों को पुस्तकें पढ़ने का शौक अनायास ही हो चुका था। दरअसल यह माहौल केवल आनंद के घर का ही नहीं,बल्कि प्रायः हर नौकरी पेशा, पढ़े-लिखे मध्यम वर्गीय परिवारों<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>के घरों का था। उन दिनों खेल, पुस्तक और सिनेमा प्रमुख मनोरंजन के साधन हुआ करते थे। आम जन दूरदर्शनी संस्कृति से कोसों दूर था । पुस्तके आनंद की कमजोरी बन चुकी थीं। एक किताब पा जाय तो उसे खत्म करके ही छोड़ता था। कोई यह तय करने वाला नहीं था कि कौन पुस्तक पढ़ो</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">,</span></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> कौन न पढ़ो। जो मिल जाय, जो अच्छी लगे, वही पढ़ना है। जब उसे पता चला कि जंगली, किताबें लाने </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">‘</span></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">सिंघल पुस्तकालय</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">’</span></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> जाता है तो वह भी उसके साथ जाने लगा। उसका और जंगली का शुरू-शुरू का साथ सिर्फ किताबों के आदान-प्रदान तक ही सीमित था। पिता को पढ़ाते-पढ़ाते जंगली को भी पुस्तकों की लत लग चुकी थी। उसके पिता उसे पुस्तकें पढ़ने से कभी नहीं रोकते। पुस्तकें क्या ताश, शतरंज खेलने या सिनेमा देखने से भी नहीं रोकते थे मगर शर्त वही कि वे साए कि तरह हर जगह साथ-साथ लगे रहते। उनके लिए बस इतना ही काफी था कि उनके </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">‘</span></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">आँखों का तारा</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">’</span></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> जो कर रहा है वह मेरे सामने कर रहा है।</span><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"> </span></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">कितनी देर तक खेलना है और क्या खेलना है, इसका निर्धारण भी वही करते थे।</span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 12pt;"><span style="mso-tab-count: 2;"><span style="font-family: Tahoma;"> </span></span></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>वह एक ऐसा दौर था जब सिनेमा की कहानियाँ.. आदर्श प्रस्तुत करती थीं, कहानियों के पात्रों का चरित्र बल इतना उज्ज्वल होता था कि चोर, गुंडे, वेश्या, खूनी भी अपने कर्मों के पीछे की मजबूरी सिद्ध करते प्रतीत होते थे।<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>गीत... दिलकश व प्रेरक लिखे जाते थे, संगीत.. मधुर और गायकों की गायकी.. झूमने के लिए विवश कर देती थी। साहित्य के प्रति आम जनता का रूझान था, छात्रों के पास कोर्स की किताबों के अतिरिक्त दूसरी पुस्तकों को पढ़ने की रूचि व समय, खूब होता था। माता-पिता भी बच्चों को पढ़ते देख कर खुश ही होते थे। बाहरी आबोहवा इतनी जहरीली न थी कि मात्र आवारगी से आनंद जैसे बच्चे चोर-डाकू बन जांय। कभी किसी के बिगड़ने की नौबत आती भी थी तो साहित्य उन्हें संभाल लेता था। गलाकाट प्रतियोगिता,.भौतिक आवश्यकताओं के पीछे अंधे होकर दौड़ने की प्रवृत्ति और दूरदर्शनी संस्कृति ने आम जन को<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>साहित्य से दूर कर दिया। समाज में व्याप्त कटुता, चलचित्रों में दिखाई जाने वाली क्रूरता</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">/</span></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">अश्लीलता, गीतों में घुलती कर्कशता भी इसी का परिणाम है। संगीत,</span><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"> </span></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">साहित्य और कला से दूरी का सीधा अर्थ होता है नैतिक पतन, जो हमें आज चहुँ ओर दिखाई पड़ता है।</span><span style="font-size: 12pt;"></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 2;"> </span>आनंद के दुसरे नम्बर के बड़े भाई साहब </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">‘</span></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">श्रद्धानंद</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">’</span></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> भी साहित्य प्रेमी थे। वे बांसफाटक स्थित प्रसिद्ध </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">‘</span></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">कारमाइकेल लाइब्रेरी</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">’ </span></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">के नियमित सदस्य थे। </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">‘</span></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">काशी हिंदू विश्विद्यालय</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">’ </span></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">से लौटते वक्त एक-दो उपन्यास लेकर ही घर लौटते थे। आनंद के क्रोधी पिता, जब सबको </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">‘</span></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">श्रद्धा</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">’</span></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> भैया की पढ़ाई का बखान कर डांट रहे होते, तो आनंद मन ही मन हंसता रहता था क्योंकि वह वह भली भांति जानता था कि भैया इस वक्त अपने कमरे में बैठकर कौन सी किताब पढ़ रहे हैं </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">! </span></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">शायद ही कोई ऐसी किताब होती हो जिसे आनंद ने न पढ़ी हो और उसके भैया ने उसे वापस कर दिया हो। कभी-कभी तो जब्त करके रोके गई हंसी बाहर फूट पड़ती और उल्टे प्रसाद सहित उसी की धुनाई हो जाती, साथ में वचनामृत भी मिलता, </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">समझा रहा हूँ तो हंसता है</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"> !...</span></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">बद्तमीज </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">!</span></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> क्यों हंस रहा था बोल..</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">?” </span></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>लाख पिटने के बावजूद भी आनंद को सच बताने की हिम्मत नहीं होती थी। अच्छी तरह से जानता था कि यदि बता दिया तो भैया की पिटाई तो होगी ही,.पिता जी के ऑफिस जाने के बाद, भैया उसे कहीं का न छोड़ेंगे। </span><span style="font-size: 12pt;"></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>आनंद का शौक यहीं तक सीमित हो तो क्या कहना</span><span style="font-family: "Times New Roman", "serif"; font-size: 12pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US;"> !</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";"> वह जंगली के साथ </span><span style="font-family: "Times New Roman", "serif"; font-size: 12pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US;">‘</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">सिंघल पुस्तकालय</span><span style="font-family: "Times New Roman", "serif"; font-size: 12pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US;">’</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";"> जाता तो वहाँ से भी एक-दो</span><span lang="HI" style="font-family: "Times New Roman", "serif"; font-size: 12pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">पुस्तकें, शर्ट के नीचे, पेट से चिपकाकर, बिना बताए ले आता और दूसरे दिन, जंगली से साथ जाकर वापस वहीं रख आता। वहाँ से लाई जाने वाली किताबों में प्रायः इंद्रजाल कॉमिक्स, चंदामामा, मैंड्रिक, राम-रहीम के जासूसी बाल उपन्यास आदि होते। लाइब्रेरियन भी उसकी आदतें जान चुका था </span><span style="font-family: "Times New Roman", "serif"; font-size: 12pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US;">! </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">आखिर जाने भी क्यों न</span><span style="font-family: "Times New Roman", "serif"; font-size: 12pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US;"> ?</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";"> एक दिन की चोरी तो छुप भी सकती है मगर कोई चोरी का धंधा ही अपना ले तो कब तक बचा रह सकता है </span><span style="font-family: "Times New Roman", "serif"; font-size: 12pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US;">! </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">एक दिन लाइब्रेरियन ने बुला कर <span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">पूछा,</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>“</span></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">तुम </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">‘</span></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">विजयानंद</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">’ </span></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">के सबसे छोटे भाई हो न </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">? फिर </span></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> तुम्हें किताबें चुराकर ले जाने की क्या जरूरत है</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"> ? </span></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">दूसरे ही दिन, वापस भी कर देते हो</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"> !</span></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> तुम चाहो तो वैसे भी उनके नाम से ले जा सकते हो </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">!”</span></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> आनंद को काटो तो खून<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>नहीं </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">! </span></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">मारे शर्म के गड़ा जा रहा था, अपने दाहिने पैर का अंगूठा धरती में रगड़ते हुए बस इतना ही कह सका,</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">भैया को मत बताइएगा।</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> इसके बाद दुबारा पुस्तकालय तभी गया जब भैया से ज़िद कर के बकायदा अपने नाम की सदस्यता हासिल कर ली। <strong>(जारी......)</strong></span> </span></div></span><span style="font-size: 12pt;"></span></div>देवेन्द्र पाण्डेयhttp://www.blogger.com/profile/07466843806711544757noreply@blogger.com8tag:blogger.com,1999:blog-7126893934562377540.post-15789879425796410672010-10-19T06:00:00.015+05:302010-10-19T06:00:00.953+05:30यादें-17 ( जंगली के पिता )<div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 2;"><span class="Apple-style-span" style="color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span lang="HI" style="font-family: Mangal; font-size: 12pt;"><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, "Times New Roman", serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/08/1.html" style="color: #249fa3; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-1</span></span></a></span><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, "Times New Roman", serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">,</span></span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, "Times New Roman", serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/08/2.html" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">यादें-2</span></span></a></span><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, "Times New Roman", serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><a href="http://draft.blogger.com/goog_630040793" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">,</span></span></a></span><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, "Times New Roman", serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;"> </span></span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, "Times New Roman", serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/08/3.html" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">यादें-3</span></span></a><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">, </span></span><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/08/4.html" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">यादें-4</span></span></a><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">,</span></span><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/5.html" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">यादें-5</span></span></a><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">,</span></span><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;"> </span></span><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/6.html" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">यादें-6</span></span></a><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">,</span></span><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;"><a href="http://draft.blogger.com/goog_966345731" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-7</span></a>,<span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/" style="color: #7c93a1; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-8</span></span></a>, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/9.html" style="color: #249fa3; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-9</span></a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/10.html" style="color: #249fa3; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-10</span></a>,<span class="Apple-style-span" style="background-color: white;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><a href="http://draft.blogger.com/goog_1615585629" style="color: #249fa3; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-11</span></a>,<span class="Apple-style-span" style="background-color: white;"> </span><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/12.html" style="color: #249fa3; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-12</span></span></a><span class="Apple-style-span" style="background-color: white;">, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/09/13.html" style="color: #249fa3; text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-13</span></a>, <span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/10/14.html" style="text-decoration: none;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-14</span></a>, <a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/10/15.html"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">यादें-15</span></a>,<a href="http://aanand-ki-yadein.blogspot.com/2010/10/16.html"> यादें-16</a></span> </span></span></span></span></span></span></span></span></span></span><span class="Apple-style-span" style="color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, "Times New Roman", serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><b>से जारी.....</b></span></span></span><span class="Apple-style-span" style="color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="font-family: Mangal; font-size: 16px;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue; font-family: Georgia, "Times New Roman", serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"> </span></span></span></span></span></span></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-tab-count: 2;"> </span>मुन्ना का एक सहपाठी था </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">जंगली,</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> जो विशाल के घर के ठीक पीछे रहता था। उसके स्कूल का नाम तो बड़ा अच्छा था </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">‘</span></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">धरणी धर सिंह</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">’</span></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> लेकिन न जाने क्यों सभी उसे </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">‘</span></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">जंगली</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">’</span></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> कह कर बुलाते थे । था तो वह,</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">‘</span></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">मुन्ना</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">’.का </span></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">सहपाठी लेकिन दोनो के स्वभाव की भिन्नता,पढ़ाई में कट्टर प्रतिद्वंदिता और पिता के कड़े अनुशासन के कारण आपस में अधिक नहीं बनती थी। जंगली एक पढ़ाकू लड़का था। अपने माता-पिता का एक मात्र पुत्र,.उनकी </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">‘</span></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">आँखों का तारा</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">’</span></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">। उसके पिता बिजली विभाग में एक मामूली कर्मचारी थे, </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">‘</span></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">श्री त्रिलोकी सिंह</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">’</span></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> मगर मोहल्ले में,.सब उन्हें जंगली के पिता के नाम से ही बुलाते थे। उनका एक मात्र स्वप्न था,अपने बेटे को इंजिनीयर बनाना और बिजली विभाग के उसी पद पर बिठाना जहाँ बैठकर उनका अधिकारी रोज उन पर हुक्म चलाता था। </span><span style="font-size: 12pt;"></span></div><div class="MsoAcetate" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 12pt;"><span style="mso-spacerun: yes;"><span style="font-family: Tahoma;"> </span></span></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">वे घूम-घूम कर मोहल्ले में खुले आम कहते, </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">हे देखो, यह मेरा बेटा है, दूसरे आवारा बच्चों की तरह नहीं, जो दिनभर गलियों में घूमते रहते हैं। रात-दिन कड़ी मेहनत करता है। देखना</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">,</span></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> एक दिन </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">‘</span></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">इंजिनीयर</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">’</span></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> बनेगा और जो तुम सब इसे जंगली-जंगली कह कर चिढ़ाते हो ना, हे देखो, बड़का साहब बन कर जब मोहल्ले में आएगा न, तो..हे देखो,..तुम सब उसको सैल्यूट मारोगे..</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">!”</span></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> मोहल्ले के लोग उन पर हंसते, </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">का मालिक,सबेरे-सबेरे भांग चढ़ा लेहले हौआ का </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">? </span></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">शुरू हो गइला</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"> !</span></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> अरे</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">,</span></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> तू अपने बेटवा के इंजिनीयर नाहीं, बड़का कलेक्टर बना दा, हमनी के का परेशानी हौ </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">? </span></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">ई त खुशी क</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">s </span></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">बात हौ कि मोहल्ले क</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">s</span></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> लइका इंजिनीयर बनी लेकिन इतना रूआब काहे दिखावला </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">? </span></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">अऊर सब लइका का गदहा हौवन</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"> !</span></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> जा हटा, दिमाग मत खराब करा</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"> !</span></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> ई झोला मे का हौ </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">?“<span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">जंगली के पिता चहक कर बोलते, </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">हे देखो, जिंदा रोहू</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">.s.s.s.</span></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">..तभी न बुद्धि तेज होती है </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">! </span></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">तुम सब घास</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">-</span></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">पात खिला कर सोचते हो कि मेरा बेटा </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">‘</span></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">फस्ट</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">’</span></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> आएगा </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">! </span></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">ऐसे थोड़े न होता है</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"> !</span></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> हे देखो</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">,</span></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> मछली खाता है मेरा बेटा</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"> !</span></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> तभी न सबसे तेज है। मुन्ना, विशाल, आनंद ये सब</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> दिन भर आवारा गर्दी करते हैं गली में, कैसे अच्छा नम्बर लाएंगे ?..</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">हे..देखो..मेरा बेटा अभी पढ रहा होगा।</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"></span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"> </span></span><br />
<span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"> “</span></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">राम</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">..</span></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">राम</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">..</span></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">राम</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">..</span></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">राम...सबेरे-सबेरे मछली</span><span style="font-family: Tahoma;"><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"> </span><span style="font-size: 12pt;">! </span></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">छी..छी..</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">!</span></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> तोहे छू लेहली</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"> !</span></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> अब हमके फिर गंगा नहाए पड़ी </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">! </span></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">जा मालिक, तबियत झन्न हो गयल</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"> !</span></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> जा पहिले अपने बेटवा के इंजिनीयर बना के आवा।</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">“ </span></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">वे फिर चीखते,</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">”</span></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">और नहीं तो क्या</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">,</span></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> बनेगा ही </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">! </span></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">तुम सब लाख जलो</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">,</span></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> लेकिन हे देखो, एक दिन सब उसको सलाम करोगे।</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">“</span></span></div><div style="text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-tab-count: 2;"> </span>ऐसे थे </span><span style="font-family: "Times New Roman", "serif"; font-size: 12pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US;">‘</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">जंगली के पिता</span><span style="font-family: "Times New Roman", "serif"; font-size: 12pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US;">’</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";"> और ऐसा था उनका </span><span style="font-family: "Times New Roman", "serif"; font-size: 12pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US;">‘</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">पुत्र प्रेम</span><span style="font-family: "Times New Roman", "serif"; font-size: 12pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US;">’</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">। </span><span style="font-family: "Times New Roman", "serif"; font-size: 12pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US;">‘</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">हे देखो</span><span style="font-family: "Times New Roman", "serif"; font-size: 12pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US;">’</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";"> उनका </span><span style="font-family: "Times New Roman", "serif"; font-size: 12pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US;">‘</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">तकिया कलाम</span><span style="font-family: "Times New Roman", "serif"; font-size: 12pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US;">’</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";"> था। कई बार तो मोहल्ले के लोग सिर्फ उनकी बातें सुनने के लिए ही उन्हें राह चलते रोक लेते थे। उनका पुत्र मोह सभी के लिए आकर्षण व मनोरंजन का केन्द्र बिन्दु था। वे साए की तरह अपने पुत्र से आठों पहर चिपके रहते थे। जब वह स्कूल जाता या ट्यूशन पढ़ने जाता बस उतनी ही देर उनकी नज़रों से ओझल हो पाता।<span style="mso-spacerun: yes;"> </span><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>हालांकि जंगली की एक बड़ी बहन भी थी लेकिन उन्होने उसे कभी स्कूल नहीं भेजा</span><span style="font-family: "Times New Roman", "serif"; font-size: 12pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US;"> !</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";"> <span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">पूछने पर कहते , </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">हे देखो, लड़कियों का जो काम है</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">,</span></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> सभी तो वो करती है। सिलाई-कढ़ाई जानती है। खाना इतना बढ़िया बनाती है कि हेदेखो,खाओगे तो बस उंगलियाँ चाटते रह जाओगे। का होगा, पढ़ा लिखा के </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">? </span></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">काम भर का तो हम खुद ही पढ़ा दिए हैं</span><span lang="HI" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"> </span></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>दूसरे के घर जाएगी</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">, </span></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">कोई जीवन भर थोड़े न रखना है उसे। हे देखो, जब मेरा जंगली इंजिनीयर बन जाएगा न.... तो इतने धूम-धाम से शादी करूंगा कि सब देखते रह <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>जाओगे। लड़का मालदार होना चाहिए</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">!</span></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> हे देखो, दहेज से इतना लाद देंगे न...कि हमेशा मेरी बेटी को खुश रखेगा ! </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">का होगा पढ़ा के लड़कियों को </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;">? </span></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;">जितना पढ़ाओ आखिर वही चूल्हा-चौका ही तो है उनके नसीब में</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Tahoma;"> !</span></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"> <span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span></span></div><div style="text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal", "serif"; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Tahoma; mso-hansi-font-family: Tahoma;"><span style="mso-spacerun: yes;"><strong>(जारी....)</strong></span></span><span style="font-size: 12pt;"></span></span></div>देवेन्द्र पाण्डेयhttp://www.blogger.com/profile/07466843806711544757noreply@blogger.com16